Strona główna

Drodzy Czytelnicy!

Od wieków, żeby uniknąć złego losu, próbujemy ustalić, co się kiedyś stanie. To dlatego ludzie słuchali np. szamanów czy wróżbitów. Dziś mamy matematyczne przewidywania (choćby pogody, rozwoju epidemii czy inflacji), ale sprawdzają się one raczej w odniesieniu do niedalekiej przyszłości, bo niestety zmiennych bywa zbyt wiele. Równania matematyczne pozwalają jednak m.in. na projektowanie lotów w kosmos i umieszczanie tam nowoczesnych teleskopów, chociaż urządzenia te wydzierają najczęściej tajemnice z przeszłości. O tym, jakie spektakularne zjawiska odkrywają, piszemy na s. 22.

Na szczęście naukowcy pracują nad innymi metodami odgadywania tego, co będzie. Tak jest z genetyką. Bywają schorzenia do przewidzenia, a niektóre – jak alkoholizm, zwyrodnienie plamki żółtej, czerniak, depresja – mają związek z kolorem oczu (s. 60). Z kolei sztuczna inteligencja pomaga ustalić, gdzie na Antarktydzie znajdują się najlepsze miejsca do szukania meteorytów (s. 44). Bierze się tu pod uwagę temperaturę powierzchni lodu, prędkość przesuwania się strumieni lodowych oraz nachylenie terenu.

Na niektóre sprawy mamy wpływ, jeśli będziemy uważać. Tak jest z zatruciami wywoływanymi przez ryby i owoce morza – występujące w nich biotoksyny nie giną wraz z obróbką cieplną, a pięknie pachnąca potrawa może wywołać ekstremalne dolegliwości, prowadzące nawet do zgonu (s. 28). Zagrożenie niesie ze sobą również nałóg nikotynowy. Papierosy, e-papierosy, cygara, fajka, tabaka, H’n’B… O tym, co najbardziej szkodzi zdrowiu, piszemy na s. 38. Oprócz tego uważajmy na treści w sieci. Zagrożeniem dla przyszłości są tu dezinformacja, sianie szkodliwych bzdur, dzielenie i skłócanie społeczeństwa oraz cyberprzemoc. To m.in. z tych powodów od kilku lat świat zalewa fala niechęci wobec internetowych gigantów – Facebooka czy Google’a (s. 34).

Nadchodzi majówka, więc życzymy udanego wypoczynku. Dla tych, którzy lubią przyrodę, przygotowaliśmy artykuł o wronach (s. 50). Ptaki te lubią się bawić, a nawet zaśpiewać, ale zemszczą się, jeśli ktoś zalezie im za skórę. Mamy też tekst o otwieraniu głów przed tysiącami lat. Zadziwiająco często ludzie przeżywali ten niebezpieczny zabieg (s. 16). Trzymajmy kciuki za lepszą przyszłość. Na pewno dużo udogodnień wniosą w nią światłowody (s. 56). I nie zapominajmy o nieciekawych czasach, gdy kobiety musiały walczyć o dostęp do edukacji (s. 64).

Wiedza i Życie 5/2022 (1049) z dnia 01.05.2022; Słowo od redakcji; s. 2