Zdemaskowany antyszczepionkowiec
W 1998 r. w czasopiśmie „Lancet” ukazał się artykuł, w którym brytyjski lekarz Andrew Wakefield wraz ze współpracownikami dowodził, że szczepionka MMR (przeciw odrze, śwince i różyczce) powoduje zapalenie jelit oraz autyzm. Choć omawiano tylko 12 starannie wybranych przypadków, praca odbiła się szerokim echem i stała się pożywką dla ruchów antyszczepionkowych, które uznały Wakefielda za guru. Doświadczony dziennikarz śledczy Brian Deer rozpoczął trwające kilkanaście lat śledztwo w tej sprawie. Szybko udało mu się wykazać, że badania wykonano z rażącym naruszeniem wszelkich zasad metodologicznych i że Wakefield miał finansowe powiązania z producentami alternatywnych szczepionek. W efekcie dochodzenia w 2004 r. w brytyjskiej TV ukazała się seria programów dokumentujących manipulacje eksuczonego. W odpowiedzi wytoczył on proces dziennikarzowi. Postępowanie trwało długo, ale w końcu pozew został wycofany, a Wakefield musiał pokryć koszty. W 2010 nastąpiło wydarzenie bez precedensu – „Lancet” wycofał publikację skompromitowanego badacza, a on sam został usunięty z brytyjskiego rejestru lekarzy. Rok później „British Medical Journal” opublikował dwa artykuły Deera opisujące wszystkie te wydarzenia.
W lekturze nieco przeszkadzały mi dość częste przeskoki chronologiczne, utrudniające śledzenie historii. To jednak nie umniejsza znaczenia tej dobrze udokumentowanej książki. Wakefield wciąż pozostaje guru antyszczepionkowców, którzy uznają go za ofiarę przemysłu farmaceutycznego. Właśnie dlatego namawiam wszystkich do lektury, bo zapewni ona dziesiątki logicznych, naukowych argumentów, których można użyć w dyskusjach ze sceptykami.
Brian Deer, Wojna o szczepionki. Jak doktor Wakefield oszukał świat, przeł. Katarzyna Bażyńska-Chojnacka, Piotr Chojnacki, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2020