Podkast 23. Agnieszka Kloch: Pasożyt to jest sposób na życie

Uczestniczą w 75 proc. łańcuchów pokarmowych. Należy do nich połowa wszystkich gatunków zwierząt. Reprezentują najpopularniejszy sposób na życie na Ziemi. A przy tym realizują go na niezliczenie wiele zadziwiających sposobów. Najmniejsze mają rozmiary mikroskopijne, największe idą w dziesiątki metrów. Pasożyty.

Agnieszka Kloch już na wstępie wyjaśnia zasadnicze związane z nimi nieporozumienie: – Pasożyt to jest sposób na życie. To nie jest żadna grupa, a tym bardziej jednorodna. To trochę jak z drapieżnikami: są nimi i tygrysy, i wróble.

Biolożka opowiada, jak trudne jest badanie nawet – mogło by się wydawać – prostych, zależności między żywicielami a pasożytami. Wnętrza tych pierwszych twarzą bowiem własne, osobne, trudno dostępne dla naukowców ekosystemy. – Wszystko to jest skomplikowanym kosmosem, który w pewnym sensie nie wychodzi poza jednego żywiciela.

Pasożyty są tak stare jak stare jest życie – mówi Kloch. (– Już kopalne gąbki je miały). I pojawiają się w każdym, najprostszym nawet ekosystemie. A nadzieje na ich wytępienie są płonne. – Nawet gdyby to się udało, szybko pojawiłyby się z powrotem. Biologia nie jest fair. To taka gra, gdzie każdy oszukuje.

O pasożytach rozmawiać warto nie tylko z powodów czysto poznawczych. – W krajach rozwijających się infekcje nicieniami są trzecią przyczyną śmierci wśród dzieci – mówi Agnieszka Kloch. – A my na tzw. Zachodzie żyjemy w świecie mało realnym biologicznie. Jest koncepcja, która mówi, że ponieważ układ odpornościowy zawsze funkcjonował w obecności pasożytów, to kiedy ich brakuje, zaczyna się nudzić i atakować nie to, co powinien. „Hipoteza higieny” mogłaby tłumaczyć powszechność chorób autoimmunologicznych.

Ekolożka wyjaśnia też, dlaczego w jej środowisku szczególną atencja otacza się film Ridleya Scotta „Obcy – ósmy pasażer Nostromo”.

Przede wszystkim zaś opowiada Agnieszka Kloch dlaczego z taką pasją zajmuje się biologią. – Zawsze, kiedy podaje się jakąś regułę, pojawia się wyjątek. Zawsze.