Nauka odzyskuje zaufanie
W ostatnich latach wyniki badania pokazywały nam, że coraz mniej doceniamy naukę – trzy lata temu jej głos kwestionował co czwarty Polak (27 proc.). Pandemia koronawirusa, mimo negatywnych skutków społeczno-gospodarczych, zatrzymała złą dla nauki tendencję – nastąpił 4 proc. wzrost zaufania wobec niej – mówi Radosław Kaskiewicz, dyrektor zarządzający 3M w Polsce. – Nasze oczy zwróciły się ku naukowcom, inżynierom i lekarzom, z których pracą wiążemy nadzieje na lepszą przyszłość. Zauważyliśmy, jak bardzo ważna jest ich rola i jednogłośnie uważamy, że należy podejmować działania, by zachęcać młodych ludzi do kształcenia się w obszarze nauk ścisłych, przyrodniczych, inżynieryjnych i technologicznych. Sceptycyzm wyraża dziś 20 proc. respondentów. Ze stwierdzeniem „Jestem sceptyczny/sceptyczna wobec nauki” zgadza się jedna czwarta Brytyjczyków (24 proc.) i Francuzów (26 proc.), niemal jedna trzecia Niemców (31 proc.) i ponad jedna trzecia Amerykanów (35 proc.).
Jedna piąta Polaków, która przyznaje się do sceptycyzmu wobec nauki, twierdzi, że:
- zbyt wiele opinii naukowców jest ze sobą sprzecznych (62 proc.),
- są sceptyczni wobec rzeczy, których nie rozumieją (53 proc.),
- na naukę mają wpływ działania rządowe (46 proc.),
- do zakwestionowania nauki skłoniła ich pandemia (43 proc.),
- na naukę maja wpływ korporacje (40 proc.),
- z natury kwestionują większość rzeczy (26 proc.),
- nauka jest niezgodna z ich osobistymi przekonaniami (17 proc.),
- nauka jest z niezgodna z ich przekonaniami religijnymi (14 proc.).
Powodów, dla których Polacy ufają nauce, jest sześć:
- zaufanie do metod badawczych stosowanych przez naukowców (55 proc.),
- wiara, że nauka może rozwiązać globalne problemy społeczne (54 proc.),
- fakt, że wnioski z badań są zrozumiałe (53 proc.)
- dostrzeganie wpływu nauki na własne codzienne życie (53 proc.),
- obserwacja, że nauka pomaga przywrócić świat do stanu sprzed pandemii (50 proc.),
- fakt, że wiary w naukę zostało się nauczonym (32 proc.).
Zapytani zaś o zawody, którym ufają najbardziej, respondenci wskazują naukowców i inżynierów (60 proc.), lekarzy (58 proc.) oraz nauczycieli (37 proc.). Równocześnie jednak jedna trzecia (29 proc.) Polaków deklaruje, że nie ma w zwyczaju ufać komukolwiek, bazując na jego profesji.
– Jakość naszego życia jest uzależniona przede wszystkim od postępu w kluczowych dziedzinach gospodarki wynikającego z osiągnięć nauki. Z kolei osiągnięcia nauki są uzależnione od poziomu i ukierunkowania badań naukowych realizowanych na uczelniach, integracji środowiska naukowego oraz jego współpracy z podmiotami gospodarczymi. Ważne jest również, jak wielu mamy w kraju naukowców, inżynierów i wynalazców – komentuje dr inż. Barbara Malinowska, biotechnolożka i chemiczka. – Pandemia zwiększyła widoczność specjalistów od nauk ścisłych w przestrzeni publicznej. Zdaniem badanych to szansa na wzrost zainteresowania tą ścieżką kariery wśród młodych. Aby edukacja technologiczna zdała egzamin, potrzebne jest także zaangażowanie ze strony sektora prywatnego.
W opinii 74 proc. badanych to właśnie osiągnięcia nauki poprawią nasze życie w przyszłości. Uważają jednocześnie, że dziś ważniejsze od znalezienia leku na pojawiające się wirusy, w tym COVID-19 (68 proc.), jest wypracowanie terapii na choroby, które towarzyszą nam od dawna, w tym nowotwory czy choroby serca (75 proc.). A walka ze zmianami klimatu (54 proc.) jest ważniejsza niż ograniczanie bezrobocia (50 proc.).
– Zanim pojawił się koronawirus, największym problemem były nowotwory i choroby przewlekłe. Pandemia zepchnęła je na dalszy plan, ale problem nie przestał istnieć. Dla Polaków jest on cały czas priorytetem – mówi Mariusz Wawer, dyrektor ds. zrównoważonego rozwoju z 3M w Polsce, przewodniczący Komitetu ds. Zrównoważonego Rozwoju w Amerykańskiej Izbie Handlowej w Polsce. – To, co cieszy, to zwiększone zainteresowanie wyzwaniami klimatycznymi i tym jak nauka może je rozwiązywać. Zrównoważony rozwój przestał być ideą funkcjonującą tylko na papierze. To już element naszej codzienności.
***
„State of Science Index” to badanie postaw społecznych wobec nauki i technologii realizowane przez firmę 3M na reprezentatywnej grupie osób (N=1000 respondentów w każdym kraju, 18+) w 17 krajach. Badanie przeprowadzane jest metodą CAWI. Ankieta badawcza dotyczy czterech zidentyfikowanych przez 3M kluczowych obszarów prezentujących postawy społeczne wobec nauki i technologii, tj. zaufanie do nauki (1), kapitał społeczny w dziedzinie nauk ścisłych, przyrodniczych i inżynieryjno-technicznych (2), zrównoważony rozwój (3) oraz wspólna odpowiedzialność (4). Badaniem są objęte takie kraje, jak: Brazylia, Kanada, Chiny, Niemcy, Indie, Japonia, Meksyk, Polska, Singapur, Korea Południowa, Hiszpania, Francja, Wielka Brytania i USA oraz Emiraty Arabskie, Kolumbia, Australia i Włochy, które dołączyły do przedsięwzięcia w tej edycji (luty-marzec 2021). W 2021 r. zrealizowano piątą edycję badania (pierwsza edycja została przeprowadzona w 2017 r.). Polska jest uwzględniona w badaniu od początku.
Wyniki globalne dostępne są tutaj.https://www.3m.com/3M/en_US/state-of-science-index-survey/