Najważniejsze w 2022 roku według czytelników pulsara

W marcu pozwoliliście się uwieść smokowi, czyli trytonowi, czyli traszce. O istocie, która słabo zaznacza swoją obecność, a jest w ekosystemie elementem znaczącym, rozmawialiśmy z dr. inż. Mikołajem Kaczmarskim, herpetologiem z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Kto jeszcze nie posłuchał – polecam. Choćby po to, żeby wiedzieć, kiedy zaczyna się wiosna.

Słuchaj w pulsarze: Mikołaj Kaczmarski: Traszka – tryton z osiedlowej kałuży

W kwietniu daliście się porwać w szuwary. Przyroda zaczęła się budzić do życia, a dźwięk jej budzika usłyszał nasz dyżurny biolog środowiskowy. Zapytał: Chronić lasy czy motyle? Palić krzewy czy dać im rosnąć? Kosić łąki i szuwary czy puszczać je samopas?. I najwyraźniej sprawił, że nie zostały one wołaniem na puszczy (głównie Białowieskiej). Rozumiemy to zresztą doskonale – pójście w teren z Piotrem Pankiem to nie lada przyjemność.

Czytaj w pulsarze: Przyroda: Zosia Samosia czy dama w opałach

Maj okazał się dobrym momentem, by pomyśleć o swoim zdrowiu. A na nie wpływa jakość snu. Negatywne konsekwencje bezsenności szczegółowo wyjaśnił Paweł Walewski. I – jak zazwyczaj w swoich artykułach, wszak jest lekarzem – dał też wskazówkę, jak sobie z nią radzić.

Czytaj w pulsarze: Dzisiejszy brak snu mózg odczuwa po latach

W czerwcu ponownie się zasłuchaliście, tym razem w rozmowie z dr. Pawłem Boguszewskim z Instytutu Nenckiego. Wcale nas to nie dziwi – kto lepiej może mówić o tym, co dzieje się w naszych głowach, jak nie naukowiec, który w pracy zajmuje się badaniem mózgu, po godzinach opowiada o mózgu, a wieczorami czyta o mózgu. „Neurobiologia jest nauką, w której im dalej w las, tym drzewa stają się gęstsze, dziksze, wredniejsze i bardziej podstępne” – mówił nasz gość. Ale kilka tajemnic mógł zdradzić.

Słuchaj w pulsarze: Paweł Boguszewski: W neurobiologii im dalej w las, tym drzewa bardziej podstępne

W lipcu zelektryzowała was informacja z wnętrza Ziemi. „Ta wiadomość jest lepsza od kawy z rana” – pisał jeden z was w komentarzu. Andrzej Hołdys doniósł bowiem, że był czas, kiedy pole magnetyczne naszej planety „było w bardzo ciężkim stanie, na granicy przetrwania”. Ziemia była o krok od katastrofy. Na szczęście ok. 560 mln temu problem się rozwiązał.

Czytaj w pulsarze: Życiodajna kula we wnętrzu Ziemi to nowy nabytek

W sierpniu zagłębiliście się w historię nieco nowszą, ale nie mniej wstrząsającą. „Z bazy 1200 genomów ludzi żyjących na przestrzeni 10 tys. lat udało się wyczytać, że przodkowie Indoeuropejczyków przyszli nie z Uralu, a z Kaukazu. I nie wędrowali jedną trasą, a dwiema. To po pierwsze. Po drugie, ekspansja języka nie miała charakteru gwałtownego. Nie szerzono go przemocą, czyli metodą »kaganek i kaganiec«. Dochodziło raczej do powolnej, pokojowej dyfuzji, przesączania się nowych wzorców kulturowych”. O tym przełomie w rozumieniu historii Europy pisała Agnieszka Krzemińska.

Czytaj w pulsarze: Przełom w rozumieniu historii Europy. Genetycy piszą pradzieje na nowo

I we wrześniu wasza ciekawość skupiona była na przeszłości naszego gatunku. A to za sprawą Marcina Rotkiewicza, który odpowiedział na pytanie, dlaczego Ziemia jest dziś zdominowana przez nas, gatunek Homo sapiens . Otóż nasz mózg rozwijał się inaczej niż neandertalczyków i naczelnych, dzięki czemu mieliśmy lepsze zdolności poznawcze. I o tym zdecydowała jedna mutacja genetyczna. To się nazywa mieć szczęście.

Czytaj w pulsarze: Upgrade wszechczasów, czyli jedna mutacja zrobiła z nas ludzi

W październiku poruszył was los Reicharda Wilhelma (1625–1626), pierworodnego syna hrabiego Erazma Młodszego (1595–1664). Bo i był on wyjątkowo smutny: dziecko nie przebywało na dworze i miało taką nadwagę, że kiedy zmarło nie mieściło się w trumience. Doprowadzenie chłopca do takiego stanu „wynikało ze źle pojętej troski o jego zdrowie” – pisała Agnieszka Krzemińska. Daje to do myślenia.

Czytaj w pulsarze: Mumia niemowlaka ujawnia błędy w rodzicielskiej opiece

W listopadzie znów na plan pierwszy wysunął się mózg, tym razem kobiety w ciąży. Okazuje się, że ulega on przebudowie, która nie ustępuje po porodzie – dotyczy to m.in. istoty szarej. „Nowe badania to szansa na opracowanie nieinwazyjnych badań przesiewowych identyfikujących matki, które nie nawiązują optymalnej więzi z dzieckiem, a ich dobrostan jest zagrożony. Kobiety takie mogłyby liczyć na dodatkowe wsparcie” – pisała Marta Alicja Trzeciak.

Czytaj w pulsarze: Ciąża przebudowuje mózg kobiety

I w końcu grudzień zachęcił was do podróży przez kosmiczne czas i przestrzeń. Okazuje się bowiem, że informacje, które dostarcza nam teleskop Webba mogą przysłużyć się do napisania na nowo początkowych rozdziałów kosmicznej historii. „Czy możemy wierzyć w to, co widzimy? Czy nadszedł moment, aby przewartościować naszą wiedzę o początkach czasu?” – zastanawia się Jonathan O’Callaghan. I nie są to pytania czysto teoretyczne.

Czytaj w pulsarze: Zdjęcia z teleskopu Webba podważają modele powstawania galaktyk