Most lądowy między Azją a Ameryką istniał zaskakująco krótko
Przed 25 tys. lat rozpoczęła się szczytowa faza ostatniego wielkiego zlodowacenia. Był to ważny moment w najnowszych dziejach ziemskiego klimatu. Temperatury spadły do najniższych od setek tysięcy lat, a olbrzymie lądolody osiągnęły swój maksymalny zasięg i związały olbrzymie ilości wody, która zniknęła z oceanów (ich poziom był wtedy niższy od współczesnego o 130 m). W rezultacie wiele obszarów dziś zalanych przez wodę (ta powróciła, gdy w holocenie klimat się ocieplił i rozpuścił większość lodu), znajdowało się wtedy na powierzchni. Suchą stopą można było przejść m.in. z Azji do Ameryki Północnej, dzięki czemu mieszkańcy tego pierwszego kontynentu mogli skolonizować ten drugi.
Tę krainę, która na pewien czas połączyła oba lądy, geolodzy nazwali Beringią, od znajdującego się tu dziś Morza Beringa. Od dawna próbują ustalić, kiedy dokładnie się wyłoniła spod Cieśniny Beringa. Wcześniejsze rekonstrukcje sugerowały, że Cieśnina Beringa, oddzielająca Azję od Ameryki Północnej, mogła zniknąć nawet 50 tys. lat temu. Co innego twierdzą jednak autorzy badań opublikowanych na łamach „Proceedings of the National Academy of Sciences”. Ich zdaniem przeszkoda wodna pomiędzy kontynentami przestała istnieć dopiero przed ok. 35 tys. lat. Teoretycznie azjatyccy mieszkańcy mieli więc znacznie mniej czasu na dotarcie do Ameryki Północnej.
Rekonstrukcję dziejów Cieśniny Beringa wykonał zespół badaczy z Princeton University. Liderami byli Jesse Farmer i Daniel Sigman. Ten drugi kieruje laboratorium geochemicznym, w którym pierwszy wykonał analizy próbek osadów pobranych z dna Oceanu Arktycznego w pobliżu Cieśniny Beringa. W próbkach tych znajdowały się szczątki morskiego planktonu, w którym badacze określali proporcje izotopów azotu. Ponieważ jest ona różna dla cieplejszych wód Oceanu Spokojnego i zimnych wód Oceanu Arktycznego, badacze mogli ustalić, kiedy dokładnie oba akweny nie miały kontaktu ze sobą.
Przerwa zaczęła się przed ok. 35 tys. lat, a skończyła ok. 11,5 tys. lat temu. „Beringia istniała więc przez nieco ponad 20 tys. lat, a nie dwa razy dłużej. Wynika z tego, że prawdziwa inwazja lodów podczas ostatniego zlodowacenia zaczęła się o wiele później, niż sądziliśmy, ale od pewnego momentu była błyskawiczna” – mówi w komentarzu do badań Farmer.
Faktycznie, im szybciej puchły lodowce, tym bardziej dynamicznie powiększała się Beringia. Przed 25 tys. lat, gdy w maksimum ostatniego zlodowacenia poziom oceanów opadł o 130 m, obejmowała ona nie tylko spory fragment dna dzisiejszego Morza Beringa, ale też dna kilku współczesnych mórz arktycznych oblewających od północy Syberię, takich jak Morze Czukockie, czy Morze Wschodniosyberyjskie. Ciągnęła się na długości ponad 2 tys. km i szerokości ponad 1000 km.
O dziwo, nie była zlodzona, ponieważ panował na niej bardzo suchy klimat, a lodowce, jak wiemy, karmią się intensywnymi opadami śniegu. Ba, rekonstrukcje dawnego środowiska naturalnego Beringii, wykonane dzięki analizom pyłków dawnych roślin, sugerują, że południowa część tego lądu, czyli ta, która sąsiadowała z Pacyfikiem, była względnie ciepła i porośnięta bujną tundrą żywiącą stada wielkich ssaków. Te właśnie tereny mogli skolonizować przybysze z Azji, a dalej, ku Ameryce Północnej, podążyli ich następcy.
Kiedy dokładnie to się stało? Precyzyjnie trudno to wciąż ustalić, ale wiele nowych genetycznych, archeologicznych, klimatycznych i oceanograficznych sugeruje, że Beringia mogła zostać skolonizowana ok. 22–20 tys. lat temu, a 5–6 tys. lat później część tej nadmorskiej społeczności uznała, że pora ruszyć dalej.