Podkast
Edwin Bendyk: To pogranicze technokracji i mistycyzmu jest przerażające
Co splata w jedną, niepokojącą historię rakiety kosmiczne, implanty mózgowe, transfuzje krwi, manipulacje genetyczne i wojnę w Ukrainie? Co obnaża hipokryzję i absurdalność pomysłów musków i putinów? Rozmowa z Edwinem Bendykiem, szefem Fundacji Batorego, dziennikarzem i pisarzem, twórcą Ośrodka Badań nad Przyszłością Collegium Civitas, autorem pulsara.
kj/pulsar
3 lutego 2023
Struktura
Smog na obrazach
Dziewiętnastowieczni malarze okazali się rzetelnymi kronikarzami swojej epoki.
(HOLD)
1 lutego 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2023
Smog na obrazach
Struktura
Bezpieczne powietrze
Tak zwany długi ultrafiolet może zrewolucjonizować dezynfekcję pomieszczeń.
Eric Bender
1 lutego 2023
Scientific American z dnia 1 lutego 2023
Bezpieczne powietrze
Struktura
Nieliczne, ale szkodliwe
Jak stare komórki wpływają na organizm?
(KKG)
1 lutego 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2023
Nieliczne, ale szkodliwe
Struktura
Rozmowy ze zmarłymi
Rdzenna tradycja duchowa a kruchość pluralizmu teologicznego
Piers Vitebsky
1 lutego 2023
Scientific American z dnia 1 lutego 2023
Rozmowy ze zmarłymi
Struktura
Chmury, sztuczna inteligencja i leki sieroce
Czy techniki cyfrowe pomogą rozwiązać problem terapii chorób rzadkich?
E.W.
1 lutego 2023
Scientific American z dnia 1 lutego 2023
Chmury, sztuczna inteligencja i leki sieroce
Struktura
Spojrzenie w przyszłość
Od 11 do 13 grudnia odbywał się w Warszawie Immersion Festival. Była to już jego druga edycja
red.
1 lutego 2023
Scientific American z dnia 1 lutego 2023
Spojrzenie w przyszłość
Struktura
Niesamowite drożdże
Kiedyś wykorzystywano je tylko do produkcji alkoholu czy pieczywa. Trudno je było przechowywać i ich używać. Dziś są dostępne praktycznie wszędzie i zyskują coraz większe znaczenie w laboratoriach naukowych i przemyśle biotechnologicznym.
Mirosław Dworniczak
1 lutego 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2023
Niesamowite drożdże
Reklama
Struktura
Król instrumentów muzycznych
Organy to najbardziej skomplikowany i rozbudowany instrument. Ze względu na rozmiary trafia głównie do kościołów i sal koncertowych. Jego brzmienie, różnorodność barw i moc dźwięku zachwycają każdego.
Olga Orzyłowska-Śliwińska
1 lutego 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2023
Król instrumentów muzycznych
Struktura
Lokalnie Wszechświat nie jest realny
Eksperymenty ze splątaniem światła ujawniły tajemnicę tkwiącą głęboko w sednie rzeczywistości
Daniel Garisto
1 lutego 2023
Scientific American z dnia 1 lutego 2023
Lokalnie Wszechświat nie jest realny
Struktura
A jednak się kręci…
Krzysztof Szymborski
1 lutego 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2023
A jednak się kręci…
Struktura
Pomocna sztuczna inteligencja
W identyfikacji wirusów, które prawdopodobnie przeniosą się ze zwierząt na ludzi i wywołają przyszłe pandemie, może pomóc uczenie maszynowe
Simon Makin
1 lutego 2023
Scientific American z dnia 1 lutego 2023
Pomocna sztuczna inteligencja
Struktura
Amerykańscy miliarderzy i rosyjscy myśliciele: łączy ich jedna utopia
Zza pasji rozwiązania problemów ludzkości poprzez podbój kosmosu wyłania się totalitarna wizja świata rządzonego przez technokratów przekonanych, że posiedli klucze do świetlanej przyszłości.
Edwin Bendyk
26 stycznia 2023
Struktura
FNP prezentuje: Konrad Banaszek o drugiej rewolucji kwantowej
Pierwsza rewolucja kwantowa przyniosła nam lasery i mikroprocesory. Druga może dać jeszcze więcej, bo możliwości komputerów, łączności i czujników rosną. W ścisłej czołówce naukowców zajmujących się technologiami kwantowymi jest prof. Konrad Banaszek, dyrektor Centrum Optycznych Technologii Kwantowych na UW, placówki, która powstała dzięki współfinansowaniu z unijnych środków pochodzących z programu Międzynarodowe Agendy Badawcze Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Materiał informacyjno-promocyjny
18 stycznia 2023
Struktura
Królestwo za jedwab, czyli historia i współczesność najdroższego materiału świata
Szlachetna nić miała swój początek w starożytnych Chinach. Wiła się przez Azję i Europę, budząc emocje i pożądanie. Dziś jej producentkom przyglądają się genetycy.
Agnieszka Krzemińska
18 stycznia 2023
Struktura
Piotr Śliwiński: Humanista na gigancie
Kiedy czytam jego najnowszą książkę odnoszę wrażenie, że ujmuje się za prawem do samotności istotnej. Ogromny paradoks współczesności polega wszak na budowaniu iluzorycznych wspólnot.
Krzysztof Siwczyk
15 stycznia 2023
Reklama
Podkast
Jerzy Kowalski-Glikman: Nas dłubaczy jest całe multum
Nie rozumiemy absolutnie fundamentalnych właściwości wszechświata. Jakie są przyczyny tego trwającego pół wieku kryzysu? Jak prowokować fizyków do poszukiwania rozwiązań poza schematami? Gdzie szukać nadziei na przełom? Rozmowa z prof. Jerzym Kowalskim-Glikmanem, fizykiem z Wydziału Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Wrocławskiego, pracownikiem Narodowego Centrum Badań Jądrowych oraz autorem pulsara.
pulsar
13 stycznia 2023
Struktura
Jeśli żyć w mieście, to tylko w zielonym
Nawet niewielkie połacie roślinności mogą przyczynić się do poprawy parametrów powietrza, zwiększenia lokalnej bioróżnorodności i podniesienia jakości życia ludzi.
Marta Alicja Trzeciak
10 stycznia 2023
Struktura
W nauce i technologii jest coraz mniej przełomowych odkryć
Taki wniosek płynie z analizy prawie pięćdziesięciu milionów specjalistycznych publikacji oraz patentów. To jednak nie oznacza, że badacze nie mają już pola do popisu.
Marcin Rotkiewicz
4 stycznia 2023
Struktura
Most lądowy między Azją a Ameryką istniał zaskakująco krótko
Beringia istniała zaledwie przez nieco ponad 20 tys. lat. Kolonizatorzy z Azji mieli na przejście suchą stopą do Ameryki Północnej znacznie mniej czasu, niż się do tej pory wydawało.
Andrzej Hołdys
4 stycznia 2023
Struktura
Otto Hahn, Fritz Strassmann, Lise Meitner i inni. Oni dali światu energetykę jądrową
Mija 80 lat od uruchomienia pierwszego eksperymentalnego reaktora jądrowego. Był on częścią wojskowego projektu „Manhattan”, ale właśnie od Chicago Pile-1 rozpoczęła się era cywilnej energetyki jądrowej. Poznajmy odważnych ludzi, którzy tego dokonali.
Mirosław Dworniczak
1 stycznia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2023
Chicago Pile-1
Struktura
Jak powstają przetwory
Dzięki odpowiednim procesom technologicznym możemy kupować smaczną, a przede wszystkim bezpieczną żywność konserwowaną, np. dżemy, konfitury czy konserwy.
Mirosław Dworniczak
1 stycznia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2023
Jak powstają przetwory
Struktura
Prezenty pod choinkę
Od kiedy wręczamy podarunki z okazji świąt Bożego Narodzenia i czym obdarowywaliśmy się w dwudziestoleciu międzywojennym, a czym w PRL-u?
Maria Wieczorek
1 stycznia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2023
Prezenty pod choinkę
Struktura
Jedwab może ograniczyć zanieczyszczenie mikroplastikiem
Jest nietoksyczny, wytrzymuje obróbkę i może być pozyskiwany z niskiej jakości włókien stanowiących odpady przemysłu włókienniczego.
Ysabelle Kempe
1 stycznia 2023
Scientific American z dnia 1 stycznia 2023
Jedwab na ratunek
Reklama
Struktura
Mikser z mikrobami
Geologia spotyka się z biologią głęboko pod ziemią
Ysabelle Kempe
1 stycznia 2023
Scientific American z dnia 1 stycznia 2023
Mikser z mikrobami
Struktura
Zagadka matematyki konturowej wyjaśniona
Nowy algorytm najpierw wyznacza krawędzie kształtu 3D za pomocą fragmentów linii, a następnie spłaszcza ten przybliżony kontur do 2D i próbuje pokryć jego wnętrze trójkątami.
Lyndie Chiou
1 stycznia 2023
Scientific American z dnia 1 stycznia 2023
Zagadka matematyki konturowej wyjaśniona
Struktura
Z archiwum Scientific American
Styczeń
Mark Fischetti
1 stycznia 2023
Scientific American z dnia 1 stycznia 2023
Z archiwum Scientific American
Struktura
Grzyb i rtęć
Niepozorny mikroorganizm pomaga oczyszczać środowisko.
(KKG)
1 stycznia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2023
Grzyb i rtęć
Struktura
Podróż na pyle
Bakterie mogą w ten sposób pokonywać w powietrzu tysiące kilometrów.
(HOLD)
1 stycznia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2023
Podróż na pyle
Struktura
Najważniejsze w 2022 roku według czytelników pulsara
Od życia traszki, przez działanie ludzkiego mózgu i wnętrze Ziemi, do tajemnic powstawania galaktyk.
Katarzyna Czarnecka
31 grudnia 2022
Struktura
Najważniejsze w 2022 roku według Karola Jałochowskiego
Nowy pulsar, zdjęcia z teleskopu Webba, dzielne sondy Voyager, nasza czarna dziura, as w rękawie ludzkości, nagrody dla wielkich oraz odejście jednego z nich.
Karol Jałochowski
30 grudnia 2022
Struktura
Najważniejsze w 2022 roku według Agnieszki Krzemińskiej
Nobel dla Svante Pääbo, DNA wskazujące drogę Indoeuropejczyków do Europy, największy zbiór posągów z brązu oraz mężczyzna z fallusem w ręku.
Agnieszka Krzemińska
30 grudnia 2022
Reklama
Struktura
FNP prezentuje: Konrad Wojciechowski o świecie perowskitów
Stworzenie stabilnych i trwałych ogniw fotowoltaicznych, którymi będzie można zastąpić ogniwa krzemowe – nad tym właśnie pracuje dr Konrad Wojciechowski z Fundacji Saule Research Institute, laureat finansowanego z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój programu FIRST TEAM, który realizuje Fundacja na rzecz Nauki Polskiej.
Materiał informacyjno-promocyjny
29 grudnia 2022
Struktura
Najważniejsze w 2022 roku według Jacka Kubiaka
Edycja genów Limfocytów T, zależności między zmianami klimatu a rozwojem nowych zarazków, tworzenie życia bez zapłodnienia, odczytanie ludzkiego genomu, przydatność sztucznej pochwy oraz wymiana DNA.
Jacek Kubiak
29 grudnia 2022
Struktura
Aloszka, jest Bóg? Polscy intelektualiści tropią niedobitki ateizmu
To, że czegoś nie rozumiemy jest naturalnym stanem rozwoju nauki, i nie jest powodem do wpychania boga w tę czy inną szczelinę naszej niedoskonałej i niepełnej wiedzy. Ale niektórzy i tak próbują.
Jerzy Kowalski-Glikman
28 grudnia 2022
Struktura
Najważniejsze w 2022 roku według Marty Alicji Trzeciak
Kapucynki ceniące tradycję, wilki oszołomione pasożytem, depresja okrywana na nowo, śpiące sieci neuronowe, przydatne komórki zombie oraz międzygatunkowa przyjaźń.
Marta Alicja Trzeciak
28 grudnia 2022
Struktura
Bigos z jabłek i pieczone skowronki, czyli prawdy i mity kuchni staropolskiej
– Przez język jedzenia ludzie mówią znacznie więcej niż gdy mówią otwarcie – twierdzi prof. Jarosław Dumanowski, historyk jedzenia, znawca kuchni staropolskiej.
Wojciech Mikołuszko
27 grudnia 2022
Struktura
Jak ludzki mózg przekształca glukozę w poglądy polityczne
To jedno z najważniejszych i najtrudniejszych pytań, na które od dwóch dekad szuka odpowiedzi interdyscyplinarna nauka: neuropolityka.
Marcin Rotkiewicz
27 grudnia 2022
Struktura
Jednostka – zerem, jednostka – bzdurą, czyli gdzie objawia się „rosyjska dusza”
Tam, gdzie Karol Darwin i Alfred Russel Wallace dostrzegli swoisty wzór matematyczny, a rzesze anglosaskich myślicieli widziały porządek wyłaniający się z chaosu powszechnej rywalizacji, Rosjanie zobaczyli zło w najczystszej postaci.
Marcin Ryszkiewicz
27 grudnia 2022
Struktura
Najważniejsze w 2022 roku według Pawła Walewskiego
Przeszczepianie ludziom narządów pochodzących od świń, globalne rozprzestrzenienie się małpiej ospy oraz kolejne warianty omikrona napędzające pandemię.
Paweł Walewski
26 grudnia 2022
Reklama
Struktura
Najważniejsze w 2022 roku według Marcina Rotkiewicza
Rewelacje z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba, odkrycie bakterii o gigantycznych rozmiarach, zdumiewające talenty „sztucznej inteligencji” oraz precyzja metody o nazwie DIANA.
Marcin Rotkiewicz
26 grudnia 2022
Struktura
Wielkie migracje klimatyczne nie muszą oznaczać katastrofy
Liczba przymusowo przesiedlonych przekroczyła w 2022 r. 100 mln osób. W połowie stulecia może być ich miliard. Zamiast tę sytuację mistyfikować, wykorzystajmy ją – przekonują autorki dwóch znakomitych książek.
Edwin Bendyk
24 grudnia 2022
Struktura
Czy doświadczamy wielkiego przebudzenia wulkanów?
Bogate życie wewnętrzne Ziemi przejawia się nierzadko w wybuchowy sposób. Można odnieść wrażenie, że częstość erupcji ostatnio rośnie. Co o tym sądzą wulkanolodzy?
Andrzej Hołdys
21 grudnia 2022
Struktura
Słowa pod słowami, czyli jaką wartość naukową mają palimpsesty
Niewprawne oko ich nie rozpozna. A są bezcennymi zapisami przeszłości. Ujawniają choćby geniusz starożytnych uczonych.
Agnieszka Krzemińska
20 grudnia 2022
Struktura
FNP prezentuje: Bartłomiej Graczykowski o pożytkach z nanostruktury
– Jesteśmy w stanie zamienić światło bezpośrednio na ruch i to bez konieczności wykonywania jakichkolwiek pośrednich działań, a w dodatku możemy to zrobić zdalnie – tak o swoich badaniach współfinansowanych z Funduszy Europejskich opowiada dr hab. Bartłomiej Graczykowski z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, laureat programów HOMING i FIRST TEAM Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Materiał informacyjno-promocyjny
19 grudnia 2022
Opinie
Czas na współbycie. Recenzja książki „To wróci. Przeszłość i przyszłość pandemii”
Ta antologia powinna być punktem odniesienia w debacie publicznej o skutkach pandemii. Takiej, która w Polsce jak na razie się nie odbyła.
Krzysztof Siwczyk
14 grudnia 2022
Struktura
Z orbity do gniazdka? Czy marzenie o prądzie z kosmosu może się spełnić
Kryzys energetyczny sprawił, że do łask powraca idea umieszczenia na orbicie elektrowni słonecznych.
Andrzej Hołdys
14 grudnia 2022
Struktura
Fuzja jądrowa inicjowana laserem – energetyczny entuzjazm nieco przedwczesny
Amerykanie osiągnęli wielki przełom w badaniach kontrolowanej reakcji syntezy termojądrowej. Perspektywa odnalezienia zielonego, niemal bezpłatnego, niewyczerpanego źródła energii, jest jednak odległa.
Karol Jałochowski
13 grudnia 2022
Reklama
Struktura
Małgorzata Łukasiewicz: Rozbiera na cząstki i znowu składa w całość
Tłumaczenie literatury, a więc świata, wydaje mi się dziś szczególnie istotne, chyba nawet bardziej niż tłumaczenie zasad działania elektrowni jądrowej.
Krzysztof Siwczyk
11 grudnia 2022
Struktura
Nowa historia świata. Recenzja książki „Narodziny wszystkiego”
Własność, rolnictwo, miasta i państwa – ich narodziny były dużo bardziej skomplikowane, niż sądziliśmy. Opisująca je „najważniejsza książka dekady” właśnie ukazuje się w Polsce.
Agnieszka Krzemińska
7 grudnia 2022
Opinie
Zapomniana teoria odsłania tropy nowej fizyki
MOND (Modified Newtonian Dynamics) sugeruje, że istnieje tajemnicza więź między ciemną materią, ciemną energią i grawitacją. My tymczasem jesteśmy jak ci straszni mieszczanie z wiersza Tuwima: patrząc – wszystko widzimy oddzielnie.
Jerzy Kowalski-Glikman
4 grudnia 2022
Opinie
Serial „Prehistoryczna apokalipsa” – katastrofalny stek bzdur
Wyprodukowany przez Netflix i chętnie oglądany serial o Atlantydzie klasyfikowany jest jako dokument. Tymczasem to szkodliwe, pseudonaukowe bajanie.
Agnieszka Krzemińska
2 grudnia 2022
Podkast
Justyna Olko: Byliśmy bardzo kolonialni
Jak ratuje się zagrożone języki? Jak diagnozuje ich kondycję? Na czym polegają represje, którym poddawane są mniejszości etniczne? I wreszcie – dlaczego i w jakim tempie języki umierają? Rozmowa z prof. Justyną Olko, historyczką, socjolingwistką i etnolożką, dyrektorką Centrum Zaangażowanych Badań nad Ciągłością Kulturową działającym na wydziale „Artes Liberales” UW, która bada zjawiska związane z kulturami rdzennymi i językami mniejszościowymi, aktywnie działając na rzecz ratowania i rewitalizowania tych, które są zagrożone.
pulsar
1 grudnia 2022
Struktura
Droga do wydajnego pozyskiwania wodoru została otwarta
Pierwsze obrazy dwóch nieuchwytnych dotąd rodzajów jonów wody dowodzą, że istniejąca od dawna teoria była poprawna.
Lars Fischer, Fionna M. D. Samuels
1 grudnia 2022
Scientific American z dnia 1 grudnia 2022
Struktura wody
Struktura
Pomysłowe eksperymenty wskazują na istnienie nowych cząstek i oddziaływań fizycznych
Eksperymenty fizyczne w różnych laboratoriach na świecie wskazują na istnienie nowych cząstek i oddziaływań. Jeśli zostanie ono potwierdzone może się stać drogowskazem do bardziej fundamentalnej teorii cząstek elementarnych. Takiej, która wyjaśni zagadki masy neutrin, ciemnej materii czy braku antymaterii w naszym Wszechświecie.
Andreas Crivellin
1 grudnia 2022
Scientific American z dnia 1 grudnia 2022
Kiedy cząstki łamią zasady
Struktura
Klimatyczne asekuranctwo
Z obawy, by nie powiedzieć za dużo, naukowcy często mówią o wiele za mało
Naomi Oreskes
1 grudnia 2022
Scientific American z dnia 1 grudnia 2022
Klimatyczne asekuranctwo
Reklama
Struktura
Statystyka – współczesne narzędzie do badania i zrozumienia świata
Na uczestników XXVI konferencji naukowej „Zastosowania statystyki i data mining w badaniach naukowych” czekały różnorodne, inspirujące tematy i spora dawka wiedzy
red.
1 grudnia 2022
Scientific American z dnia 1 grudnia 2022
Statystyka – współczesne narzędzie do badania i zrozumienia świata
Struktura
Nagrody FNP 2022
Fundacja Nauki Polskiej przyznała je już po raz 33.
red.
1 grudnia 2022
Scientific American z dnia 1 grudnia 2022
Nagrody FNP 2022
Struktura
Z archiwum Scientific American
Grudzień
Mark Fischetti
1 grudnia 2022
Scientific American z dnia 1 grudnia 2022
Z archiwum Scientific American
Struktura
Stado szarańczy elektryzuje atmosferę
Ładunek elektryczny generowany w atmosferze przez stado owadów dorównuje temu, który wytwarza chmura burzowa.
Andrzej Hołdys
1 grudnia 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 grudnia 2022
Elektryzujące owady
Struktura
Eugleny i skrzypy oceniają stan środowiska
Procesy biochemiczne, zachodzące w organizmach na poziomie komórkowym, również mogą ostrzegać przed zagrożeniem, i to na długo przed pojawieniem się symptomów świadczących o zmianach w habitacie.
Justyna Jońca
1 grudnia 2022
Scientific American z dnia 1 grudnia 2022
Żywe papierki wskaźnikowe
Struktura
Palimpsest z pierwszą mapą nieba
Fragment najstarszego katalogu gwiazd odkryto w klasztorze na półwyspie Synaj.
(HOLD)
1 grudnia 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 grudnia 2022
Palimpsest z pierwszą mapą nieba
Struktura
Śliski świat
W kuchni, samochodzie, na plaży, w kosmetykach i lekach – trudno o dziedzinę życia, w której nie znajdziemy oleju albo olejku. Używane od tysiącleci charakterystyczne ciecze pozyskujemy z natury albo syntetyzujemy. Wejdźmy w ten śliski świat.
Mirosław Dworniczak
1 grudnia 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 grudnia 2022
Śliski świat
Struktura
Kradzieże kolekcji archeologicznych: co zyskują złodzieje, a co traci ludzkość
Berlin, Drezno, a kilka dni temu Manching – z niemieckich muzeów rabowane są złoto i klejnoty. Czy bezcenne artefakty da się skutecznie chronić?
Agnieszka Krzemińska
30 listopada 2022
Reklama
Struktura
Rzymianie ustalili, gdzie będzie dobrobyt a ludzie bardziej moralni
Antyczne drogi nadal mają znaczenie gospodarcze. Handel zaś pozytywny wpływ na ludzką moralność.
Agnieszka Krzemińska
23 listopada 2022
Struktura
Sztuczna inteligencja zwyciężyła w grze wymagającej ludzkich umiejętności
Komputer nauczył się rozmawiać i negocjować z innymi uczestnikami elektronicznej wersji planszówki „Dyplomacja” oraz przewidywać ich zachowania. A także ich zdradzać.
Marcin Rotkiewicz
22 listopada 2022
Struktura
Szczególna teoria względności trzyma się mocno
Fotony z błysków gamma nie poruszają się – jak podejrzewano – z różnymi prędkościami. Poszukiwania efektów kwantowej grawitacji trwają nadal.
Przemek Berg
21 listopada 2022
Struktura
Noam Chomsky: językowy rewolucjonista
Amerykański językoznawca sprawił, że jego dziedzina została uznana przez przedstawicieli nauk matematyczno-przyrodniczych za pełnoprawną naukę. Może jeszcze nienależącą do ich grupy, określanej jako sciences, ale już niebędącą wyłącznie w domenie nauk humanistycznych, określanych jako arts.
Monika Konert-Panek, Piotr Panek
20 listopada 2022
Struktura
Ronna i quetta, ronto i quecto, czyli nowe miary odcholerybajtów
Rozwój wiedzy i technik informatycznych sprawia, że operuje się coraz większymi liczbami mierzącymi ilość danych. Ustawodawcy ogłosili więc właśnie nowe, uwzględniające ten fakt przedrostki.
Piotr Panek
19 listopada 2022
Struktura
Sieci neuronowe potrzebują snu, żeby pamiętać
Artificial neural networks działające w trybie offline, nie nadpisują nowych zadań na starych. Dzięki temu uczą się i przetwarzają informacje znacznie skuteczniej.
Marta Alicja Trzeciak
15 listopada 2022
Podkast
Marcin Pawłowski: Szyfr doskonały istnieje, ale kryptografia doskonała to fikcja
Funkcjonowanie współczesnego świata opiera się na bezpieczeństwie przesyłania informacji, czyli na skutecznym szyfrowaniu. Ale nie ma jasności, jak długo jeszcze będziemy mogli opierać się na dotychczasowych metodach kryptograficznych. Może tylko do jutra. Czy wtedy uratuje nas kryptografia kwantowa? A może raczej postkwantowa? Rozmowa z dr. hab. Marcinem Pawłowskim z Międzynarodowego Centrum Teorii Technologii Kwantowych przy Uniwersytecie Gdańskim.
pulsar
10 listopada 2022
Opinie
Przepraszam, którędy do ciemnej strony wszechświata
Oświecony negatywizm bywa cenny. Utrąca kiepskie teorie, wymusza głębszą refleksję. Przeniesienie go do sfery publicznej może mieć jednak dewastujące konsekwencje dla nauki. A to właśnie robi Sabine Hossenfelder.
Jerzy Kowalski-Glikman
6 listopada 2022
Reklama
Struktura
Tkaniny opowiadają o znaczeniu kobiet w świecie Wikingów
Dawni archeolodzy byli zwykle mężczyznami, zainteresowanymi raczej męskimi niż kobiecymi zachowaniami. W rezultacie nasza wiedza o przeszłości jest skrajnie niepełna. W ostatnich latach próbuje się wypełnić tę lukę, po części przyglądając się bliżej pomijanym zwykle szczątkom, uważanym przez długi czas za nieistotne.
Francine Russo
1 listopada 2022
Scientific American z dnia 1 listopada 2022
Kobiety w świecie wikingów
Struktura
Topologia: narzędzie do analizy danych i odkrywania obwarzanków w mózgu
Matematycy i naukowcy z innych dziedzin szukają wspólnie niezwykłych topologicznych kształtów w szerokim zakresie danych z wielu obszarów – od procesów biologicznych z rytmem dobowym po struktury cząsteczek leków. Zapewne najbardziej intrygujące badania dotyczą budowy mózgu.
Kelsey Houston-Edwards
1 listopada 2022
Scientific American z dnia 1 listopada 2022
Miękka matematyka
Struktura
SI pisze o sobie
Artykuł naukowy, którego autorem jest algorytm, skłania do zaskakujących pytań dotyczących etyki
Almira Osmanovic Thunström
1 listopada 2022
Scientific American z dnia 1 listopada 2022
SI pisze o sobie
Struktura
Koń jedzie na astronaucie, czyli czego wciąż nie umie sztuczna inteligencja
Maszyny mogą być kiedyś tak inteligentne, jak ludzie, a może nawet bardziej, ale do końca gry jest daleko. Wciąż mamy dużo pracy do wykonania w tworzeniu maszyn, które naprawdę potrafią zrozumieć otaczający je świat i wyciągać wnioski. To, czego teraz potrzebujemy, to mniej pozowania, a więcej podstawowych badań.
Gary Marcus
1 listopada 2022
Scientific American z dnia 1 listopada 2022
Sztuczna pewność siebie
Struktura
Z archiwum Scientific American
Listopad
Mark Fischetti
1 listopada 2022
Scientific American z dnia 1 listopada 2022
Z archiwum Scientific American
Struktura
Komórki macierzyste i pole magnetyczne przepisem na mięso z probówki
W ostatnich latach alternatywna metoda pozyskiwania mięsa poprzez hodowlę komórek in vitro stała się przedmiotem intensywnych badań. Mogłaby bowiem położyć kres problemom natury ekologicznej i etycznej związanym z konwencjonalną produkcją mięsa. Na razie jednak ta metoda jest wciąż bardzo kosztowna i mało efektywna. Właśnie pojawiła się nowa.
Katarzyna Kornicka-Garbowska
1 listopada 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2022
Pole magnetyczne i mięso z probówki
Struktura
Najzimniejsze w kosmosie
Lasery posłużyły do otrzymania superzimnych atomów iterbu.
(WŚ)
1 listopada 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2022
Najzimniejsze w kosmosie
Struktura
Biliard w drobniakach
W powojennych Węgrzech za pensję robotnika nie można było kupić nawet worka ziemniaków. W Grecji cena chleba podwajała się w ciągu dwóch godzin. Inflacja, która dziś spędza nam sen z powiek, to problem dotykający ludzkość od wieków.
Mariusz Sepioło
1 listopada 2022
Scientific American z dnia 1 listopada 2022
Biliard w drobniakach
Reklama
Struktura
Mamy rok 2022. I 5782. I 1444. Tak mówią różne kalendarze
Choć przyzwyczailiśmy się w naszej części świata do tego, że odmierzamy daty w kalendarzu od narodzin Chrystusa, problem z rachubą czasu jest poważniejszy i starszy, niż nam się wydaje. Wystarczy wspomnieć, że trzy czwarte mieszkańców Ziemi używa do liczenia czasu innej numerologii niż nasza, a na świecie współistnieje blisko 40 różnych kalendarzy.
Kamil Nadolski
1 listopada 2022
Scientific American z dnia 1 listopada 2022
Sekrety kalendarzy
Podkast
Jacek Kubiak: Niczego nie traktuję jako tabu
Klonowanie zwierząt i ludzi, idea płci, chimeryzm, mozaikowość, utajone mechanizmy ewolucji – wokół tych pojęć narosły niezliczone nieporozumienia, a nawet mity. Rozprawia się z nimi nasz pokładowy biolog-zawodowiec. Rozmowa z doktorem Jackiem Kubiakiem z Wojskowego Instytutu Medycznego, który jest równocześnie Directeur de Recherche w Centre national de la recherche scientifique (CNRS).
pulsar
27 października 2022
Struktura
Koniec środowiskowego kredytu na życie i rozwój gospodarczy
Najnowszy Climate Survey 2022–23 opublikowany przez Europejski Bank Inwestycyjny mówi wyraźnie: mamy świadomość, że jeśli w najbliższych latach nie ograniczymy zużycia energii i konsumpcji, czeka nas globalna katastrofa.
Edwin Bendyk
27 października 2022
Struktura
Kopernikologia mniemana. Recenzja książki „Kopernik. Rewolucje”
Toruński astronom w nowej biografii jest szpiegiem i politykiem, urzędnikiem i prawnikiem, kochankiem i duchownym. Meandry jego myśli naukowej Wojciecha Orlińskiego bliżej nie zainteresowały.
Karol Jałochowski
25 października 2022
Opinie
Sztucznej inteligencji wędrówka do ziemi obiecanej
Żyjemy w świecie coraz bardziej autonomicznych symboli. To, co miało być podobne do czegoś innego, zadowala się podobieństwem do samego siebie. A analogie maszyny lubią najbardziej.
Jan Hartman
20 października 2022
Struktura
Fragmenty instrumentów, niejasne zapisy linii melodycznej. Czy można zrekonstruować muzykę antyczną
Po co natura uwrażliwiła nas na dźwięki? Kiedy staliśmy się homo musicus? Jakże łatwiej byłoby odpowiadać na te i inne pytania, gdybyśmy mogli usłyszeć muzykę przodków.
Agnieszka Krzemińska
18 października 2022
Struktura
Kulturalni i wulgarni – wirtualni przywódcy sondują mechanizmy demokracji
Program duńskiej Partii Syntetycznej pisze sztuczna inteligencja. Daje głos tym wyborcom, którzy są go pozbawieni. To artystyczna zabawa, ale także kolejna ilustracja wyzwań współczesnej demokracji.
Edwin Bendyk
17 października 2022
Struktura
Cezary Wodziński: Ostatni filozof Zachodu
Zeszliśmy z peronu i natychmiastowo udaliśmy się na piwo. Widząc moje skrępowanie, Wodziński natychmiast skrócił dystans. Miał w sobie coś z szamana. Dosłownie zarażał sobą, choć własne ego podawał w dużej dawce ironii. Faktycznie zdawał się jakimś wcieleniem Sokratesa. Bardziej pytał, niż twierdził.
Krzysztof Siwczyk
14 października 2022
Reklama
Podkast
Marek Żukowski: Bez entuzjazmu w nauce nie da rady
Jak udowodnić, że nie jest się idiotą? Czy w fizyce kwantowej lepiej zamknąć się i rachować? Jak mylić się mądrze? Dlaczego nie ufać sobie w chwilach euforii? I dlaczego lepiej nie myśleć w biegu? O największych debatach mechaniki kwantowej oraz dylematach ludzi samodzielnie myślących rozmawiamy z prof. Markiem Żukowskim z Uniwersytetu Gdańskiego, badaczem fundamentów fizyki.
pulsar
14 października 2022
Struktura
Za oddanie głosu kobietom. Literacka Nagroda Nobla 2022 dla Annie Ernaux
Laureatką Literackiej Nagrody Nobla 2022 została pisarka Annie Ernaux „za odwagę i kliniczną przenikliwość, z jaką odkrywa korzenie, wyobcowania i zbiorowe ograniczenia pamięci osobistej”. Ernaux to prozaiczka i feministka, jedna z najważniejszych współczesnych pisarek francuskich.
Sandra Wilk
5 października 2022
Struktura
Za genialne narzędzie do budowy molekuł. Chemiczny Nobel 2022 dla Carolyn R. Bertozzi, Mortena Meldala i K. Barry’ego Sharplessa
Nagrodę Nobla 2022 w dziedzinie chemii otrzymali Carolyn R. Bertozzi, Morten Meldal i K. Barry Sharpless za stworzenie chemii kliknięć oraz chemii bioortogonalnej. Dzięki nim możemy składać ze sobą pojedyncze molekuły i tworzyć m.in. nowe leki. Nie tylko w laboratorium, ale także wewnątrz ludzkich komórek.
Justyna Jońca
5 października 2022
Struktura
Golce i Goliaci, czyli jak hołubienie uczonych gigantów utrudnia rozwój nauki
Jedni cieszą się uznaniem i mają wpływy. Inni pracują niemal anonimowo. W świecie naukowym wciąż funkcjonuje podział na elitę i masę przeciętniaków. Czy odzwierciedla realne zasługi?
Rafał Zwolak
5 października 2022
Struktura
Za uczynienie z dziwności użytecznego surowca. Fizyczny Nobel 2022 dla Alaina Aspecta, Johna F. Clausera i Antona Zeilingera
Nagrodę Nobla 2022 w dziedzinie fizyki otrzymali Alain Aspect, John F. Clauser i Anton Zeilinger za eksperymenty ze splątanymi fotonami, pokazanie złamania nierówności Bella i pionierskie badania nad informacją kwantową. Tych trzech fizyków zaprojektowało i przeprowadziło testy, które wstrząsnęły podstawami mechaniki kwantowej, wywróciły powszechne wyobrażenie o naturze świata, dały początek całej dziedzinie nauki i uruchomiły nowe – kwantowe – technologie.
Karol Jałochowski
4 października 2022
Struktura
Florence Nightingale pokazała na wykresie, czym się różni życie od śmierci
Podjęła starania, aby wpłynąć na umysły generałów, oficerów medycznych i parlamentarzystów. Ich słaba umiejętność operowania danymi czyniła ich głuchymi na argumenty statystyczne, które pomogłyby im uzmysłowić sobie fakty. Nightingale ze swoim ścisłym umysłem musiała przekonywać ludzi o przeciętnej inteligencji piastujących nieprzeciętne stanowiska.
RJ Andrews
1 października 2022
Scientific American z dnia 1 października 2022
Rewolucja Florence Nightingale
Struktura
Naukowcy w debacie publicznej
Ludzie chętnie słuchają tego, co mają do powiedzenia eksperci
Naomi Oreskes
1 października 2022
Scientific American z dnia 1 października 2022
Naukowcy w debacie publicznej
Struktura
Z archiwum Scientific American
Październik
Mark Fischetti
1 października 2022
Scientific American z dnia 1 października 2022
Z archiwum Scientific American
Reklama
Struktura
Podróże ropożerców
Żyjące głęboko pod dnem oceanów bakterie odbywają czasami globalne wędrówki wraz z prądami morskimi.
(HOLD)
1 października 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 października 2022
Podróże ropożerców
Struktura
Jak w prosty sposób sparaliżować światowy handel
Olbrzymie znaczenie w czasach globalizacji i morskiego gigantyzmu mają wąskie gardła. Widać to, gdy w jednym z nich coś utknie. Tak stało się rankiem 23 marca 2021 r. w Kanale Sueskim, w którego brzeg zarył dziobem kontenerowiec „Ever Given” – 400-metrowy olbrzym płynący z Malezji do Holandii.
Andrzej Hołdys
1 października 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 października 2022
Osiem wąskich gardeł
Struktura
Pozaziemskie życie
Choć nie znaleźliśmy (jeszcze) dowodów na jego istnienie, na całym świecie trwają intensywne poszukiwania, rozwijają się też instytuty i wydziały astrobiologii.
Mirosław Dworniczak
1 października 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 października 2022
Pozaziemskie życie
Struktura
Dywany
Mają fascynującą historię. A czasem stają się dziełami sztuki. Niestety są też domem dla szkodliwych dla nas organizmów.
Mariusz Sepioło
1 października 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 października 2022
Dywany
Reklama
Reklama