Człowiek
Demencję poprzedzają problemy z pieniędzmi?
Naukowcy przeanalizowali dane zdrowotne i finansowe ok. 2,5 mln Amerykanek i Amerykanów w wieku 65+. Na podstawie wyników podkreślają potrzebę wczesnej identyfikacji osób zagrożonych zaburzeniami pamięci.
Marta Alicja Trzeciak
4 czerwca 2024
Człowiek
Historia pewnej (międzygatunkowej) znajomości
Nasi przodkowie po opuszczeniu Afryki zaczęli wchodzić w intymne kontakty z neandertalczykami. Kiedy dokładnie? Właśnie pojawiła się odpowiedź.
Andrzej Hołdys
4 czerwca 2024
Człowiek
Impulsywność zyskuje na znaczeniu
Okazało się, że jest stabilną i mierzalną cechą osobowości. A zatem pomocą w diagnozowaniu i terapii problemów takich jak ADHD, uzależnienia czy zaburzenia odżywiania
Marcin Rotkiewicz
4 czerwca 2024
Człowiek
Carl Gustav Jung i Wolfgang Pauli: doskonała synchroniczność
Psychiatra i fizyk spotkali się z powodu problemów tego drugiego. Tak narodziła się przyjaźń – tyleż prywatna, co naukowa.
Tomasz Tarnawski
1 czerwca 2024
Człowiek
Znikają duże rodziny
W 2095 roku ludzie będą mieli znacznie mniej krewnych
Lauren J. Young
1 czerwca 2024
Scientific American z dnia 1 czerwca 2024
Znikają duże rodziny
Człowiek
Języki australijskie: przeoczony dar, który kształtuje percepcję
Od rozpoczęcia kolonizacji Australii w 1788 roku do dziś liczba języków używanych przez rdzenne społeczności zmniejszyła się o około połowę. Z tych, które nie wymarły, tylko 13 języków jest uczonych jako ojczyste.
Christine Kenneally
1 czerwca 2024
Scientific American z dnia 1 czerwca 2024
Jak gramatyka kształtuje percepcję
Człowiek
O więzi człowieka z psem
Internetowa „psia mama” mówi o naukowych aspektach relacji między ludźmi a psami oraz o korzyściach z posiadania psa
Andrea Thompson
1 czerwca 2024
Scientific American z dnia 1 czerwca 2024
O więzi człowieka z psem
Człowiek
Jak osiągać wielkie cele
Gdy ambitne plany wydają się zbyt przytłaczające, kluczem do sukcesu może okazać się wyznaczanie sobie zadań cząstkowych
Aneesh Rai, Marissa Sharif, Edward Chang, Katy Milkman I Angela Duckworth
1 czerwca 2024
Scientific American z dnia 1 czerwca 2024
Jak osiągać wielkie cele
Reklama
Człowiek
O wyższości długopisu nad klawiaturą
Odręczne sporządzanie notatek na lekcjach może wydawać się w dzisiejszych czasach anachronizmem. Czy rzeczywiście nim jest?
Charlotte Hu
1 czerwca 2024
Scientific American z dnia 1 czerwca 2024
O wyższości długopisu nad klawiaturą
Człowiek
Wujek przetrwa dłużej, czyli o ewolucyjnej przewadze słów
Charles Darwin odnalazł inspirację do swojej teorii ewolucji w ptasich dziobach, pancerzach wielkich żółwi – oraz w języku. „Przetrwaniem lub zachowaniem niektórych słów walczących o to, by nie odejść w przeszłość, rządzi dobór naturalny” – pisał w 1871 roku w swoim dziele „O pochodzeniu człowieka”.
Anvita Patwardhan
1 czerwca 2024
Scientific American z dnia 1 czerwca 2024
Ewolucja języka
Człowiek
Niech miasta będą przyjazne dla pieszych
Ograniczenie przejazdów samochodami zmniejszy liczbę śmiertelnych wypadków, a piesi odzyskają ulice
Redakcja Scientific American
1 czerwca 2024
Scientific American z dnia 1 czerwca 2024
Niech miasta będą przyjazne dla pieszych
Człowiek
Przegląd gier planszowych
W co warto zagrać?
Olga Orzyłowska-Śliwińska
1 czerwca 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2024
Przegląd gier planszowych
Człowiek
Kosmiczny poligon
Strefa 51 dla jednych to poligon doświadczalny najbardziej zaawansowanych samolotów na świecie, dla innych – tylko przykrywka tajnych rządowych eksperymentów.
Kamil Nadolski
1 czerwca 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2024
Kosmiczny poligon
Człowiek
Jaskiniowi rolnicy z Arabii
Wprowadzili się do nich 10 tys. lat temu i ostatecznie opuścili je dopiero przed 3,5 tys. lat, gdy klimat Półwyspu Arabskiego stał się skrajnie suchy.
(HOLD)
1 czerwca 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2024
Jaskiniowi rolnicy z Arabii
Człowiek
Starożytni Egipcjanie: pionierzy onkologii
Medycy znad Nilu starali się usuwać widoczne zmiany nowotworowe już ponad 4,5 tys. lat temu. Albo starali się przynajmniej zrozumieć, czym są, już po śmierci chorego.
Agnieszka Krzemińska
29 maja 2024
Człowiek
Paul Asciero i jego diety: dużo pochwał, mało dowodów
Publikacja na temat postu przerywanego oraz diety białkowej bazuje na badaniu małej grupy i fragmentarycznej wiedzy. W dodatku nie jest wolna od konfliktu interesów.
Marta Alicja Trzeciak
28 maja 2024
Reklama
Człowiek
Po zębach kondycję dzieci przodków poznacie
Odstawianie od piersi małych neandertalczyków miało inne konsekwencje niż w przypadku człowieka współczesnego.
Agnieszka Krzemińska
28 maja 2024
Człowiek
Dzika galeria sztuki, czyli petroglify i malowidła naskalne
Po co malowaliśmy na skałach wizerunki zwierząt, ludzi, symbole? Polscy badacze dowodzą, jak plastyczne jest to zjawisko. Także w sferze interpretacji.
Agnieszka Krzemińska
28 maja 2024
Polityka z dnia 28 maja 2024
Póki my ryjemy
Człowiek
Pieśni lepsze niż recytacja i muzyka instrumentalna
Funkcja śpiewu jako czynnika integrującego ludzkie społeczności, jest znana naukowcom od dawna. Pytanie, jakim cechom zawdzięcza swoją siłę?
Tomasz Targański
24 maja 2024
Człowiek
Zbroja z Dendry: klucz do sukcesów Mykeńczyków
Wcześniejsze teorie zakładały, że wykonany z mosiądzu pancerz był zbyt ciężki i niewygodny, by używać go w bitwie. Właśnie okazały się błędne.
Agnieszka Krzemińska
23 maja 2024
Człowiek
Ile bufona w Buffonie? Jak zapomniany przyrodnik wrócił na pierwsze strony gazet
Zapomniany przyrodnik trafia na pierwsze strony gazet. Media donoszą, że ten francuski arystokrata „zrozumiał ewolucję sto lat przed Darwinem” i już w XVIII w. „martwił się ociepleniem klimatu”. Mają rację?
Piotr Panek
21 maja 2024
Polityka z dnia 21 maja 2024
Ile bufona w Buffonie
Człowiek
Kolory we wnętrzach wpływają na nastrój
Kolory to oczywistość, której nie doceniamy.
Materiał promocyjny
21 maja 2024
Człowiek
Koń jaki był, dowiadujemy się dopiero teraz
Bałtowie chowali zmarłych w towarzystwie koni. Wbrew dotychczasowym teoriom, do grobów zabierano nie tylko ogiery. Bardziej niż o płeć zwierzęcia, chodziło o pochodzenie.
Agnieszka Krzemińska
17 maja 2024
Człowiek
Stres każe pomagać ofierze, nie karać sprawcę
Mózgi ludzi poddanych presji pracują inaczej niż u niezestresowanych. Do karania potrzebny jest większy wysiłek poznawczy.
Marcin Rotkiewicz
16 maja 2024
Reklama
Człowiek
Mózg pyta inne tkanki, która jest godzina
Prawidłowa synchronizacja centralnego czasomierza oraz obwodowych zegarów dobowych zapobiega degeneracji i przedwczesnemu starzeniu się.
Marta Alicja Trzeciak
10 maja 2024
Człowiek
Nauka to dla niektórych obca wiara
Na związki religijności ze sceptycyzmem wobec nauki wskazywało do tej pory wiele badań. Nie wyjaśniały one jednak nierównej geograficznej dystrybucji denializmu. Tego aspektu dotyczy artykuł w „PNAS Nexus”.
Tomasz Targański
10 maja 2024
Podkast
Podkast 95. Joanna Chorzępa, Paweł Chorzępa: Ta opowieść to prawdziwa petarda
Nazywano ją drugą Marią Skłodowską-Curie, Indianą Jonesem w spódnicy. Jak to możliwie, że wybitna polska paleobiolożka Zofia Kielan-Jaworowska nie doczekała się jeszcze portretu filmowego? O tym, jak to zmienić, opowiada dwoje dokumentalistów – Joanna Chorzępa, muzykolożka i producentka filmowa oraz Paweł Chorzępa, filozof, operator i reżyser, wykładowca w Zakładzie Realizacji Obrazu Telewizyjno-Filmowego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Karol Jałochowski
10 maja 2024
Człowiek
Dezinformacja: większość jej unika, choć kluczowy jest temat
Brexit, koronawirus SARS-CoV-2 i szczepionki przeciw Covid-19 – badacze sprawdzili, jak użytkownicy X z czterech europejskich krajów traktowali wiadomości dotyczące tych kwestii.
Marcin Rotkiewicz
8 maja 2024
Człowiek
Płodność, tworzenie sojuszy i ludzka chciwość, czyli jak powstały pierwsze społeczeństwa
Ludzie to zwierzęta stadne. Ale kiedy i jak zaczęli się organizować, by współdziałać na rzecz ogółu? Jakie pierwsze reguły życia społecznego tworzyli? Są już odpowiedzi.
Agnieszka Krzemińska
7 maja 2024
Polityka z dnia 7 maja 2024
Homo cooperativus
Człowiek
Grający na muszlach, czyli z jak daleka przywoływali się Indianie Pueblo
O tym, że rdzenni Amerykanie z południowego zachodu używali dźwięku muszli do ceremonii, wiadomo od dawna, bo ta tradycja przetrwała w rezerwatach do dziś. Miały one jednak także inne zastosowanie.
Agnieszka Krzemińska
6 maja 2024
Człowiek
Niedopuszczalny koszt rodzenia dzieci
Przetoki odbytniczo-pochwowe i pęcherzowo-pochwowe – ciężkie urazy, którym można zapobiegać – powszechnie występują tam, gdzie matki nie mają dostępu do opieki zdrowotnej
Ashley Judd
1 maja 2024
Scientific American z dnia 1 maja 2024
Niedopuszczalny koszt rodzenia dzieci
Człowiek
Paul Erdős: Matematyk nomada i ekscentryk
Dzwonek do drzwi. Otwierasz i ze zdziwieniem stwierdzasz, że to twój kolega – starszawy pan skromnej postury, niedbale ubrany i… naćpany amfetaminą; nieproszony gość. Mija cię, wchodzi do twojego salonu z małą walizką, mieszczącą cały jego dobytek, i oświadcza: „Mój umysł jest otwarty”.
Jack Murtagh
1 maja 2024
Scientific American z dnia 1 maja 2024
Matematyk nomada i ekscentryk
Reklama
Człowiek
Nie wiem, więc jestem dobry. Rzecz o rozmyślnej ignoracji
Altruiści chcieliby zrozumieć, w jaki sposób ich czyny wpływają na innych – tymczasem ignorancja z wyboru pozwala ludziom zachowywać się samolubnie.
Linh Vu, Margarita Leib
1 maja 2024
Scientific American z dnia 1 maja 2024
Dlaczego niektórzy ludzie nie chcą wiedzieć
Człowiek
Jak zmniejszyć liczbę samobójstw
Trzeba odpowiednio przeszkolić m.in. fryzjerów i barmanów
Sara Novak
1 maja 2024
Scientific American z dnia 1 maja 2024
Jak zmniejszyć liczbę samobójstw
Człowiek
Niewidzialne ofiary
Przemoc z użyciem broni palnej wywołuje lawinę zaburzeń psychicznych
Lori Youmshajekian
1 maja 2024
Scientific American z dnia 1 maja 2024
Niewidzialne ofiary
Człowiek
Zdecydowane nie dla kary śmierci
Niezależnie od tego, czy używa się azotu, zastrzyku trucizny lub innych środków, kara śmierci jest usankcjonowanym przez państwo eksperymentem na ludziach
Redakcja Scientific American
1 maja 2024
Scientific American z dnia 1 maja 2024
Zdecydowane nie dla kary śmierci
Człowiek
Strach i tatuaże, czyli jak w Chinach porywa się dzieci
Specjaliści badający demografię Państwa Środka nie mają wątpliwości, że proceder masowego kignapingu to konsekwencje fatalnych rozwiązań prawnych wprowadzonych w tym kraju.
Kamil Nadolski
1 maja 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2024
Psychoza kidnapingu
Człowiek
Shaolin: klasztor w komercyjnej zapaści
To najsłynniejsza buddyjska świątynia w prowincji Henan w środkowo-wschodnich Chinach. Skryta w górach Songshan przez setki lat uchodziła za centrum chińskiego mistycyzmu, łączącego pokorę, duchowość i sztuki walki.
Kamil Nadolski
1 maja 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2024
Duchowy park rozrywki
Człowiek
Krzywda zapisana w genach?
Po przodkach dziedziczymy nie tylko kolor oczu czy skłonności do tycia. Niekorzystne doświadczenia mogą zmieniać przyszłe pokolenia poprzez ścieżki epigenetyczne.
Justyna Jońca
1 maja 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2024
Krzywda zapisana w genach
Człowiek
Tuczące ćwiczenia
Czy katorga na siłowni przynosi oczekiwane rezultaty?
(KKG)
1 maja 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2024
Tuczące ćwiczenia
Reklama
Człowiek
Łowcy-zbieracze nie samym mięsem żyli
Archeolodzy mają coraz więcej dowodów na to, że jadłospis jaskiniowców był znacznie bardziej urozmaicony, niż sądziliśmy. I że w niektórych regionach świata nie mieli powodu, by przechodzić na gospodarkę wytwórczą.
Agnieszka Krzemińska
29 kwietnia 2024
Podkast
Podkast 94. Piotr Jaworski: Wracamy do archeologicznego raju
Polscy naukowcy wznawiają badania antycznego Ptolemais w Libii – zainicjowane 24 lata temu i przerwane w 2010 r. Dr Piotr Jaworski, obecny kierownik wykopalisk opowiada o tym, jak to się zaczęło, co udało się znaleźć w tym niezwykłym mieście i jakie są plany na przyszłość.
Agnieszka Krzemińska
26 kwietnia 2024
Człowiek
Awarowie w alkowie, czyli zachować jak najczystszą stepową krew
Badacze długo zastanawiali się, w jakie związki romantyczne wchodzili przedstawiciele tego azjatyckiego ludu, który przywędrował do Kotliny Panońskiej. Badania genetyczne rozwiązały tę zagadkę.
Agnieszka Krzemińska
24 kwietnia 2024
Człowiek
Detronizacja zegara biologicznego – kolejny remake
Percepcja czasu różni się w zależności od tego, czego doświadczamy i na co patrzymy – doszli do wniosku uczeni. I ogłosili, że podważyli dogmat.
Marta Alicja Trzeciak
22 kwietnia 2024
Człowiek
Nie bał się popełniać głupich błędów. Zmarł Daniel C. Dennett
„Sam fakt, że miałem oszałamiająco ciekawe i bujne, satysfakcjonujące życie, pełne wspaniałych wydarzeń, całkowicie mi wystarcza. Uważam, że życie jest drogocenne, bo nie ma świata pozagrobowego” – mówił wybitny amerykański filozof umysłu, postać wyjątkowa w krajobrazie współczesnej nauki.
Karol Jałochowski
20 kwietnia 2024
Człowiek
Śmiech ociepla wizerunek Ronalda Reagana, cisza go chłodzi
Naukowcy postanowili zbadać, jak reakcje widzów słuchających wystąpień polityków na żywo, wpływają na ich postrzeganie przez oglądających je w telewizji. Wniosek: z żartami lepiej uważać.
Marcin Rotkiewicz
18 kwietnia 2024
Człowiek
Jaskinia lawowa Umm Jirsan: schronienie dla wędrujących
W znajdującej się na niegościnnej pustyni w Arabii Saudyjskiej grocie ludzie bywali regularnie. Pierwsi już 7 tys. lat temu.
Agnieszka Krzemińska
17 kwietnia 2024
Człowiek
Mowa przed wiekami była też miedzią, srebrem i wełną
Pochowany w XVIII w. w krypcie krakowskiego kościoła św. Franciszka z Asyżu mężczyzna z rozszczepem podniebienia miał protezę. To pierwsze odkrycie takie odkrycie w Polsce i w Europie.
Agnieszka Krzemińska
17 kwietnia 2024
Reklama
Człowiek
Ranga Dias: kłamię, więc jestem
O kontrowersjach wokół działań pracownika Rochester University w Nowym Jorku pisaliśmy w listopadzie ubiegłego roku. Teraz znamy więcej szczegółów sprawy, która wiele mówi o tym, jak działa świat nauki.
Tomasz Tarnawski
16 kwietnia 2024
Człowiek
Naukowcy! Gdybyście cofnęli się w czasie, bylibyście astrologami
Astrologia towarzyszy ludziom od zarania dziejów. To wiadomo. Ale co zawdzięcza jej współczesna nauka? Opowiada dr Alexander Boxer, fizyk i historyk nauki, autor książki „A Scheme of Heaven” (Schemat niebios).
Tomasz Targański
16 kwietnia 2024
Polityka z dnia 16 kwietnia 2024
Nauka, ta wyrodna córka
Człowiek
Zawsze zobowiązany. Zmarł prof. Zbigniew Mikołejko
Erudyta absolutny, bezkompromisowy palacz, bezkrytyczny kociarz. Po prostu dobry i wrażliwy człowiek. Filozofa i historyka religii żegna Joanna Podgórska.
Joanna Podgórska
15 kwietnia 2024
Człowiek
Europa płaciła srebrem z recyklingu. Do czasu
Naukowcy ustalili, skąd brano kruszec na monety wybijane we wczesnym Średniowieczu. I jaki miało to wpływ na układy polityczno-handlowe w zachodniej części naszego kontynentu.
Agnieszka Krzemińska
11 kwietnia 2024
Podkast
Podkast 92. Piotr Sankowski, Natalia Letki, Marcin Nowotny: Habilitacja? Koszmar, proteza, relikt przeszłości
Skoro sens habilitacji podważa się od lat, dlaczego polscy naukowcy wciąż muszą się o nią ubiegać? Czy jest patologią, czy raczej desperacką próbą ratowania chorego systemu? I czym należałoby ją zastąpić? Odpowiadają Piotr Sankowski, informatyk z Uniwersytetu Warszawskiego, prezes IDEAS NCBR, Natalia Letki, socjolożka z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW oraz Marcin Nowotny, biolog z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej.
Karol Jałochowski
11 kwietnia 2024
Człowiek
Listy na kijkach wracają do Australii przez internet
Karbowane lub malowane drewniane przedmioty przez tysiące lat służyły Aborygenom do wymieniania informacji z sąsiadami. Właśnie powstała ich cyfrowa baza.
Agnieszka Krzemińska
10 kwietnia 2024
Człowiek
Ludzkość zacznie się kurczyć szybciej niż sądzono
Największą liczebność światowa populacja osiągnie za czterdzieści lat – prognozowali badacze. Okazuje się, że nie doszacowali spadku dzietności.
Tomasz Targański
9 kwietnia 2024
Człowiek
Naukowcy już mieli ogłosić, że żyjemy w antropocenie... I wtedy wybuchła bomba
Wydawało się, że to będzie formalność. Światowe gremium ekspertów przypieczętuje oczywisty fakt, że żyjemy w antropocenie. Ale tak się nie stało.
Agnieszka Krzemińska
9 kwietnia 2024
Polityka z dnia 9 kwietnia 2024
Spór epokowy
Reklama
Człowiek
Dał ekonomii ludzką twarz. Zmarł noblista Daniel Kahneman
Ten pionier ekonomii behawioralnej uchwycił paradoksy ludzkiego umysłu w języku zmatematyzowanym. Wywarł olbrzymi wpływ na teorię ekonomii, ale zapoczątkowana przez niego rewolucja jeszcze się nie dokonała.
Karolina Safarzyńska
8 kwietnia 2024
Człowiek
Pontyjski – ostatni ślad jońskiej greki – wymaga ratunku
W zachowaniu brzmienia umierającego języka, którym posługiwali się w starożytności mieszkańcy południowych wybrzeży Morza Czarnego, ma pomóc platforma crowdsourcingowa.
Agnieszka Krzemińska
5 kwietnia 2024
Podkast
Podkast 91. Agnieszka Krzemińska, Marta Alicja Trzeciak: Niewierna jak łabądź, czyli jak zglajchszaltowaliśmy bogactwo
Cudzołóstwo, dzieciobójstwo, kanibalizm – tym starym słowom przypisywane są nowe, fascynujące znaczenia. Kreatywność, elastyczność, dzielność – te epitety znowu dotyczą nie tylko samców. Nauka odsłania zachwycające, a związane z płcią zniuansowania przyrody i kultury. Opowiadają o tym dziennikarki pulsara i pisarki naukowe – archeolożka Agnieszka Krzemińska oraz lekarka weterynarii Marta Alicja Trzeciak.
Karol Jałochowski
5 kwietnia 2024
Człowiek
Odkryto nowy gen leworęczności? Niezupełnie
Analiza ponad 350 tys. ludzkich genomów była pracą tytaniczną. Odpowiedzi na najbardziej nurtujące pytania dotyczące lateralizacji kończynowej jednak nie przyniosła.
Marta Alicja Trzeciak
3 kwietnia 2024
Człowiek
Menopauza zmniejsza mózg? A może powód jest inny?
Uczeni z koreańskiego Chonnam National University przeprowadzili badania, najwyraźniej chcąc udowodnić swoją tezę. Nie do końca im to wyszło.
Marta Alicja Trzeciak
2 kwietnia 2024
Człowiek
Niedostatek wody zmienia sposób myślenia
Kiedy brakuje nam pieniędzy, skupiamy się na teraźniejszości. Lecz gdy zaczyna brakować wody – zaczynamy koncentrować myśli na przyszłości
Thomas Talhelm, Hamidreza Harati
1 kwietnia 2024
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2024
Niedostatek wody zmienia sposób myślenia
Człowiek
Błędy przy dzieleniu
Podziały po zapłodnieniu mogą prowadzić do utraty zarodka
Gina Jiménez
1 kwietnia 2024
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2024
Błędy przy dzieleniu
Człowiek
Niewolnicy czterech kółek
Jak walczyć z uzależnieniem od samochodu?
Redakcja Scientific American
1 kwietnia 2024
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2024
Niewolnicy czterech kółek
Reklama
Człowiek
Chuligani mocni w łacinie. O studentach w średniowieczu
Studiowanie w średniowieczu było niełatwe, drogie i niebezpieczne, bo żacy chętnie zaglądali do kieliszka, szukali rozrywek i wszczynali burdy. Ale studiować mógł każdy na tyle majętny, żeby utrzymać się w mieście. Pod warunkiem że był mężczyzną.
Agnieszka Krzemińska
1 kwietnia 2024
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2024
Chuligani mocni w łacinie
Człowiek
Jak złapać w sieć rekiny internetu?
Światowe prawo regulujące internet to mrzonka. Przy tak wielu gospodarzach trudno znaleźć wspólny interes. Czy Unii Europejskiej uda się zmienić reguły rządzące w sieci?
Magdalena Nowicka-Franczak
1 kwietnia 2024
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2024
Jak złapać w sieć rekiny internetu?
Człowiek
Przyjaciel paznokieć
Byłoby przesadą twierdzić, że zdrowie zaczyna się od paznokci. Ale ozdobny lakier nie zamaluje wstydu i depresji, gdy niszczy je poważna choroba.
Paweł Walewski
1 kwietnia 2024
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2024
Przyjaciel paznokieć
Człowiek
Zasadzka na dnie Bałtyku
Odkryto tam kamienny wał zbudowany przez paleolitycznych łowców reniferów.
(HOLD)
1 kwietnia 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2024
Zasadzka na dnie Bałtyku
Człowiek
Gdzie się podział nasz ogon?
Ustalono, że do jego utraty przyczyniły się skaczące geny.
(KKG)
1 kwietnia 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2024
Gdzie się podział nasz ogon?
Człowiek
Inżynierowie materiałowi z jaskiń
Nasi paleolityczni przodkowie badali jakość surowca skalnego, zanim wykonali z niego narzędzia.
Andrzej Hołdys
1 kwietnia 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2024
Inżynierowie materiałowi z jaskiń
Człowiek
Co zapamiętać, co zapomnieć? Decyzja zapada natychmiast
W czasie czuwania mózg bombardowany jest tysiącami wrażeń zmysłowych, refleksji, przeżyć. Niektóre zostaną później utrwalone w pamięci długotrwałej. Mózg ma sposób na to, które konkretnie.
Marta Alicja Trzeciak
29 marca 2024
Człowiek
Twarz cesarza Wu, czyli w Chinach archeologia to sprawa polityczna
Władzom Państwa Środka bardzo zależy na udowodnieniu, że na ich terenie zawsze mieszkali etniczni Azjaci. Jedno nowe odkrycie potwierdza tę tezę. Drugie sobie do niej dopasowali.
Agnieszka Krzemińska
28 marca 2024
Reklama
Człowiek
Niskie tętno nie tylko mężczyzn skłania do przestępstwa
Analiza przeprowadzona przez międzynarodowy zespół badaczy ma pewne ograniczenia. Może się jednak okazać przydatna w opracowywaniu lepszych metod zapobiegania zachowań antyspołecznych.
Marcin Rotkiewicz
27 marca 2024
Człowiek
Czy Posejdon jeździłby Maserati? Jak zaciekawić młodych antykiem
Czy da się zrozumieć „Oppenheimera” bez znajomości mitologii? Czy Posejdon jeździłby Maserati? Znaczenie antyku dla współczesności podkreśla prof. dr hab. Katarzyna Marciniak, która poświęciła mu całe życie zawodowe.
Agnieszka Krzemińska
26 marca 2024
Polityka z dnia 26 marca 2024
Ile koni ma syrena?
Człowiek
Moja grota z kraja! O naszych relacjach z neandertalczykami
Nasze losy i dzieje neandertalczyków splatały się wielokrotnie. Dlaczego te kontakty były tak przelotne? Dlaczego nie inspirowały żadnej ze stron?
Marcin Ryszkiewicz
26 marca 2024
Polityka z dnia 26 marca 2024
Moja grota z kraja
Podkast
Podkast 89. Katarzyna Marciniak: Jeśli zabraknie mitologii, zostanie pustka
Do czego w życiu przydają się antyczne opowieści? Po co je przypominać? Jak ich uczyć? Opowiada prof. dr hab. Katarzyna Marciniak, filolożka klasyczna i italianistka z Artes Liberales na Uniwersytecie Warszawskim.
Agnieszka Krzemińska
22 marca 2024
Człowiek
Osada na wodzie z epoki brązu: raport z wygodnego życia
Znaleziona w południowo-wschodniej Anglii wioska palafitowa przestała się nadawać do mieszkania po pożarze, ale pozostałości po niej zachowały się bardzo dobrze. Dzięki temu naukowcy poznali wiele szczegółów na temat ludzi, dla których przez rok była domem.
Agnieszka Krzemińska
20 marca 2024
Człowiek
Jak uczą w Państwie Środka? Chińczycy całą edukację podporządkowali karierze
Chiński system kształcenia, pozornie egalitarny, dawał fory ludziom ustosunkowanym i zamożnym. Tak było przed wiekami – i podobnie jest dziś.
Agnieszka Krzemińska
19 marca 2024
Polityka z dnia 19 marca 2024
Długi cień Konfucjusza
Człowiek
Gdyby był bogiem, dałby ludziom więcej empatii. Zmarł prof. Frans de Waal
Był najbardziej znanym współczesnym holenderskich uczonym. Myślicielem i badaczem życia małp. Wspomina go Marcin Rotkiewicz.
Marcin Rotkiewicz
18 marca 2024
Człowiek
Stłuszczenie wątroby występowało już u neandertalczyków
Wyjaśnienia obecności mutacji w genie PNPLA3 szukał międzynarodowy zespół naukowców, w którym pracuje także laureat Nagrody Naukowej POLITYKI z 2016 r. prof. Marcin Krawczyk. Znalazł je w historii sprzed 700 tys. lat.
Agnieszka Krzemińska
15 marca 2024
Reklama
Człowiek
„Brakujące” dziewczynki: zjawisko także europejskie
Badacze przyjrzeli się wielkości populacji chłopców i dziewczynek w różnych krajach naszego kontynentu w latach 1700–1950. Odkryli zaskakująco duże dysproporcje.
Tomasz Targański
15 marca 2024
Człowiek
Trwa największe w Europie badanie masowego grobu
W południowych Niemczech, koło Norymbergi, archeolodzy wydobyli szkielety ponad 1000 ofiar zarazy. A jest ich więcej.
Agnieszka Krzemińska
13 marca 2024
Książki
Pulsar promuje. Fragment książki: William MacAskill „Co jesteśmy winni przyszłości. Longtermizm jako filozofia jutra”
Z wielu względów przyszłość napawa nas głęboką niepewnością.
Materiał promocyjny
13 marca 2024
Człowiek
O pewnej ucieczce, która uratowała Homo przed wymarciem
Mniej więcej 900 tys. lat temu populacja naszych przodków skurczyła się o 99 proc. W „Nature Communication” badacze tłumaczą, co się wtedy stało i jakie były tego konsekwencje.
Andrzej Hołdys
12 marca 2024
Człowiek
Naomi Baron: Tradycyjne czytanie i pisanie ma istotny wpływ na nasz mózg
Myślenie, czytanie, pisanie – nie skreślajmy tych „przestarzałych” umiejętności. Nie ma nic cenniejszego w czasach galopujących technologii, mówi amerykańska lingwistka prof. Naomi Baron.
Tomasz Targański
12 marca 2024
Polityka z dnia 12 marca 2024
Ślizganie po ekranie
Człowiek
Kilkudniowy post zdrowotnie korzystny, ale nie dla każdego
Badacze z kilku europejskich uczelni postanowili sprawdzić, jak wpłynęłoby na organizm człowieka całkowite wstrzymanie się od posiłków przez 7 dni. Uwaga: pod medyczną kontrolą.
Marta Alicja Trzeciak
7 marca 2024
Człowiek
Droga do Europy z przystankiem w Ukrainie
Stanowisko Korolewo znane jest od lat 70. XX w. i wiadomo, że ma kluczowe znaczenie dla europejskiego paleolitu. Wreszcie udało się określić wiek znajdowanych tam kamiennych narzędzi. I być może potwierdzić trasę, jaką homininy wędrowały zachód kontynentu.
Agnieszka Krzemińska
6 marca 2024
Człowiek
Międzykulturowe astrolabium i wiekowy przecinek, czyli jak oświecone było średniowiecze
Okres między upadkiem Rzymu a renesansem wielu nadal uważa za czas intelektualnego zastoju. Tymczasem ówcześni nie tylko znali się na astronomii czy matematyce, ale też je rozwijali. Dowodzą tego choćby najnowsze okrycia badaczy z Wlk. Brytanii i Kanady.
Agnieszka Krzemińska
5 marca 2024
Reklama
Człowiek
Czy człowiek sam się udomowił, jak świnie, konie albo psy? Zaskakujące badania i wnioski
Możliwe, że szympansy, słonie i psy udomowiły się same. Być może również inne gatunki zwierząt. A wśród nich człowiek.
Marcin Rotkiewicz
5 marca 2024
Polityka z dnia 5 marca 2024
Hodowle łagodności
Człowiek
Organoidy z płynu owodniowego – rozwiązanie bardziej etyczne
Korzystanie przy tworzeniu trójwymiarowych modeli żywych tkanek z ludzkich komórek embrionalnych wzbudza wątpliwości. Międzynarodowy zespół uczonych uważa, że udało mu się opracować metodę, która nie jest tak kontrowersyjna.
Marta Alicja Trzeciak
4 marca 2024
Człowiek
Za dużo dobrego. Rzecz o inteligencji
Część ludzi uważa, że istotą człowieczeństwa, czyli jedną z najważniejszych cech wyróżniających nasz gatunek spośród innych żywych stworzeń, jest wysoka inteligencja. Kiedy jednak zaczęto tę przedziwną właściwość badać naukowo, pojawiły się problemy.
Krzysztof Szymborski
1 marca 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2024
Za dużo dobrego…
Człowiek
Łożysko: życiodajny, a najmniej poznany ludzki narząd
Rozszyfrowanie jego tajemnic może przynieść ogromne korzyści. W świetle ostatnich badań to właśnie ono decyduje o stanie zdrowia dziecka i matki nawet kilkanaście lat po porodzie!
Ewa Nieckuła
1 marca 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2024
Życiodajny dysk
Człowiek
Godna śmierć
Hospicja w USA są coraz częściej prowadzone na zasadach komercyjnych, a z powodu braku regulacji oferują opiekę paliatywną na fatalnym poziomie
Redakcja Scientific American
1 marca 2024
Scientific American z dnia 1 marca 2024
Godna śmierć
Człowiek
Dwujęzyczność zmienia sposób myślenia
Psycholingwistyka sugeruje, że język, którym mówimy, może w subtelny sposób wpływać na to, jak nasze mózgi przetwarzają informacje wizualne.
Elise Cutts
1 marca 2024
Scientific American z dnia 1 marca 2024
Kolorowy rozum
Człowiek
Zaakceptuj niedogodności, a poczujesz szczęście
Spokój wewnętrzny, czyli kluczowy element uważności, pomaga w pokonywaniu życiowych kryzysów
J. David creswell
1 marca 2024
Scientific American z dnia 1 marca 2024
Zaakceptuj niedogodności, a poczujesz szczęście
Człowiek
Profilaktyka depresji
Programy wczesnej interwencji dla nastolatków mogą pozytywnie wpływać na ich zdrowie psychiczne w dalszym życiu
Elizabeth Svoboda
1 marca 2024
Scientific American z dnia 1 marca 2024
Profilaktyka depresji
Reklama
Człowiek
Horror jak lek, czyli dlaczego człowiek lubi się bać
Wydaje się, że chęć doświadczania strachu jest głęboko zakorzeniona w naszej ewolucyjnej przeszłości i bywa dla nas korzystna.
Athena Aktipis, Coltan Scrivner
1 marca 2024
Scientific American z dnia 1 marca 2024
Zabawa w strach
Człowiek
Albo wielkość, albo ilość. Ranking komórek
Wiele aspektów otaczającego nas świata, od masy ciała stworzeń należących do królestwa zwierząt po populację miast na całym świecie, kształtuje się zgodnie z zaskakującym matematycznym schematem. Jest to tzw. prawo Zipfa, zgodnie z którym wraz z dwukrotnym wzrostem wielkości częstość występowania danego obiektu dwa razy się zmniejsza.
Clara Moskowitz, Jen Christiansen, Nika Ford
1 marca 2024
Scientific American z dnia 1 marca 2024
Ranking komórek
Człowiek
Degradacja chromosomu Y
Ustalono, że wraz z biegiem ewolucji ten determinujący płeć u ludzi chromosom stawał się coraz mniejszy. Na dodatek u starszych osób zanika. Czy można go ochronić, by przepowiednie jego zagłady nie musiały się spełnić?
Paweł Walewski
1 marca 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2024
Degradacja chromosomu Y
Człowiek
Aktywność zimą
Istnieje wiele sposobów dostarczenia sobie sportowych emocji i ciekawego spędzenia czasu również podczas miesięcy z niskimi temperaturami. Spory udział w rozwoju tych aktywności mają naukowcy i inżynierowie. Lekarze z kolei mogą badać, czy sport to na pewno zdrowie.
Olga Orzyłowska-Śliwińska
1 marca 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2024
Aktywność zimą
« poprzednia
1
...
3
4
5
...
17
następna »
Reklama
Reklama