W miejscach, gdzie nie było obfitej roślinności i licznych roślinożerców kończyła się koegzystencja Homo sapiens i Homo neanderthalensis – ustalili naukowcy. Czy to oznacza, że można próbować usprawiedliwić czyny niektórych przedstawicieli naszego gatunku?

W dolinie rzeki Kalambo w Zambii znaleziono obiekty z dolnego paleolitu. Dzięki nim wiadomo, jak zaawansowani technicznie byli nasi przodkowie.

Do niedawna sądzono, że naprawa jego nici zachodzi wyłącznie w jądrze komórkowym. Nowo odkryty mechanizm może odegrać ważną rolę w zapobieganiu procesom nowotworzenia.

Dobry matematyk potrafi dostrzegać fakty, matematyk wybitny – analogie między faktami, a matematyk genialny – analogie między analogiami. Cardy i Zamolodczikow są właśnie takimi geniuszami.

Nasi wcześni przodkowie bardziej niż dużego mózgu potrzebowali długich i prostych dolnych kończyn. Ale i małpy człekokształtne nieraz eksperymentowały z dwunożnością. Niewykluczone, że potomkowie tych śmiałków z powrotem lądowali na drzewach.

Kolejna arcyważna pozycja spod znaku francuskiej myśli społecznej, która powinna trafić na nasze półki. Powie nam wiele o współczesnym świecie, choć nie we wszystkim trzeba się zgadzać z autorem.

Obawy, że modele generatywne zagarną naukę dla siebie i uczynią ludzką rezolutność zbędną, okazują się przedwczesne. Przynajmniej w przypadku laureatów I etapu 23. edycji Nagród Naukowych POLITYKI.

Możliwość wyrażenia siebie, aktywacja sensoryczna, stymulacja społeczna – dzięki nim żyjemy lepiej i zdrowiej.

– Stephen był jednym z niewielu naukowców kierujących się naprawdę wielkimi pytaniami filozoficznymi. Jego badania Wielkiego Wybuchu i czarnych dziur dotyczyły w istocie kondycji ludzkiej, naszego miejsca we wszechświecie. Pogłębialiśmy ten humanistyczny aspekt naszej pracy przez 20 lat – mówi belgijski kosmolog.

Czy amerykańskie myśliwce rzeczywiście sfilmowały statki obcych? Skąd się bierze ogromne zainteresowanie kosmitami? Rozmowa z Mickiem Westem, badaczem teorii spiskowych, członkiem Committee for Skeptical Inquiry.

W jaskini Sganidar w Iraku szczątki jednego ze zmarłych leżały w ziemi pełnej pyłku. Brytyjscy naukowcy mają nową teorię na temat tego, skąd się tam wziął.

Szkoła kojarzy się nam z trudem wkuwania wiedzy i wielogodzinnym siedzeniem w klasie. Doceńmy jednak, jak mamy dobrze w porównaniu z niektórymi społecznościami.

Słabość do słodyczy mamy wpisaną w DNA, dlatego od zawsze sięgamy po wszystko, co słodkie. Cukierki też robimy od wieków, tylko że od niedawna są tanie i wszechobecne.

Śmierć języka to chwila, gdy dana mowa traci ostatniego użytkownika. W szerszym znaczeniu to określenie sytuacji, w której nie istnieje dalsza potrzeba posługiwania się danym systemem komunikacyjnym.

Jeśli głęboko porusza nas obraz Edwarda Hoppera Nighthawks (Nocne marki), ale nie robi na nas wrażenia, kiedy w świecie rzeczywistym widzimy ludzi w nocnym barze, powodem może być to, co dzieje się w naszych organizmach.

Neuronaukowcy zwykle badają w danej chwili jeden konkretny mózg – obserwują na przykład aktywację neuronów, kiedy jego posiadacz czyta lub gra. Jednak ci sami badacze jako istoty społeczne najczęściej pracują zespołowo – wspólnie wysuwają hipotezy, analizują problemy i dopracowują szczegóły eksperymentów. Taką zespołowość działania coraz częściej uwzględnia się też w badaniach mózgu.

Domy strachu ukazują, że to, jak bardzo się boimy, zależy od tego, czy jesteśmy w nich z przyjaciółmi, czy z osobami obcymi

Dwieście lat temu handel lodem zapoczątkował amerykańską „kulturę koktajli”. Dziś taki drink może być najmniej zrównoważoną pozycją w menu.

Znalezisko z grobowca w Yanghai w chińskim regionie autonomicznym Xinjiang Uygur podważa przekonanie jakoby w przeszłości jazda konna była wynalazkiem i przywilejem mężczyzn.

Mniej więcej 900 tys. lat temu ziemska populacja zmniejszyła się o ponad 98 proc. – twierdzą jedni naukowcy. Drudzy nie są przekonani o słuszności tej tezy. Dyskusja odbywa się na łamach „Science”.

Słowa postrzegają jako kolor, kolor kojarzą z temperaturą, dźwięk z dotykiem. Mogą być cennym źródłem informacji o funkcjonowaniu mózgu.

Wybuch Wezuwiusza w 79 r. spowodował, że ludzie zginęli gwałtownie – co do tego nie ma żadnych wątpliwości. Bezpośrednia przyczyna śmierci jest jednak od jakiegoś czasu przedmiotem dyskusji. Nowe badania przynoszą kolejne informacje.

Lęk przed nieumarłymi dotyczył nie tylko dorosłych zmarłych, ale też dzieci. I one bywały chowane za zachowaniem praktyk uważnych za antywampiryczne.

Ślady białek zachowane na powierzchni metalowych naczyń z epoki brązu mówią nam, jakie przygotowywano i przechowywano w nich potrawy – ale nie tylko.

Metoda genetycznych modyfikacji bakterii, dzięki której nauczyły się one rozpoznawać raka jelita grubego w żywym organizmie, może zostać wykorzystana do diagnostyki także innych nowotworów, a nawet infekcji.

Człowiek z lodu, który żył 5300 lat temu i zmarł wysoko w Alpach tyrolskich, to najlepiej przebadany pacjent świata. Ale od pierwszych analiz jego DNA i zsekwencjonowania genomu w 2012 r. techniki badawcze udoskonalono. Przynoszą nową wiedzę.

Nie chodzi tylko o ich stan psychiczny, o czym ostatnio często się mówi. Szwankuje im fizjologia.

Czytając o rewolucyjnych doniesieniach naukowych dotyczących uzależnień, należy włączać tryb sceptyczny. Tak jak w przypadku nowej publikacji z „Nature Communications”.

Badania akweduktów pokazują, że regularnie i umiejętnie je konserwowano. Do pewnego momentu.

Sprawdzili to amerykańscy i szwajcarscy naukowcy, przeprowadzając ankiety wśród 33 tys. osób.

Chińscy badacze od dawna znajdują w grobach zamożnych osób kremy oparte m.in. na bieli ołowiowej, których zadaniem było rozjaśnianie skóry. Wniosek, że moda na bladość dotyczyła tylko bogaczy, wydawał więc oczywisty. Niesłusznie.

Anafilaksje to gwałtownie postępujące reakcje nadwrażliwości będących zagrożeniem dla życia. Sposób na to, jak uchronić przed nimi dzieci, sprawdzili amerykańscy naukowcy.

Czy prezent dla Rydzyka naprawdę ma tysiąc lat? Jak odróżnić oryginał od repliki? Dlaczego muszą to robić specjaliści? Tłumaczą prof. Marian Głosek i dr hab. Marcin Biborski.

Jedni mikrobiolodzy szukają Świętego Graala – związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy składem mikroorganizmów zasiedlających organizm człowieka a chorobami. Ich koledzy po fachu studzą jednak te zapały, a przy okazji rozprawiają się z najczęściej powtarzanymi fałszywymi mniemaniami na temat mikrobioty.

Czy wystarczy rzut oka, aby odróżnić grupę 20 kropek od grupy 30? A jak będzie w przypadku grup 20 i 21 kropek? Wydaje się, że musi istnieć graniczna różnica, poniżej której po prostu zgadujemy, ale ostatnie badania wskazują na coś innego.

Tylko nam się wydaje, że odpowiedź mamy na końcu języka

To oburzenie, a nie nadzieja, pobudzi nas do działania w celu zapobieżenia przemocy z użyciem broni palnej

Wyobraź sobie, że Twoja córka przestała chodzić. Zawozisz ją na szpitalny oddział ratunkowy. Jak się poczujesz, słysząc później, że lekarz badający Twoje dziecko wyśmiewa się z jej sytuacji, rozmawiając z kolegami? Może to brzmieć absurdalnie, ale takie historie rzeczywiście się zdarzały.

Tak jak archeolog bardzo uważnie rozkopuje pradawny kopiec, by warstwa po warstwie zrekonstruować dzieje miasta, tak lingwista odseparowuje kolejne warstwy języka, by odtworzyć kolejne stadia jego ewolucji.

Zaczęliśmy się zjadać nawzajem co najmniej 1,5 mln lat temu.

Powszechne, łagodne wyobrażenie o nich to spadek po romantycznym podejściu do celtyzmu z początku XIX w. Wizja brutalnych kapłanów nie pasowała do tej narracji. Dlatego ją pominięto.

Do takiego wniosku doszli Australijczycy po przebadaniu 908 naukowców z 8 krajów.

Książka „na czasie”, ale i „po czasie” nie straci nic ze swoich walorów. A dla wszystkich, którzy niegdyś zgłębiali „teorię szczęścia” Tatarkiewicza i jej „cebulowy” wariant prof. Janusza Czapińskiego to na pewno lektura obowiązkowa.

To ważna wskazówka w kontekście określenia wytycznych dla przyszłych lotów w kosmos.

Polską Stację Antarktyczną im. Henryka Arctowskiego od ukraińskiej stacji badawczej Akademik Wiernadski dzieli zaledwie 450 km w linii prostej. O radościach i niepewnościach związanych z zimowaniem rozpoczętym tuż przed wojną, opowiada biolożka Marta Dzyndra.

Kompleksowe badania genetyczne pomagają w zrozumieniu organizacji społeczeństw żyjących przed tysiącami lat.

Prawo i Sprawiedliwość poświęci znajdujące się w ziemi i wodzie dziedzictwo, by przekupić armię poszukiwaczy skarbów. Nowe przepisy będą nas drogo kosztować i mogą być zaproszeniem do turystyki archeologicznej.

Kształt fragmentów naczyń, ich kolor, resztki zawartości i zapiski na ściankach opowiadają o losach pojedynczych ludzi i procesach dziejowych.

Irlandzcy naukowcy pokazali, jak w prosty sposób zaszczepić ludziom fałszywe wspomnienia.

W matczynym mleku znajdują się białka, mikroelementy, enzymy, hormony, a także 200 rodzajów oligosacharydów, które nie mają właściwości odżywczych, ale są niezastępowalnymi pogromcami bakterii i wirusów.

Z nazw zwierząt i roślin wyrzuca się nazwiska rasistów, zwraca okazy muzealne krajom, w których zostały zrabowane, a nawet przyznaje się wiedzy rdzennej status równy naukom przyrodniczym. Nie bez kontrowersji.

Wiadomo, kto kupił „zabytek” z X/XI w. i za ile. Szkoda tylko, że nie wiadomo czy obiekt jest autentyczny.

Sztuczne oświetlenie zaburza życie roślin i zwierząt. U ludzi może powodować kłopoty ze snem, rozwój nowotworów i depresji – mówi dr Karolina Zielińska-Dąbkowska, architektka i badaczka spraw związanych ze światłem.

Rok temu wysokie temperatury przyczyniły się do śmierci ponad 61 tys. Europejczyków – informują naukowcy po przeanalizowaniu danych z 35 krajów.

Wypadek przy pracy zmienia sympatycznego człowieka w psychopatę? Opowiedziana na nowo historia pracownika kolei dowodzi, jak łatwo może powstać naukowy mit.

Wydajemy książki o odkryciach naukowych, to publikujmy też trafne prognozy dla świata. Ten ruch wydawnictwa „Prześwity” wart jest powtarzania. Tych, których analizy się sprawdziły, jest wszak sporo.

Za pomocą białka Fanzor można wstawiać i usuwać geny w komórkach ludzkich precyzyjniej niż przy wykorzystaniu metody CRISPR – dowodzą amerykańscy badacze. Polski naukowiec ma jednak wątpliwości. Nie tylko z powodu pewnego procesu sądowego.

Wystarczyła jedna podana podskórnie dawka konkretnego białka, by 22-letnie rezusy miały lepszą pamięć operacyjną i przestrzenną.

Nauka dysponuje narzędziami umożliwiającymi opracowanie i wdrożenie technologii rodem z filmów SF. Wciąż jednak nie da się dokładnie przewidzieć, jakie będą ich konsekwencje.

Przedstawiciele Homo sapiens, którzy wyemigrowali z Afryki, długo mieszkali na Półwyspie Arabskim, zanim ruszyli dalej.

Historia tego napoju liczy tyle lat, ile historia chleba. Nic w tym dziwnego. Oba produkty zawdzięczają swoje istnienie udomowieniu zbóż oraz… temu samemu gatunkowi drożdży. Trudno sobie wyobrazić świat bez chleba. A bez piwa?

Facebook ma 3 mld użytkowników; ponad 2 mld pozyskały YouTube, WhatsApp oraz Instagram. Chińskie WeChat i TikTok mają ponad milion zainteresowanych, wiele innych, w tym Twitter – pół miliona. Aby utrzymywać tak dużą i kosztowną infrastrukturę, obsługującą setki milionów i miliardy użytkowników, potrzeba bardzo dużych pieniędzy. Skąd je brać?

Konserwatyści często wierzą, że hierarchia i sztywne granice są trwałą cechą świata. Liberałowie tak nie myślą

Jeśli uwzględnić krótkie ramy czasowe, w jakich musimy doprowadzić do „głębokiej, szybkiej i trwałej redukcji emisji gazów cieplarnianych na świecie” tak szybko, jak to możliwe, czy da się zdecydować, czy koszt badań nad fuzją jądrową jest wart potencjalnych korzyści, czy też pieniądze te lepiej przeznaczyć na inne cele?

Wspólnota Elli Stan młodej kobiety o wielu osobowościach poprawia się bez utraty tych osobowości, które uczą się ze sobą współpracować

Ataki mogą rozpocząć się nagle, jak podczas pandemii Covid-19, gdy przestraszeni ludzie zaczęli szukać kozła ofiarnego. Lecz gdy skala zjawiska utrzymuje się na wysokim poziomie przez wiele dekad, przyczyna jest głębsza i ma związek z przechodzeniem od gospodarki samowystarczalnej do systemów monetarnych i kapitalistycznych.

Nie jest to wydawnicza supernowość. Barbarzyństwo rozlewające się (już dosłownie) za naszą wschodnią granicą, każe jednak po nią sięgnąć.

Antropolożka Abigail Anderson z Seattle Pacific University przebadała współczesne społeczności koczownicze. I dowiodła, że jej koledzy po fachu niesłusznie upierali się, że obowiązuje w nich stereotypowy podział ról płciowych.

Struktury, które stworzyły w laboratoriach dwa zespoły naukowców, pozwolą prześledzić wczesny etap rozwoju embrionów. I odpowiedzieć na pytanie, dlaczego wiele z nich wówczas obumiera.

Ślady nacięć na skamieniałej piszczeli sprzed półtora miliona lat poszerzyły wiedzę na temat zwyczajów człekokształtnych. Na wiele pytań wciąż jednak nie ma odpowiedzi.

„Być może niektóre osoby zrozumiały, że utworzyliśmy prawdziwe zarodki ludzkie. A to są struktury zarodkopodobne, czyli modele, które pozwalają nam badać najwcześniejszy etap naszego życia”. Prof. Magdalena Żernicka-Goetz próbuje zrozumieć przyczyny dyskusji, jaką wywołało jej najnowsze osiągnięcie.

Dawno, dawno temu, gdzieś na skraju Drogi Mlecznej pojawiło się życie. Jak? Tego się z tej książki nie dowiemy. Ona jest o tym, jak mogło się pojawić, choć wcale tak nie musiało być. To pozycja popularnonaukowa, a nie katechizm.

Odpowiedź znaleźli naukowcy po przebadaniu za pomocą kwestionariuszy psychologicznych 432 osób w wieku 14–30 lat z dwóch brytyjskich szkół i dwóch uniwersytetów.

Francuzi twierdzą, że znaleźli najstarsze dowody na myślenie symboliczne naszych przodków. Hiszpanie by z nimi polemizowali.

Na oprogramowanie oceniające, komu należy się pomoc społeczna, Bank Światowy wydał miliard dolarów. Potrzebujący wsparcia raczej na tym nie zyskali.

Płynność i nieokreśloność nie są sprzeczne z naturą. To błędne wyobrażenie, niewynikające z szukania podpowiedzi w biologii, tylko wybierania z niej tego, co pasuje do wyznawanej ideologii – mówi prof. Frans de Waal, światowej sławy prymatolog.

Sen człowieka nie powinien być zakłócany. Szczególnie sztucznym światłem. Dlaczego? W „Science” odpowiada zespół dr Karoliny Zielińskiej-Dąbkowskiej z Politechniki Gdańskiej.

Aby zadawać wielkie pytania, nie trzeba być geniuszem. Nawet nobliści stoją na postumentach wybudowanych przez wielu naukowców.

Brytyjska badaczka zrekonstruowała cyfrowo tkanki miękkie w dolnej partii ciała żyjącej 3,2 mln lat temu Lucy. Potwierdziła, że ten hominid chodził wyprostowany. To jednak nie wszystko.

Naukowcy przygotowali projekt nowych szczepionek przeciwko tej chorobie. I mają nadzieję, że tym razem wirusy się nie obronią.

Zmarły wczoraj wybitny pisarz, laureat Pulitzera i nagrody McArthurów, nie rozmawiał o literaturze. Nie unikał jednak rozmów o nauce, a zwłaszcza roli, jaką odgrywa w niej intuicja.

Przez setki lat zachodnia nauka korzystała z Indigenous Knowledge Systems, zwykle bez uznania dla jej twórców. Dziś powoli zaczyna się to zmieniać.

Tam Pà Ling, jaskinia w północnym Laosie, ujawnia nowy scenariusz długiej podróży naszych przodków.

Islandzcy naukowcy przebadali prawie 13 tys. osób i zebrali interesujące informacje na temat działania pewnego fragmentu DNA.

Amerykańscy naukowcy sądzą, że umieraniu towarzyszy poczucie transcendencji. Christof Koch, uznany neurobiolog, podchodzi do ich konkluzji sceptycznie.

Analiza tkanek z grobowca Medici wykazała, że przedstawicieli tego słynnego rodu z Florencji nękała śmiertelna odmiana tropikalnej choroby wywoływanej przez pierwotniaki.

Niemieccy badacze mają nowe hipotezy dotyczące umiejętności, bez których nasz gatunek nie mógłby się rozwijać.

Gatunek ludzki zyskiwał kompetencje intelektualne wraz z powiększaniem się mózgu – to pogląd utrwalony w nauce. Południowoafrykański badacz twierdzi jednak, że jest on niesłuszny.

Powietrze, piasek, śnieg, woda z rzeki czy kałuży. Wszędzie są cząsteczki DNA, które bez trudu można odczytać. Pomaga to nauce, ale rodzi problemy etyczno-prawne. Bo wśród tego materiału jest też ludzki.

Podświadomie zaczynamy uznawać, że różne maszynki napędzane sztuczną inteligencją mają jakąś jaźń, myśli oraz emocje. Tak nas uwodzi nas ta symulacja, że łatwo zapominamy, że są to wyłącznie programy – mówi dr Konrad Maj, psycholog społeczny z Uniwersytetu SWPS, kierownik projektu HumanTech Meetings.

Badacze potrafią odczytać zwoje – nawet spalone – bez ich wyjmowania z pojemnika i rozwijania. Wysoka nagroda czeka na tych, którzy odszyfrują zapisy zwęglone podczas wybuchu Wezuwiusza. Jest jednak kilka haczyków.

Brytyjscy uczeni powtórzyli eksperyment Mary Cheves West Perky z początku XX w. I dowiedzieli się co nieco o tym, jak zmieniły się od tego czasu ludzkie mózgi.

Przybywa nam konserwatywnych autorów w piwowskiej eseistyce. Myślicieli wybitnych – dodajmy. Tym razem pełne intelektualnego dostojeństwa rozważania brytyjskiego gentlemana m.in. o tym, jak uprawiać historię. Oby jednak nie zostały wykorzystane instrumentalnie. Nie zasługują na to.

Małym przedstawicielom naszego gatunku przyjrzeli się badacze z Niemiec i Stanów Zjednoczonych. Odkryli u nich skłonność do ryzyka i wcześnie wykształconą spostrzegawczość.

Szkalowanie pojedynczych osób lub grupy ludzi sprzyja przemocy

Obchodzony jest w ponad stu krajach. W Polsce przypada 1 czerwca. Jakie są dzieje tego święta?

Ruszamy z kolejnym przeglądem gier, sortując je od najprostszych po coraz trudniejsze (chociaż żadna z nich nie jest jakimś karkołomnym wyzwaniem). Każdy znajdzie tu coś dla siebie.

Brytyjski badacz przeanalizował trzy teksty z broszury powstałej ok. 1480 r. I odkrył korzenie specyficznego humoru swoich rodaków.

Na Ziemi trwa nie jedno, ale dwa masowe wymierania. W cieniu widzialnego gołym okiem rozgrywa się to, które obejmuje organizmy żyjące w ciałach ludzi. Naukowcy próbują te mikroby ocalić. Choćby od zapomnienia.