Człowiek

24 marca 2023

Badacze zsekwencjonowali genom kompozytora i ustalili, do jakich chorób miał predyspozycje. Potwierdzili także, że linia genetyczna nie jest tożsama z genealogiczną.

5 kosmyków włosów Ludwiga van Beethovena ujawnia tajemnice

22 marca 2023

Na podstawie analizy genomów 356 osobników stwierdzono także, że za ustalonymi przez badaczy na podstawie pozostałości materialnych kulturami archeologicznymi wcale nie musiały stać geny.

Paleolityczni łowcy nie byli genetycznie jednorodni

21 marca 2023

Thomas Cirotteau, Jennifer Kerner i Eric Pincas podjęli próbę stworzenia portretu pamięciowego kobiety z czasów paleolitu i obalenia stereotypów, jakie towarzyszą jej od początków badań nad prehistorią.

Prawdziwa historia kobiet! Recenzja książki „Lady Sapiens”

Joanna Podgórska

16 marca 2023

Miała czynić cuda. Propagowali ją lekarze i poważne instytucje. Refundowały ministerstwa. Jej skuteczność jest jednak co najmniej wątpliwa.

Akupunktura: placebo doskonałe

15 marca 2023

Najnowsze badanie przynosi optymistyczną odpowiedź na to pytanie. Należy jednak podchodzić do niego mocno sceptycznie.

Czy dieta śródziemnomorska chroni przed demencją?

14 marca 2023

Pochodzenie i szlaki wędrówek tych legendarnych ludów do niedawna pozostawały zagadką. Dziś wiemy, że pierwsi stepową krew chętnie mieszali z miejscową. Drudzy nie chcieli jej rozcieńczać.

Uwodziciele ze Wschodu, czyli kim byli Hunowie i Awarowie

11 marca 2023

Czy artefakty odkrywane na najstarszych stanowiskach na pewno są intencjonalnym dziełem hominidów? Takie pytanie będą musieli sobie od teraz zadawać badacze.

Makaki zmuszają archeologów do weryfikacji historii produkcji narzędzi

10 marca 2023

Jeśli pojawią się elementy niezbędne do budowy życia, to w odpowiednim środowisku rozwinie się ono spontanicznie – mówi prof. Barbara Kremer z Instytutu Paleobiologii PAN.

Barbara Kremer: W paleobiologii trzeba mieć szczęście

Wojciech Mikołuszko

8 marca 2023

Pismo runiczne było lakoniczne, ale nie dlatego, że oddawało język mówiony. Znaczenie miały tu materiały, na których powstawały inskrypcje.

Runy nie były bardziej prymitywne niż łacina

7 marca 2023

W tym roku obchodzimy dwusetną rocznicę urodzin jednego z najwybitniejszych przyrodników wszech czasów, ojca współczesnego ewolucjonizmu. I nie, nie chodzi o Karola Darwina, ale jego alter ego – Alfreda Russela Wallace’a.

Alfred Russel Wallace wychodzi z cienia

Marcin Ryszkiewicz

5 marca 2023

W odkryciu nie ma żadnej tajemnicy. To reklama Zahiego Hawassa i Egiptu. Przypomina niedawną historię Zaginionego Złotego Miasta, które nie było ani zaginione, ani złote.

Egiptolog: Szum wokół komory grobowej w piramidzie Cheopsa to efekt faraońskiego ego odkrywcy

Andrzej Ćwiek

4 marca 2023

Ledwie skończyła się epoka lodowcowa i na Ziemię powróciło trochę więcej ciepła, a nasi przodkowie zabrali się za zakładanie winnic.

Winorośl udomowiliśmy równie wcześnie, co pszenicę

Andrzej Hołdys

2 marca 2023

W prehistorycznej Ameryce Północnej górnictwo było rozwinięte na wielką skalę – tak wynika z analiz osadów jeziornych

Górnicy na potęgę

Sarah Derouin

Zaburzenie zwane RBD (skrót od REM behawior disorder) dotyka 0,5–1,25% populacji i występuje częściej u starszych osób, zwłaszcza u mężczyzn. Jest niebezpieczne dla chorego i śpiącej obok osoby; może poprzedzać choroby neurodegeneracyjne, głównie synukleinopatie – stany, w których białko alfa-synukleina tworzy toksyczne grudki w mózgu.

Scientific American z dnia 1 marca 2023

Górnicy na potęgę

Zdrowie

Actingoutowe sny to jeden z najwcześniejszych objawów choroby Parkinsona

Diana Kwon

Dobierając słowa i przykłady w taki sposób, aby odnosiły się do ludzkich priorytetów, można zbudować poparcie dla proklimatycznych rozwiązań.

Scientific American z dnia 1 marca 2023

Kiedy sny zapowiadają chorobę mózgu

Środowisko

O wyzwaniach klimatycznych bez naukowego żargonu, za to pozytywnie

Susan Joy Hassol

Scientific American z dnia 1 marca 2023

Zmienić sposób mówienia o zmianie klimatu

Na ogół w dyskusjach o pracy zespołowej podkreśla się jej zalety – pozwala ona ludziom rozwiązywać złożone problemy, z którymi nie poradziliby sobie w pojedynkę. Niemniej zdarzają się też sytuacje, w których praca w zespole stwarza podatny grunt dla nieuczciwych zachowań.

Praca zespołowa może rodzić pokusę oszustw

Margarita Leib

Scientific American z dnia 1 marca 2023

Ciemne strony współpracy

„Realiści” twierdzą, że szybko nie odejdziemy od ropy i gazu. Ale wówczas katastrofa klimatyczna będzie przesądzona

Bądźmy realistami?

Naomi Oreskes

Scientific American z dnia 1 marca 2023

Bądźmy realistami?

Oczekiwana dalsza długość trwania życia zmniejszyła się na skutek pandemii, ale w niektórych miejscach na świecie już odbiła

Amerykanie żyją coraz krócej

Tanya Lewis

Scientific American z dnia 1 marca 2023

Amerykanie żyją coraz krócej

Potwierdzają to analizy szczątków naszych przodków.

Mleko krzepi

(KKG)

Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2023

Mleko krzepi

Pojęcie „kontynent” wprowadzili dopiero starożytni mieszkańcy Grecji. Używane przez nich określenie terra continens, czyli ląd ciągły, nieograniczony, odnosiło się do każdego większego stałego obszaru przeciwstawianego wyspom. Później zmieniło się wszystko.

Ereb, Asu i Libya, czyli skąd kontynenty wzięły swoje nazwy

Andrzej Hołdys

Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2023

Nazywanie lądów

Trudno w to uwierzyć, lecz współczesne potoczne znaczenie tego słowa przeniknęło z filozofii do języka codziennego dopiero XVIII i XIX wieku!

Kiedy wynaleziono „człowieka”?

Jan Hartman

26 lutego 2023

Podkast

Podkast 44. Ewa Bartnik: Rosalind Franklin nie potrzebowała Nobla

Jak James Watson i Francis Crick oraz Maurice Wilkins traktowali badaczkę, dzięki której mogli się cieszyć najważniejszą nagrodą w naukowym świecie? Czy Franklin miała powody, by uznać się za ofiarę? Podkast z prof. Ewą Bartnik, genetyczką z Uniwersytetu Warszawskiego, członkinią Komitetu Genetyki Człowieka i Patologii Molekularnej PAN.

24 lutego 2023

Pieniądze i wysoki status zapewniały m.in. wykonanie w razie potrzeby trepanacji czaszki. Również kobietom.

Zamożni chorzy mogli liczyć na leczenie chirurgiczne już w starożytności

24 lutego 2023

Współzałożycielka Ukraińskiego Centrum Rehabilitacji Nietoperzy, o którym pisaliśmy w ubiegłym roku, otrzymała międzynarodową nagrodę Future for Nature.

Alona Prylutska uhonorowana za ratowanie nietoperzy w ogarniętej wojną Ukrainie

Wojciech Mikołuszko

23 lutego 2023

To kolejny dowód, że umiejętność posługiwania się łukiem pomogła człowiekowi współczesnemu w podboju świata – dowodzą naukowcy.

Najstarsze europejskie grociki strzał znaleziono we Francji

22 lutego 2023

Okazuje się, że te nieużywane, jak dotąd sądzono, fragmenty materiału genetycznego mogą kodować białka. Właśnie odkryto ich aktywność. Mogą się okazać bardzo istotne w walce z nowotworami.

Telomery nie są tylko milczącą skuwką naszego DNA

21 lutego 2023

To, czego 70 lat temu dokonali naukowcy, było dla biologii tym, czym dla astronomii stwierdzenie, że Ziemia obraca się wokół Słońca.

Życie – nowe otwarcie, czyli historia odkrycia struktury DNA

21 lutego 2023

Agojie w XIX w. siały postrach wśród okolicznych plemion. W hollywoodzkim filmie „Królowa wojownik” stały się symbolem siły i niezależności. Nie do końca słusznie.

Kobiece ramię zbrojne, czyli co wiemy o wojowniczkach z Dahomeju

18 lutego 2023

Zdolności poznawcze dzieci nie obniżają się – niezależnie od czasu spędzonego przed ekranem.

Gry komputerowe dzieciom nie szkodzą, ale też nie pomagają

17 lutego 2023

Ludzie, którzy chwalą sobie wstawanie o świcie, odziedziczyli odpowiedzialne za tę preferencję warianty genetyczne po naszych najbliższych wymarłych krewnych.

Ranne ptaszki są jak neandertalczycy i denisowanie

17 lutego 2023

Znaleziska najbardziej prestiżowego symbolu wojownika zawsze są ekscytujące. Ale za tym do czego miecze służyły, gdzie zostały zdeponowane oraz w jakim są stanie, kryje się wiele zagadek związanych z wierzeniami, tradycją i kultem.

Miecze w grobach, kamieniach i odmętach

16 lutego 2023

W jaki sposób komórki wyposażone w ten sam zestaw genów różnicują się na niezliczone rodzaje? Amerykański biolog molekularny położył podwaliny nauki, która daje odpowiedzi na to arcytrudne pytanie.

Odszedł ojciec epigenetyki David C. Allis

13 lutego 2023

Będąc umysłem niezwykle ścisłym w naukach humanistycznych, Sławek oferuje tej humanistyce szczyptę „szaleństwa i literatury”. Jest on zaprzeczeniem autorytetu, który „nadzoruje i karze”.

Tadeusz Sławek: Człowiek pytań nierozstrzygalnych

Krzysztof Siwczyk

12 lutego 2023

330 przyrządów sprzed prawie 3 mln lat znaleziono w Kenii. Służyły do zabijania dużych ssaków.

Nasi przodkowie używali niezłych narzędzi wcześniej niż przypuszczaliśmy

9 lutego 2023

Według międzynarodowej grupy klimatologów trzy lata bez opadów w Anatolii stały się „gwoździem do trumny” potężnego ludu.

Imperium Hetytów dobiła susza

8 lutego 2023

Odczytane właśnie nieznane listy Królowej Szkotów odsłaniają nieznane wcześniej fakty z jej tragicznego życia. I potwierdzają tezę, że nie ma skutecznej polityki bez solidnej kryptografii.

Marię Stuart na szafot zaprowadził kiepski szyfr

Karol Jałochowski

8 lutego 2023

Dlaczego dorośli mówią: święta, święta i po świętach, a dla dzieci każdy wolny weekend zdaje się trwać wieki? Odpowiedzieli uczeni z węgierskiego Eötvös Loránd University.

Siedmiolatki przełączają się na dorosłą percepcję czasu

7 lutego 2023

Fakt, że Neandertalczycy na wybrzeżu Atlantyku jedli m.in. kraby jest dowodem nie tyle ich wykwintnej kuchni, ile umiejętności korzystania z tego, co było pod ręką.

Menu portugalskich neandertalczyków było bogate w owoce morza

7 lutego 2023

Gdy już pył opadnie, zacznie się liczenie strat. Będzie wśród nich wiele bezcennych zabytków, bo południowa Turcja i północna Syria to regiony niezwykle ważne dla dziejów cywilizacji.

Trzęsienia ziemi rujnują nawet najbardziej monumentalne zabytki

6 lutego 2023

Współczesny człowiek nie używa zmysłu powonienia tak intensywnie jego wymarli krewni, jest on więc tak efektywny. Najmniej czułe nosy mieli jednak Neandertalczycy.

Denisowianie mieli lepszy węch niż my

3 lutego 2023

Warsztat balsamistów z XXVII dynastii archeolodzy odkryli w 2018 r. Teraz ogłosili, z jakimi substancjami pracowali ci specjaliści.

Znamy skład mikstur służących do mumifikacji w połowie I tys. p.n.e.

2 lutego 2023

– Zohydzanie ludziom ich rdzennego języka oznacza ich krzywdę. Wciąż się to jednak robi – mówi prof. Justyna Olko.

Justyna Olko: Różnorodność językowa to skarb

2 lutego 2023

Kiedy spadnie śnieg? Czy susza potrwa całe lato? Aby odpowiedzieć na te pytania, uczeni w średniowiecznej Europie stosowali astrometeorologię. W ten sposób przyczynili się nie tylko do rozwoju badań pogody, ale też astronomii.

Wróżenie z fusów przygotowało grunt pod nowoczesną meteorologię

Justyna Jońca

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2023

Średniowieczni meteorologowie

Z jego teorii niewiele przetrwało, a zasadnicze pojęcia, jak popędy, kompleks Edypa, ego i superego, są dziś rozumiane mniej biologicznie, a bardziej kulturowo. Jego metody badań i terapii budzą zaś więcej sprzeciwu niż uznania.

Sigmund Freud: racjonalista, który uśmiercił rozum

Magdalena Nowicka-Franczak

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2023

Freud do lamusa

Badania nad metabolizmem człowieka ukazują niespodziewane związki między spalaniem kalorii i wpływem wspólnotowej produkcji pożywienia na sukces ewolucyjny

Ludzka maszyneria

Herman Pontzer

Scientific American z dnia 1 lutego 2023

Ludzka maszyneria

Jeśli kogoś zabijesz i czujesz, że ten czyn był w pełni usprawiedliwiony, możesz w ogóle nie odczuwać urazu moralnego. On pojawia się zwykle wtedy, gdy masz wizję świata jako zasadniczo sprawiedliwego i dobrego, a to, co zrobiłeś lub czego byłeś świadkiem, niszczy tę wizję.

Choroba duszy: kiedy człowiek musi rezygnować z własnych standardów etycznych

Elizabeth Svoboda

Scientific American z dnia 1 lutego 2023

Choroba dusz

Twórcy polityki zdrowotnej powinni wzmocnić zaufanie społeczne oraz opracować plany skutecznej komunikacji ze społeczeństwem.

Sztuka perswazji

Elizabeth Svoboda

Scientific American z dnia 1 lutego 2023

Sztuka perswazji

Głowy państw i rządów mają możliwości, by ograniczyć ryzyko pandemii – przekonują Joanne Liu, Helen Clark i Michel Kazatchkine

Zadanie dla przywódców – ochronić świat

Joanne Liu, Helen Clark, Michel Kazatchkine

Walka z chorobami zakaźnymi opiera się na kilku filarach. Ważna jest m.in. zdolność do szybkiego identyfikowania ognisk chorobowych, gdy tylko wybuchną, a także niezwłoczna wymiana informacji na ten temat. Dotyczy to wszystkich krajów bez wyjątku: zdolność świata do pokonania przyszłej pandemii zależy od tego, jak zachowa się najsłabsze ogniwo.

Scientific American z dnia 1 lutego 2023

Zadanie dla przywódców – ochronić świat

Opinie

Pandemie: gasić pożar w zarodku

Kristina Campbell

Scientific American z dnia 1 lutego 2023

Gotowi do działania

COVID-19 pokazał, jak się przygotowywać na kolejne takie zdarzenia – mówi Devi Sridhar.

Nauka na błędach

Devi Sridhar

Scientific American z dnia 1 lutego 2023

Nauka na błędach

Co mają ze sobą wspólnego wielcy sportowcy i wybitni naukowcy?

Inspirująca Hilaree Nelson

Naomi Oreskes

Scientific American z dnia 1 lutego 2023

Inspirująca Hilaree Nelson

Ze względu na odizolowanie i korzystne położenie wiele wysepek znalazło szczególne zastosowanie. I choć nie imponowały rozmiarami, to zapisały się na kartach historii. Wielokrotnie w negatywny sposób.

Wysepki z niesamowitą historią

Olga Orzyłowska-Śliwińska

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2023

Wysepki z niesamowitą historią

Archeolodzy stwierdzili, że to pozostałości po rytuałach przedstawicieli kultury łużyckiej.

Niezwykłe przedmioty z epoki żelaza znaleziono w powiecie chełmińskim

26 stycznia 2023

Mieszkańcy aglomeracji cierpią nie tylko z powodu większego stężenia tlenków azotu czy pyłów pochodzenia komunikacyjnego. Są też wystawieni na większe stężenie naturalnych alergenów.

Pyłek miejskich brzóz uczula bardziej

Piotr Panek

25 stycznia 2023

O braku różnic między dziećmi poczętymi w sposób naturalny i poza organizmem matki naukowcy mówili już wielokrotnie. Tym razem jednak ten wniosek przyniosło wyjątkowo duże badanie: dane zebrano wśród 400 tys. kilkulatków.

Dzieci z zapłodnienia in vitro nie wykazują wad rozwojowych ani opóźnień w nauce

Paweł Walewski

24 stycznia 2023

Uczeni ustalili, że mózg następnie sumuje ich wartość i na tej podstawie decyduje, czy np. obraz mu się podoba, czy nie.

Informacje estetyczne docierają do mózgu drogą szybkiego ruchu

24 stycznia 2023

Po badaniach prawie 6 tys. szczątków naukowcy zaproponowali odpowiedzi na dwa poważne pytania dotyczące naszych przodków.

W neolicie ludzie rośli i się zabijali

Urodzony 200 lat temu Alfred Russel Wallace był darwinistą doskonalszym niż sam Karol Darwin. Jego zainteresowania były szersze, a poglądy bardziej postępowe niż przekonania autora „O powstawaniu gatunków”. Dlaczego więc tak słabo go pamiętamy? Rozmowa z dr. Marcinem Ryszkiewiczem, geologiem, popularyzatorem nauki, znawcą myśli ewolucyjnej, autorem pulsara.

24 stycznia 2023

Podkast

Podkast 40. Marcin Ryszkiewicz: Jak samorodny geniusz Wallace stoczył się w niebyt

kj/pulsar

20 stycznia 2023

Młoda mysz pojona czymś słodkim, zawsze już będzie lubiła dużo cukru w napojach. Naukowcy odkryli, dlaczego tak się dzieje – być może także u ludzi.

Smaki dzieciństwa utrwalają się w mózgu

17 stycznia 2023

Badacze doszli do tego wniosku po analizie 102 genomów starożytnych mieszkańców Krety, Grecji kontynentalnej i Wysp Egejskich. Stworzyli też pierwsze drzewo genealogiczne dla rodziny z basenu Morza Śródziemnego.

Mykeńczycy i Minojczycy zawierali małżeństwa kazirodcze

16 stycznia 2023

Włoscy naukowcy doszli do tego wniosku sprawdzając, jak wirus rozgałęział się od jednego wspólnego przodka do różnych szczepów, które wygasały, albo rozprzestrzeniały się po świecie.

Na ospę umierali już starożytni

12 stycznia 2023

Naukowcy stwierdzili, że daty kalendarzowe były brane pod uwagę już przez pierwszych budowniczych kompleksów ceremonialnych.

Mieszkańcy Mezoameryki korzystali z 260-dniowego kalendarza od 1100 r. p.n.e.

9 stycznia 2023

Badanie DNA średniowiecznych i współczesnych mieszkańców Skandynawii pokazało, że od VIII do XI w. na półwysep napłynęły duże grupy przybyszy z zachodu i wschodu.

Wikingowie przyciągali imigrantów

W jaki sposób drastyczne treści wpływają na psychikę tych, którzy je tłumaczą na inne języki? Czy może się na nich przenieść trauma osób doświadczonych tragedią? Czy profesjonalizm może ustrzec przed współprzeżywaniem? Rozmowa z dr. Pawłem Korpalem, który ukończył filologię angielską i skandynawską oraz psychologię. Pracuje w Zakładzie Studiów nad Przekładem (Wydział Anglistyki) na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jest finalistą Nagrody Naukowej POLITYKI 2022.

5 stycznia 2023

Podkast

Podkast 38. Paweł Korpal: Tłumacze przetwarzają emocje trzy razy

pulsar

5 stycznia 2023

Korelacja została potwierdzona precyzyjnymi metodami analitycznymi. Podstawą były dane dotyczące milionów Amerykanek z 42 lat.

Zaostrzenie prawa antyaborcyjnego ma związek z samobójstwami kobiet

3 stycznia 2023

To pierwsze bezpośrednie porównanie działania medytacji i jednego z najskuteczniejszych używanych obecnie medykamentów – escitalopramu.

Mindfulness jest równie skuteczny, jak lek przeciwlękowy

3 stycznia 2023

Nie zmiany stanów komórek układu nerwowego, a szybkie modyfikacje w strukturze sieci ich połączeń pozwalają zapisywać informacje w naszej „pamięci podręcznej”.

Pamięć krótkotrwała działa inaczej i subtelniej niż sądziliśmy

3 stycznia 2023

Wydajne mózgi ptaków są napędzane przez nadzwyczaj wydajne neurony

Nakarmić myśli

Tess Joosse

Scientific American z dnia 1 stycznia 2023

Nakarmić myśli

W ten sposób pomogłyby w badaniach nad dezinformacją

Media społecznościowe powinny dzielić się danymi

Renée DiResta, Laura Edelson, Brendan Nyhan i Ethan Zuckerman

Scientific American z dnia 1 stycznia 2023

Media społecznościowe powinny dzielić się danymi

Media społecznościowe nas unieszczęśliwiają?

To da się naprawić

Daisy Yuhas

Scientific American z dnia 1 stycznia 2023

Media społecznościowe nas unieszczęśliwiają?

Zmierzch oświecenia?

Krzysztof Szymborski

Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2023

Zmierzch oświecenia?

Według ekspertów ONZ tylu jest ludzi na Ziemi. Kiedy ta liczba przestanie rosnąć?

Osiem miliardów

(HOLD)

Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2023

Osiem miliardów

Czy są ze sobą powiązane?

Zmęczenie i geny

(KKG)

Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2023

Zmęczenie i geny

Ślady przygotowywania posiłków na ogniu datowane na więcej niż 100 tys. lat należą do rzadkości. Po części wynika to z tego, że bardzo łatwo ulegają one zniszczeniu. Trzeba więc szukać pośrednich dowodów.

Na Bliskim Wschodzie ryby z ogniska serwowano już 780 tys. lat temu

Andrzej Hołdys

Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2023

Najstarszy gotowany obiad

Dlaczego dzieci chłoną wiedzę jak gąbka?

Małe mądrale

(KKG)

Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2023

Małe mądrale

Podczas gdy popkultura wykorzystuje zakonserwowane ludzkie szczątki, by wzbudzać emocje, naukowcy czerpią z nich wiedzę o przeszłości, badając każdy skrawek wysuszonych ciał.

Mumii żywot pośmiertny

Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2023

Mumii żywot pośmiertny

USA przywracają honor najbardziej znaczącej postaci nauki XX w. Szef laboratorium, w którym stworzono bombę atomową, po 68 latach zostaje oficjalnie oczyszczony z zarzutów o szpiegostwo.

Robert Oppenheimer: Rehabilitacja Prometeusza

Karol Jałochowski

21 grudnia 2022

Tradycja komponowania dywanów kwiatowych, sokolnictwa i bartnictwa oraz kultura szopkarstwa krakowskiego na liście już były. Teraz dołączają do niej spławy rzekami.

Polskie flisactwo trafiło na Listę Niematerialnego Dziedzictwa UNESCO

Sandra Wilk

16 grudnia 2022

Badacze przeanalizowali grupy reprezentujące różne rodzaje śpiewu – od operowego po amatorski. I doszli do nietrywialnych wniosków.

Śpiewanie w kościele szkodzi bardziej niż w operze, czyli jakie choroby gnębią wokalistów

Piotr Panek

16 grudnia 2022

Jak zastosować zjawiska kwantowe w kryptografii, w tym w tworzeniu urządzeń, które mają zapewnić całkowicie bezpieczną, niemożliwą do dyskretnego podsłuchiwania komunikację – o swoich badaniach współfinansowanych z Funduszy Europejskich opowiada dr hab. Marcin Pawłowski z Międzynarodowego Centrum Teorii Technologii Kwantowych Uniwersytetu Gdańskiego.

FNP prezentuje: Marcin Pawłowski o drodze do kryptografii kwantowej

Materiał informacyjno-promocyjny

13 grudnia 2022

Chciał być artystą, a został naukowcem. Nieprecyzyjnym, ale genialnym. Początkowo lekceważonym, później hołubionym. 200 lat temu urodził się Ludwik Pasteur, który odkrył sekretną moc bakterii.

Ludwik Pasteur: ten, który utkał sieć na zarazki

Paweł Walewski

13 grudnia 2022

Autorka pulsara Agnieszka Krzemińska wygrała w kategorii Media. Finalistką jest także druga nasza dziennikarka – Marta Alicja Trzeciak.

Agnieszka Krzemińska laureatką konkursu Popularyzator Nauki 2022

sw/pulsar

9 grudnia 2022

Opinie

Polacy są jakby mniej skorzy do kategorycznych ocen niż inne nacje

Dane statystyczne prowokują do przypuszczenia, że potoczne przekonania o ogromnej polaryzacji naszego społeczeństwa niekoniecznie są prawdziwe.

Jerzy Tyszkiewicz

6 grudnia 2022

System edytowania genów został odkryty również u wirusów atakujących bakterie. Okazuje się, że jest znacznie powszechniejszy, niż sądzono. Naukowcy już dopatrują się możliwości jego nowych zastosowań.

CRISPR/Cas u bakteriofagów może dać początek rewolucji

Uzyskano silną odpowiedź immunologiczną na białka sprzyjające nowotworzeniu.

Szczepionka na raka piersi

(OOŚ)

Wiedza i Życie z dnia 1 grudnia 2022

Szczepionka na raka piersi

Gromadzą milionowe widownie, a markom, które promują, przynoszą krociowe zyski. Są piękni, wiecznie młodzi i nigdy nie bywają zmęczeni. Problem polega na tym, że nie istnieją.

Wirtualni idole

Mariusz Sepioło

Wiedza i Życie z dnia 1 grudnia 2022

Wirtualni idole

Dzieje tych naczyń z klepek, których ludzie używają od tysięcy lat, są ściśle powiązane z alkoholem, ale nie od początku i nie tylko z nim.

Beczki: na śledzie i kapustę oraz dobre trunki

Wiedza i Życie z dnia 1 grudnia 2022

Na wino, śledzie i kapuchę

Nowe przepisy zabraniają takich lekcji, a przecież dialog zmniejsza uprzedzenia i ich dotkliwe skutki

Trzeba rozmawiać z uczniami o rasizmie

Camilla Mutoni Griffiths, Nicky Sullivan

Scientific American z dnia 1 grudnia 2022

Trzeba rozmawiać z uczniami o rasizmie

W kwestii marihuany nie można działać pochopnie

Dekryminalizacja czy legalizacja?

Richard A. Grucza, Andrew D. Plunk

Scientific American z dnia 1 grudnia 2022

Dekryminalizacja czy legalizacja?

Dokonane w ciągu ostatnich dwóch dziesięcioleci odkrycia paleoantropologiczne każą zrewidować tradycyjny, liniowy obraz. Dziś wiemy, że różne gatunki homininów, żyjące – nieraz równocześnie – w odmiennych środowiskach na terenie Afryki, eksperymentowały z dwunożnością, osiągając ją w różny sposób.

Ewolucja improwizowała stawiając człowieka na nogi

Jeremy DeSilva

Scientific American z dnia 1 grudnia 2022

Ewolucyjny marsz homininów

Nie mogą ani mówić, ani się poruszać. Ale 15–20 proc. tych pacjentów wykazuje wewnętrzne oznaki świadomości podczas oceny za pomocą zaawansowanych metod obrazowania mózgu lub dokładnego monitorowania aktywności elektrycznej.

Z niektórymi osobami w śpiączce można się komunikować

Jan Claassen, Brian L. Edlow

Scientific American z dnia 1 grudnia 2022

Ukryta świadomość

Entuzjaści dzikiej przyrody działają na różnych platformach mediów społecznościowych – tworzą wspólnoty, popularyzujące dokładne informacje o wężach i obalające szkodliwe mity. Te starania zmieniają nawet najbardziej zagorzałych wrogów węży w ich żarliwych wielbicieli.

Jak nienawiść do węży zmienia się w sieci w sympatię

Emily Willingham

Scientific American z dnia 1 grudnia 2022

Polubić węże

Wszyscy wiedzą, że panie dzięki nałożeniu kosmetyków na twarz mogą zwiększyć swoją atrakcyjność. Ale co z panami?

Makijaż dla macho

(OOŚ)

Scientific American z dnia 1 grudnia 2022

Makijaż dla macho

Nie zapominajmy o ukraińskich naukowcach. Trzeba im pomóc przetrwać, także znaleźć miejsce za granicą.

Jerzy Duszyński, Adam Rotfeld: Nie wolno dopuścić do drenażu mózgów z Ukrainy

Jerzy Duszyński, Adam Rotfeld

29 listopada 2022

Czy o przyjaźni od pierwszego wejrzenia decyduje woń ciała? Jaki wpływ ma na przyciąganie seksualne?

O roli zapachów w komunikacji społecznej ludzi wiemy zaskakująco mało

29 listopada 2022

Rekonstruowanie wyglądu ludzi z przeszłości na podstawie ich czaszek zaspakaja naszą ciekawość. Tylko czy gdybyśmy pokazali tym osobom ich wygenerowane dziś podobizny, to by się na nich rozpoznali? Niekoniecznie.

Twarze ludzi sprzed wieków: rekonstrukcje czy wyobrażenia

28 listopada 2022

Kto 4 i 5 grudnia będzie gościł na Śląskim Festiwalu Nauki KATOWICE organizowanym przez śląskie uczenie, których liderem jest Uniwersytet Śląski, ten spotka ekipę pulsara. Wybieramy się bowiem do Katowic i to w doborowym towarzystwie: na naszej scenie pojawią się związani z naszym portalem uczeni i popularyzatorzy.

pulsar jedzie na Śląski Festiwal Nauki

pulsar patronuje

28 listopada 2022

O sensie życiowych niepowodzeń i walorach głębokich sieci neuronowych rozmawialiśmy z dr hab. inż. Żanetą Świderską-Chadaj, laureatką Nagrody Naukowej POLITYKI w kategorii Nauki techniczne.

Żaneta Świderska-Chadaj: Uczę algorytmy wykrywać nowotwory

Karol Jałochowski

24 listopada 2022

Pod wpływem wysokiego stężenia estradiolu w mózgu ciężarnej dochodzi do zmian funkcjonalnych – głównie w sieci DMN.

Ciąża przebudowuje mózg kobiety