Człowiek

Nowy rodzaj synapsy

Czym jest i jak działa?

(KKG)

Wiedza i Życie z dnia 1 października 2022

Nowy rodzaj synapsy

Analiza kości udowej Sahelanthropus tchadensis wykazała, że to najstarszy znany nam dwunożny hominin, który 7 mln lat temu przechadzał się po afrykańskim lesie.

Pierwszy piechur z Sahelu

Wiedza i Życie z dnia 1 października 2022

Pierwszy piechur z Sahelu

Dzień Gier Planszowych

Flesz.

red.

Wiedza i Życie z dnia 1 października 2022

Dzień Gier Planszowych

Czym zajmuje się kora wzrokowa takich osób? Naukowcy są coraz bliżej odpowiedzi na to pytanie, ujawniając możliwości ludzkiego mózgu.

Plastyczne mózgi niewidomych

Łukasz Bola

Wiedza i Życie z dnia 1 października 2022

Plastyczne mózgi niewidomych

Aktywność śpiących mózgów powiązano z silniejszymi wspomnieniami

Nauka podczas snu

Rebecca Sohn

Scientific American z dnia 1 października 2022

Nauka podczas snu

„Upiorna” fizyka może wpływać na DNA

Kwantowi mutanci

Lars Fischer i Gary Stix

Scientific American z dnia 1 października 2022

Kwantowi mutanci

Wbrew stereotypom społeczności polegające na kolektywie wykazują inwencję w tym samym stopniu, co te ceniące indywidualizm

Źródła kreatywności

Thomas Talhelm

Scientific American z dnia 1 października 2022

Źródła kreatywności

W glebie miast starożytnego ludu Środkowoamerykańskiego znajdują się tak duże stężenia metali ciężkich, że mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla pracujących tam archeologów.

Z powodu rtęci Majowie mieli swój antropocen

27 września 2022

Nagrody Breakthrough trafiają w ręce tych uczonych parających się badaniami podstawowymi, których odkrycia zmieniły naukowe i cywilizacyjne warunki gry. Właśnie przyznano tegoroczne.

Informacja kwantowa, białka, narkolepsja – „Noble” za fundamenty rozdane

kj/pulsar

26 września 2022

Migracja Jutów, Anglów i Sasów do Wielkiej Brytanii przebiegała pokojowo i była masowa. Badacze dowiedzieli się tego z genów wczesnośredniowiecznych i współczesnych mieszkańców wyspy.

Przodkowie Anglików byli pacyfistami z Holandii, Niemiec i Danii

21 września 2022

Jaki był świat, kiedy rodziła się Elżbieta Aleksandra Maria Windsor? Czego się o nim dowiedzieliśmy od roku 1926?

Wiek królowej, wiek nauki

kj/kc/pulsar

19 września 2022

Hasło reklamowe mojego miasta brzmi: przyszłość jest tu. Mało tego. W Gliwicach przyszłość już była. Bienek był jej prekursorem: twórczym kodyfikatorem siły, jaka płynie z doświadczenia kultur współistnienia i moderacji różnic między nami – ludźmi późnej nowoczesności, do której historia wróciła z wojennym koszmarem w Ukrainie.

Horst Bienek: brakujący duch czasu i miejsca

Krzysztof Siwczyk

18 września 2022

Badania milionów użytkowników portalu LinkedIn przetestowały jedną z najważniejszych teorii socjologicznych. I okazało się, że jest ona słuszna.

W poszukiwaniu pracy lepiej nie liczyć na rodzinę i przyjaciół

15 września 2022

Jakie Albert Einstein popełniał błędy i dlaczego? Czym by się zajmował, gdyby żył? Czego jeszcze o nim nie wiemy? Opowiada o tym prof. Hanoch Gutfreund, fizyk, były rektor Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie – jeden z najwybitniejszych znawców dorobku i życia największego geniusza XX w.

Albert Einstein: pomyłki to genialna rzecz

Karol Jałochowski

14 września 2022

Ślady amputacji wykonanej 31 tys. lat temu znaleźli badacze na Borneo. Dowodzą one, że nasi dawni przodkowie mieli znacznie większa wiedzę medyczną, niż się do tej pory wydawało.

Ludzie paleolitu byli sprawnymi chirurgami

Pomogą w leczeniu chorób układu nerwowego. Tylko jak ich nie skrzywdzić? To nie jedyny dylemat etyczny związany z badaniami tych miniaturowych organów.

13 września 2022

Zdrowie

Organoidy mózgowe: czy na pewno nie myślą i nie czują

13 września 2022

Nie ma znaczenia, czy dajemy wiarę przepowiedniom, czy nie. Gdy chodzi o pieniądze, jesteśmy skłonni na nich polegać.

Mężczyźni wierzą we wróżby chętniej niż kobiety

12 września 2022

Wykorzystali swoją popularność do edukacji w najbardziej znanym na świecie plemieniu Afryki. Walczą o zdelegalizowanie zwyczaju obrzezania kobiet, edukują o HIV/AIDS i biorą w obronę przyrodę.

Masajscy wojownicy porzucają patriarchat

Sandra Wilk

9 września 2022

Mózgi neandertalczyków były równie duże jak u Homo sapiens, ale zdolności poznawcze – zapewne nie. Odkryto możliwą przyczynę.

Upgrade wszechczasów, czyli jedna mutacja zrobiła z nas ludzi

9 września 2022

Nie z Azji Środkowej, wschodnioeuropejskich stepów czy z Anatolii, ale z Kaukazu. Nie jedną drogą, tylko dwiema. I bez przemocy. Monumentalne badania genetyczne weryfikują teorie o pochodzeniu Indoeuropejczyków, którzy w Eurazji rozpowszechnili swój język i obyczaje.

Pożegnanie tajemniczego blondyna, czyli skąd pochodzili Indoeuropejczycy

Amerykańskiemu radioastronomowi zawdzięczamy m.in. słynny wzór na liczbę cywilizacji pozaziemskich oraz program SETI. Nie doczekał spełnienia się swojego największego marzenia.

8 września 2022

Kosmos

Zmarł Frank Drake, najsłynniejszy poszukiwacz kosmitów

6 września 2022

Żołnierz miał się bardziej bać swojego dowódcy niż wroga. Ale może o to chodziło, żeby w bitwie poczuł się wolny i odreagował upokorzenia z koszarów?

Pruski dryl, czyli lepiej tracić ludzi, niż kontrolę nad nimi

Jerzy Rohoziński

3 września 2022

Kolejną rewolucję w biologii ogłasza polska embriolożka. Jej zespół opracował metodę uzyskiwania zdrowych zarodków wyłącznie z komórek macierzystych, czyli bez konieczności zapłodnienia.

Magdalena Żernicka-Goetz: utworzyć tak skomplikowane istoty jak my

Jacek Kubiak

Dzięki nowym badaniom lepiej rozumiemy, jak mały obszar w naszych mózgach buduje i utrzymuje podstawową zdolność do zachowania naszej tożsamości.

Nasze „ja” rodzi się w brzuszno-przyśrodkowej korze przedczołowej

Robert Martone

Scientific American z dnia 1 września 2022

Gdzie rodzi się moje własne ja

Przywrócenie tych obszarów do stanu pierwotnego to kwestia środowiskowej i społecznej sprawiedliwości

Sprzątanie Wysp Marshalla

Hart Rapaport, Ivana Nikolić Hughes

Scientific American z dnia 1 września 2022

Sprzątanie Wysp Marshalla

W Izraelu znaleziono chemiczne pozostałości z ognisk palonych przez ludzi 800 tys. lat temu.

Kamienne narzędzia prosto z ogniska

Wiedza i Życie z dnia 1 września 2022

Kamienne narzędzia prosto z ogniska

Mleko pili, choć go nie trawili, aż przyszły zarazy i wybiły tych nietolerujących laktozy.

Jak Europejczycy stali się fanami nabiału

Wiedza i Życie z dnia 1 września 2022

Jak Europejczycy stali się fanami nabiału

Dawne człowiekowate, tak jak i inne ssaki naczelne, traktowane były przez wiele drapieżników jako źródło łatwo dostępnego białka. Za główne danie uważały je gigantyczne hieny, koty czy orły.

Śmierć hominidom przynosiły kły i pazury

Radosław Kożuszek

Scientific American z dnia 1 września 2022

Co polowało kiedyś na ludzi?

Znaczki pocztowe to dla wielu pasja trwająca całe życie. Niektóre egzemplarze osiągają zawrotne ceny, a ich historia w zadziwiający sposób splata się z historią świata.

Klasery pełne milionów

Mariusz Sepioło

Wiedza i Życie z dnia 1 września 2022

Klasery pełne milionów

Za pierwszą złodziejkę uchodzi Ewa, która zerwała jabłko z drzewa poznania dobra i zła. Dziś kradzieże są najczęściej popełnianym przestępstwem w Polsce i na świecie, a w obliczu kryzysu gospodarczego możemy spodziewać się ich jeszcze więcej.

Najstarsze przestępstwo świata

Magdalena Nowicka-Franczak

Scientific American z dnia 1 września 2022

Najstarsze przestępstwo świata

Analiza genów osób znalezionych na dnie średniowiecznej studni pozwala współczesnym uczonym przebadać historię wspólnot aszkenazyjskich bez łamania religijnych zakazów.

Szczątki w studni odkrywają tajemnice europejskich Żydów

Skąd przyszliśmy i skąd się wzięły nasze języki? Czy nowe odkrycia każą przepisywać podręczniki historii? Do jakich zakresów wiedzy badacze pradziejów mogą mieć dostęp, a do jakich nigdy nie będą mieli? Podkast z prof. Arkadiuszem Sołtysiakiem, bioarcheologiem z Uniwersytetu Warszawskiego, uczestnikiem monumentalnego projektu naukowego badającego migracje ludów i języków indoeuropejskich.

31 sierpnia 2022

Podkast

Arkadiusz Sołtysiak: Powiem o przodkach coś strasznego

pulsar

31 sierpnia 2022

Z opublikowanych właśnie badań wynika, że język praindoeuropejski nie narodził się u stóp Uralu, tylko na Kaukazie. A do Europy nie przynieśli go tylko pasterze ze wschodnich stepów.

Przełom w rozumieniu historii Europy. Genetycy piszą pradzieje na nowo

26 sierpnia 2022

Substancje halucynogenne pozostawiają w ludziach podobne wrażenia jak śmierć kliniczna, a oba doświadczenia przywracają sens życia.

Psychodeliki łagodzą lęk przed śmiercią

26 sierpnia 2022

Jeśli nowa metoda okaże się uniwersalna, pozwoli badać wczesne etapy rozwoju człowieka bez konieczności uśmiercania zarodków poczętych w procesie naturalnego zapłodnienia.

Stworzono zarodki bez poczęcia – i bez naruszania tabu

Jacek Kubiak

25 sierpnia 2022

Ludzki umysł da się uodpornić na manipulacje – stwierdzili naukowcy pracujący pod kierunkiem ekspertów z University of Cambridge. I przedstawili ciekawy sposób, jak tego dokonać.

Przeciw dezinformacji można się zaszczepić

25 sierpnia 2022

Niezwykle pomysłowe eksperymenty dowodzą związku między dwiema sferami ludzkiej aktywności, które na pierwszy rzut oka nie mają ze sobą wiele wspólnego.

Im lepiej śpimy, tym chętniej pomagamy

24 sierpnia 2022

Z Azji przez Beringię? Z Europy przez Atlantyk? Naukowy spór na temat tego, w jaki sposób, kto i kiedy dotarł do Nowego Świata, trwa w najlepsze. I nic nie wskazuje na to, by miał się szybko skończyć.

Zasiedlenie Ameryki: zagadka bez rozwiązania

20 sierpnia 2022

Aromat perfum Kleopatry. Zapach średniowiecznego zakładu szewskiego. Albo starej biblioteki. Badacze rekonstruują wonie sprzed wieków. Tylko na ile olfaktoryczna podróż w czasie jest możliwa?

Do poznawania przeszłości można wykorzystać węch

18 sierpnia 2022

Ilość pyłów krążących w atmosferze nawet po lokalnym konflikcie z użyciem broni jądrowej spowoduje zaburzenie wegetacji roślin. To zabije znacznie więcej osób niż promieniowanie.

Po wojnie nuklearnej ludzie będą umierać z głodu

16 sierpnia 2022

Najkrótszy, poetycki tekst Szczelin istnienia to Powaga ścierek. Nie znam drugiego, równie pojemnego filozoficznie fragmentu, który posiłkuje się metaforą, a zarazem tej metafory sobie odmawia. Dokładnie tak jak z naszym życiem, które próbujemy rozciągać między obrzydliwą materialnością, a pragnieniem jej transgresji, w dowolnym kierunku, byle dalej od gnilnego zapachu mijającego czasu.

Jolanta Brach-Czaina: człowiek z krwi, kości i mięsa

Krzysztof Siwczyk

15 sierpnia 2022

Umysł w trakcie intelektualnego wysiłku zużywa mnóstwo energii, więc czujemy się po nim znużeni. Nowe badania dostarczają dowodów, dlaczego tak się dzieje.

Myślenie męczy. To nie iluzja

12 sierpnia 2022

Dzięki specjalnym lekcjom geografii można „podkręcić” inteligencję werbalną uczniów.

Orientacja w przestrzeni poprawia zdolności językowe

Sens powszechnego stosowania obecnie znanych leków przeciwdepresyjnych zakwestionowali naukowcy z University College of London. Kategoryczne sądy są jednak przedwczesne. Mózg to niewyobrażalnie skomplikowana maszyna.

10 sierpnia 2022

Zdrowie

Depresja nie wynika z niedoboru jednego neuroprzekaźnika

10 sierpnia 2022

Naukowcom z Yale University, którzy wiosną 2019 r. przywrócili żywotność tkanek w mózgach martwych świń, udało się powtórzyć ten proces w większej liczbie narządów. Nauka znów staje przed dylematami, których długo jeszcze – a może nigdy – nie uda się rozwiązać.

Ożywianie świni: czy śmierć naprawdę można pokonać

4 sierpnia 2022

O wartości porażek, sensie bycia innym oraz zastosowaniu fizyki jądrowej w medycynie mówi prof. Gabriela Kramer-Marek, pionierka nowej metody leczenia raka.

Gabriela Kramer-Marek: Obrazowanie guzów mózgu to dla mnie prezent od losu

3 sierpnia 2022

Podczas deszczu nie trzeba się nudzić. Wystarczy kilka gadżetów, dzięki którym nawet oberwanie chmury nie będzie nam straszne.

Suchą stopą

Mariusz Sepioło

Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2022

Suchą stopą

Fragmenty DNA unoszą się w powietrzu i mogą stać się źródłem cennego materiału badawczego. Być może dzięki nim uda się zminimalizować kryzys bioróżnorodności.

Latające geny ratują przyrodę

Katarzyna Kornicka-Garbowska

Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2022

Latające geny ratują przyrodę

Budujemy drogi od tysięcy lat. Są one wyznacznikiem naszych umiejętności współpracy czy możliwości technicznych, lecz przede wszystkim służą zaspokojeniu niezwykłej potrzeby mobilności.

Autostrady przeszłości

Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2022

Autostrady przeszłości

Badania nad tym zjawiskiem prowadzono na największych uczelniach świata, ale i tak przez środowisko naukowe nadal traktowane są z przymrużeniem oka. Często świadomy sen uznawany jest za zjawisko parapsychologiczne, choć jak wynika z szacunków, co piąty człowiek przynajmniej raz w życiu go doświadczył.

Scenariusz marzenia sennego można dla siebie stworzyć

Kamil Nadolski

Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2022

Świadomy sen

Fabrycznie instalowane w pojazdach czujniki mogą dostarczać olbrzymiej ilości informacji na temat pogody i klimatu. Wyzwaniem jest jednak zapewnienie stałego dopływu dobrej jakości danych w dłuższym czasie oraz stworzenie sprawnej infrastruktury obsługującej odpowiednio dużą liczbę pojazdów.

Samochody mogą tworzyć mapę miejskich wysp ciepła

Rachel Berkowitz

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2022

Mapa gorących miejsc

Nora Kenworthy, Mark Igra

Crowdfunding w kryzysie

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2022

Crowdfunding w kryzysie

Dzieci mogą się obawiać, że szkolni koledzy uznają je za głupie, jeśli poproszą o pomoc

Ukryte lęki

Kayla Good, Alex Shaw

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2022

Ukryte lęki

Z badań prowadzonych w minionych dekadach m.in. przez grupę Racheli Yehudy wynika, że negatywne doświadczenia mogą wpływać na następne pokolenie na wiele sposobów. Najbardziej widoczne oddziaływanie wiąże się z zachowaniem rodziców, ale wpływ doświadczeń podczas ciąży, a nawet zmiany w komórkach jajowych i plemnikach też mogą odgrywać pewną rolę.

Traumy rodziców pozostawiają biologiczne ślady u dzieci

Rachel Yehuda

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2022

Piętno traumy

Nauka o mózgu dostarcza jasnych wytycznych w kwestii polityki mogącej zapewnić dzieciom większe możliwości uczenia się i lepszą przyszłość – jednak Stany Zjednoczone je nadal ignorują

Droga do lepszego dzieciństwa

Dana Suskind, Lydia Denworth

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2022

Droga do lepszego dzieciństwa

One zostawały, oni płynęli dalej ku nowym wyspom, zakładając tam kolejne rodziny, w których również długo nie zagrzewali miejsca. Tak było już tysiące lat temu, co potwierdziły nasze analizy mitochondrialnego DNA, i tak jest wciąż na wielu mikronezyjskich wysepkach.

Mikronezję skolonizowali poligamiści

Andrzej Hołdys

Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2022

Ile wysp, tyle żon

Jak przedstawiciele koncernów naftowych i gazowych próbują manipulować treścią szkolnych podręczników

Edukacja antyklimatyczna

Katie Worth

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2022

Edukacja antyklimatyczna

Siedem liczących ponad 400 mln lat skamieniałości ryb pancernych Galeaspida z zachowanymi listkami skrzelowymi z pierwszej szczeliny skrzelowej, która w toku ewolucji przekształciła się w ucho środkowe odnaleźli naukowcy.

Ludzkie uszy powstały ze skrzeli

Katarzyna Kornicka-Garbowska

Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2022

Ucho ze skrzeli

Czy wszystkim ludziom podczas upału jest tak samo gorąco? Dlaczego u seniorów szybciej następuje odwodnienie? Czy wzmożona potliwość to objaw chorobowy? Poznanie sekretów termoregulacji pozwoli ci lepiej przeżyć tegoroczne lato.

Tajemnice cielesnego termostatu: co dla organizmu oznacza upał

Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2022

Tajemnice termostatu

Jelita są narządem odpornościowym. Wysyłają tajne wiadomości do układu immunologicznego. Udało się podejrzeć, jak te komunikaty się tworzą.

Jelita wzywają ochronę przez pośrednika

29 lipca 2022

Współczesna nauka jednoznacznie odrzuca teorię ras u ludzi. Co więcej – wskazuje, że im większa różnorodność genów, tym lepsza kondycja gatunku. Victor Orban przekroczył wszelkie granice przyzwoitości i logiki.

Rasista Orban szkodzi populacji, którą chce chronić

Jacek Kubiak

29 lipca 2022

Dokładnie w swoje 103. urodziny, 26 lipca, zmarł James Lovelock. Był jednym z najbardziej błyskotliwych, wyprzedzających swoją epokę, ale też niejednoznacznie ocenianych ekologów i współtwórcą hipotezy mówiącej, że Ziemia funkcjonuje jak jeden organizm.

Odszedł James Lovelock – ojciec Gai, pionier i buntownik

28 lipca 2022

Zdolność trawienia laktozy rozpowszechniła się w Europie znacznie później niż do tej pory sądzono. Dawała przewagę w trudnych czasach.

To głód i choroby sprawiły, że potrafimy trawić mleko

27 lipca 2022

Fizyk i jeden z najwybitniejszych filozofów nauki XX w. dostrzegł, jak bardzo tajemniczym prawem rządzi się rozwój nauki. Jeśli podobnie jest z postępem technologii i gospodarki, wkrótce czeka nas kolejny przewrót.

Thomas Kuhn: Do rewolucji dochodzi w chwili poznawczego kryzysu

Edwin Bendyk

27 lipca 2022

Odpieprz się pan i nie pieprz bez sensu, bo w końcu pana ktoś opieprzy… Epoka Wielkich Odkryć Geograficznych pozostawiła niezatarte piętno na polskiej kuchni. Ale jeszcze większe chyba w naszym języku.

Pieprz przyniósł Wieprz, czyli dlaczego w Polsce się pieprzy

Jerzy Rohoziński

23 lipca 2022

Zdrowie

Serotonina bez wpływu na depresję? Zbyt szybka konkluzja

Niski poziom „hormonu szczęścia” nie wpływa na obniżenie nastroju – stwierdzili naukowcy z University College London. Ich teza stoi jednak na kruchych fundamentach.

21 lipca 2022

Myślenie spiskowe miałoby dziś rozkwitać, głównie dzięki internetowi – takie jest powszechne przekonanie. Jednak wyniki badań mu przeczą.

Teorie spiskowe wcale nie mają się dobrze

20 lipca 2022

Czy odmienne języki mają wspólne podłoże neuronalne? Czy za ich obsługę odpowiadają te same rejony mózgu?

Ludzkie mózgi mają niemal identyczny językowy hardware

19 lipca 2022

Miotacz oszczepów był narzędziem, dzięki któremu można było zabijać także duże zwierzęta. By to udowodnić, naukowcy zostali na chwilę paleolitycznymi łowcami.

Być jak Paleoindianin, czyli jak działa archeologia eksperymentalna

19 lipca 2022

Zajął się w swoich wierszach zaimkowym pseudonimowaniem Boga, którego imion wyliczał bez liku. Od pisanego wielką literą „Ty” po „Radiologa bez Twarzy”. Przeciekawie wypada to ostatnie określenie w kontekście współczesnych paradygmatu naukowego, dla którego wiara nie stanowi koniecznego impulsu poszukiwawczego.

Stanisław Barańczak: profetyczny umysł wiecznie młody

Krzysztof Siwczyk

16 lipca 2022

Niepewność co do tego, czy czysta miłość i bezinteresowność istnieje, doprowadziła do samobójstwa błyskotliwego i wszechstronnego naukowca.

Wielcy u(drę)czeni: George R. Price. Między ciekawością a rozpaczą

Tomasz Targański

14 lipca 2022

Badacze ludzkiego ciała mówią: wszystko jest w nas połączone cienką tkanką, której łacińskie imię to fascia. Jej wartość doceniają już fizjoterapeuci i osteopaci. Lekarze jeszcze nie.

Pajęcza sieć, srebrzysta pończocha. Powięź trzyma ciało w całości i jest szóstym zmysłem

14 lipca 2022

Co sprawiło, że człowiek zączął prowadzić walki na wielką skalę? Zachowane w ziemi ślady nie dają jednoznacznej odpowiedzi, ale wskazują tropy.

Kiedy lokalne konflikty stały się wojnami

12 lipca 2022

Program komputerowy może pomóc naukowcom rozwikłać zagadki umysłów niemowlaków.

Sztuczna inteligencja uczy się jak malutkie dziecko

Nie upraszczają ani nie skracają, tylko bezbłędnie wykonują nawet raz zasłyszany u innych utwór. To najbardziej złożony przykład zwierzęcej transmisji kulturowej, jaki dotychczas zaobserwowano.

11 lipca 2022

Środowisko

Wieloryby uczą się całych pieśni od innych waleni

8 lipca 2022

Wczesne techniki łupania krzemieni nie wymagają przekazu kulturowego – twierdzą niemieccy naukowcy. Ich teza budzi poważne kontrowersje.

Łupanie łatwiejsze niż przypuszczaliśmy

7 lipca 2022

Jak zróżnicowane warianty pracy wpływają na osiągnięcia edukacyjne – postanowili sprawdzić polscy naukowcy. To pierwsze badania z tego obszaru w Europie Środkowo-Wschodniej.

Dzieci rozwijające się typowo nie tracą na nauce z rówieśnikami z niepełnosprawnością

Joanna Cieśla

6 lipca 2022

Chorowity syn biednych rolników. Mnich z konieczności. Ignorowany za życia uczony, który podstawy dziedziczenia zrozumiał jeszcze przed Darwinem. 200 lat temu urodził się Johann Gregor Mendel.

Szczęśliwy pech autora genetycznej teorii wszystkiego

5 lipca 2022

Atest dla kobiecej bielizny zabezpieczającej przed kontaktem z wirusami i bakteriami podczas cunnilingus wydała – pierwszy raz w historii – szacowna amerykańska instytucja medyczna Food and Drug Administration.

Antyseptyczne bikini, czyli bezpieczny seks oralny

Agnieszka Krzemińska, Paweł Walewski

5 lipca 2022

Drugi niewielki meczet z VII w. odkryli archeolodzy w Rahat na Pustyni Negew. Jest on kolejnym dowodem na to, że społeczności chrześcijańska i muzułmańska żyły na tym terenie bezkonfliktowo.

Meczetów w Izraelu przybywa

Najczęściej interesuje nas w kontekście spalania kalorii – gdy chcemy schudnąć lub utrzymać właściwą wagę. Korzystamy wtedy ze znanych wzorów, aby ustalić, ile pokarmu możemy spożyć w ciągu dnia i ile powinniśmy poćwiczyć. Jednak precyzyjny pomiar wydatku energetycznego człowieka jest drogi i wymaga specjalistycznej obsługi.

Jak zmierzyć metabolizm?

Mirosław Dworniczak

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2022

Jak zmierzyć metabolizm?

Andrzej Kajetan Wróblewski

Wolę mówić niż pisać

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2022

Wolę mówić niż pisać

Bakteryjne „narzędzie” daje możliwość podrasowywania genów

Wewnętrzna edycja

Saugat Bolakh

Scientific American z dnia 1 lipca 2022

Wewnętrzna edycja

Genetyka łożyska źródłem pomysłów na leki przeciwko nowotworom

Intruz w naszym ciele

Carrie Arnold

Scientific American z dnia 1 lipca 2022

Intruz w naszym ciele

Istnieje hipoteza, że opanowywanie języka wymaga nieświadomego przyswajania subtelnych wzorców, a w tym przeszkadza dorosłym rozumowanie.

Dzieci łatwiej uczą się języków, bo nie kombinują

Matthew Hutson

Scientific American z dnia 1 lipca 2022

Dzieci łatwiej uczą się języków, bo nie kombinują

Pokazywanie swojego zdenerwowania może być korzystne pod względem ewolucyjnym – prowadzi do pozytywnych interakcji społecznych, ponieważ inni chcą takiej osobie udzielić pomocy, a nie z nią rywalizować.

Zestresowani wzbudzają sympatię

Ariadna Ciążela

Scientific American z dnia 1 lipca 2022

Lubiani zestresowani

Większość ludzi łączy w sobie cechy kojarzone z obiema tradycyjnymi płciami.

Mężczyźni nie są z Marsa, a kobiety z Wenus

Spencer Greenberg, Holly Muir

Scientific American z dnia 1 lipca 2022

Mężczyźni nie są z Marsa, a kobiety z Wenus

Pierwsza fala pandemii, która przetoczyła się przez świat, okazała się niszczycielska. Nowy koronawirus porozrywał nasze społeczne sieci bezpieczeństwa, które już przed pandemią były w nie najlepszym stanie....

Nierówności zdrowotne

Lauren Gravitz

Scientific American z dnia 1 lipca 2022

Nierówności zdrowotne

COVID doprowadził do zapaści w systemie ochrony zdrowia psychicznego, który i tak już wcześniej źle działał

Wielkie tąpnięcie

Sarah Sloat

Scientific American z dnia 1 lipca 2022

Wielkie tąpnięcie

Analiza materiału uszczelniającego wykazała obecność aż 150 związków organicznych pochodzących z żywic roślinnych o właściwościach antybakteryjnych, przeciwbólowych i przeciwgrzybiczych.

Biżuteria nazębna Majów: ozdoba i lek

Katarzyna Kornicka-Garbowska

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2022

Biżuteria nazębna Majów

Sylwetki czworga osób poszukujących innowacyjnych rozwiązań problemu nierówności

Liderzy sprawiedliwości zdrowotnej

Julia Hotz

Scientific American z dnia 1 lipca 2022

Liderzy sprawiedliwości zdrowotnej

Znamy pierwszy genom mieszkańca Pompejów zabitego przez Wezuwiusza.

Włoch w każdym genie

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2022

Włoch w każdym genie

Metody leczenia i prewencji AIDS znacznie się poprawiły, ale nie każdy z tego korzysta

Tor przeszkód

David Malebranche

Scientific American z dnia 1 lipca 2022

Tor przeszkód

W boliwijskiej części Amazonii odnaleziono ślady rozległej sieci osadniczej sprzed ponad tysiąca lat.

Pramiasta pod drzewami

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2022

Pramiasta pod drzewami

Ile lat ma najstarsza galeria artystyczna na świecie? Prawie 60 tys.

Neandertalczycy też zapraszali na wernisaż

Andrzek Hołdys

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2022

Neandertalczyk zaprasza na wernisaż

Pozytywnie wpływają na zdrowie, poprawiają kondycję, dają zastrzyk adrenaliny, a czasem opierają się prawom fizyki. Nietypowe sporty wodne to idealna propozycja na lato dla tych, którzy nie lubią się nudzić.

W wodzie, na wodzie, pod wodą

Mariusz Sepioło

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2022

W wodzie, na wodzie, pod wodą

Deifikowany za życia i uświęcony w trybie subito fizyk dopiero cztery lata po śmierci staje się bohaterem pierwszej rzeczowej i krytycznej biografii.

Stephen Hawking: Mały wielki uczony

Jerzy Kowalski-Glikman

30 czerwca 2022

Przez wiele lat uważano, że nie da się skutecznie terapeutyzować groźnych zaburzeń osobowości. Nowe badania sugerują, że może to być wykonalne.

Psychopatą człowiek nie musi być na zawsze

Agata Muszyńska

29 czerwca 2022

Ruch przedmiotów artyści starali się pokazać już 7,5 tys. lat temu, a dźwięki wydawane przez ludzi i zwierzęta jeszcze wcześniej, bo w paleolicie. Niektórzy naukowcy widzą w takiej sztuce prymitywny kinematograf.

Malowidła naskalne są jak ekran kinowy