Fizyka i matematyka

• Struktura

  Wybory, negocjacje: co robić, żeby były sprawiedliwe? Matematyka może pomóc

  Wybory albo negocjacje – jak zadbać o to, by były sprawiedliwe? Odpowiedzi szuka dr hab. Piotr Skowron, laureat Nagrody Naukowej POLITYKI w kategorii Nauki ścisłe.

  Karol Jałochowski

  21 listopada 2023
• Struktura

  Afera z nadprzewodnikami wysokotemperaturowymi. Wyjaśniamy, o co w niej chodzi

  Nierzetelność badaczy może zaszkodzić całemu środowisku, obniżając jego wiarygodność. Siłą nauki jest jednak jej zdolność do autokorekty.

  Tomasz Tarnawski

  16 listopada 2023
• Struktura

  Sfinks, czyli postać z wiatru, pyłu i piasku

  Z doświadczenia matematyków z Nowego Jorku wynika, że starożytnym Egipcjanom w budowie sfinksa w Gizie pomogła natura.

  Agnieszka Krzemińska

  9 listopada 2023
• Struktura

  Rafał Latała, Maria Lewicka, Krzysztof Liberek i Marcin Stępień z Nagrodami Fundacji na rzecz Nauki Polskiej

  32. raz FNP uhonorowała najlepszych rodzimych badaczy w czterech kategoriach: nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich, humanistycznych i społecznych, chemicznych i o materiałach oraz o życiu i o Ziemi.

  sw, pulsar

  7 listopada 2023
• Struktura

  Wymiary przestrzeni. Tajemnica kurczliwego młyna

  Na początku roku kanadyjskie media społecznościowe obiegła sensacyjna wiadomość, że w stanie Ontario jest młyn, który się kurczy. Efekt był tak silny, że dało się go sfilmować. Nie jest to jednak zjawisko wyjątkowe.

  Marcin Skrzypek

  6 listopada 2023
• Struktura

  Attosekundowe impulsy świetlne

  Fizyczny Nobel 2023 w skrócie.

  (WŚ)

  1 listopada 2023
• Struktura

  Kropki kwantowe

  Chemiczny Nobel 2023 w skrócie.

  (MD)

  1 listopada 2023
• Środowisko

  Piorun piorunowi nierówny. Różnice mocy sięgają tysiąca

  Według różnych szacunków w ciągu sekundy w Ziemię uderza 50–100 piorunów. To kilka milionów na dobę i przynajmniej miliard w ciągu roku. Mniej niż 1% z nich to uderzenia, które naukowcy określają angielskim terminem superbolt.

  Andrzej Hołdys

  1 listopada 2023
• Struktura

  Oto ocean grawitacji

  Wykryto ślady fal grawitacyjnych o bardzo niskich częstotliwościach, o okresie miesięcy lub nawet lat. Badania nad nimi być może pozwolą zrozumieć, jakie są losy supermasywnych czarnych dziur, obecnych w centrach niemal wszystkich galaktyk.

  Przemek Berg

  1 listopada 2023
• Struktura

  Kwantowa Polska. Rozmowa z prof. dr hab. Markiem Żukowskim

  Technologie kwantowe doprowadzą w najbliższych latach do rewolucyjnych zmian w informatyce i telekomunikacji. W ścisłej światowej czołówce badań w tej dziedzinie są polscy badacze, m.in. prof. dr hab. Marek Żukowski kierujący Międzynarodowym Centrum Teorii Technologii Kwantowych (ICTQT) na Uniwersytecie Gdańskim. Centrum działa w ramach programu Międzynarodowe Agendy Badawcze prowadzonego przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej i finansowanego ze środków pochodzących z funduszy europejskich z programu Inteligentny Rozwój (POIR).

  Sponsorowany materiał informacyjny

  31 października 2023
• Struktura

  Syntetyczna sieć imituje dynamikę pracy mózgu

  Układy neuromorficzne mogłyby w przyszłości pomóc w budowie bardziej zaawansowanych układów obliczeniowych.

  Tomasz Tarnawski

  25 października 2023
• Struktura

  Podkast 69. Tomasz Stanisz: Przecinek wygrywa walkę o przeżycie

  Po co fizyk zapuszcza się na terytorium humanistów? Jakie piękno dostrzega w znakach przestankowych? I dlaczego łączy język niemiecki z esperanto? Odpowiada dr Tomasz Stanisz z Zakładu Teorii Systemów Złożonych Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie.

  Katarzyna Czarnecka

  20 października 2023
• Struktura

  Za pionierskie badania z fizyki attosekundowej. Fizyczny Nobel 2023 dla Pierre'a Agostiniego, Ferenca Krausza i Anne L'Huillier

  Pierre Agostini, Ferenc Krausz i Anne L’Huillier zostają uhonorowani za przełomowe eksperymenty, które dostarczyły ludzkości nowych narzędzi do eksploracji świata wewnątrz atomów i cząsteczek.

  Karol Jałochowski

  3 października 2023
• Kosmos

  Astronomowie spoglądają przez pierścień Einsteina

  I znajdują kolejną zagadkę do rozwikłania: ukrytą za nim galaktykę o trudnych do wyjaśnienia właściwościach.

  Łukasz Tychoniec

  2 października 2023
• Kosmos

  Gwiazdy, planety, ludzie i petunie: wszystko kiedyś wyparuje?

  Rzecz w tym, że wszystkie te „obiekty” emitują specjalny rodzaj promieniowania, które – jeśli będzie emitowane wystarczająco długo – doprowadzi do ich unicestwienia.

  Adam Mann

  1 października 2023
• Struktura

  Patrzeć i nie widzieć, czyli nowa metoda ukrywania tajemnic

  Nowym osiągnięciem, z którego mogą skorzystać m.in. szpiedzy i dysydenci, jest opracowanie przez informatyków sposobu tak dyskretnego przekazywania poufnych informacji, że adwersarz nawet nie wie o ich przesłaniu.

  Dina Genkina

  1 października 2023
• Struktura

  Syn przerzucał butelki, ojciec odkrył nowy efekt dynamiki płynów

  W trakcie doświadczeń z piłkami do skakania, plastikowymi butelkami i szybką kamerą naukowcy z Chile ustalili, że możliwe jest kontrolowanie wysokości odbicia pojemnika poprzez wprawianie w ruch wirowy znajdującej się w nim wody.

  Elise Cutts

  1 października 2023
• Struktura

  Fizyka kwantowa dla szkół

  Aby stworzyć kadrę wykształconą technicznie, szkoły powinny wcześniej uczyć obliczeń kwantowych

  Olivia Lanes

  1 października 2023
• Struktura

  Podkast 66. Jacek Tabor, Igor Podolak: Sztuczną inteligencję oduczamy lenistwa

  Dlaczego największy nawet superkomputer rozpoznaje kotki czy obrazy Picassa gorzej niż paroletnie dziecko? Dlaczego mózg jest niedoścignionym wzorem? Czym się inspirować, projektując sieci neuronowe? Rozmowa z prof. Jackiem Taborem i dr. hab. Igorem Podolakiem, badaczami uczenia maszynowego z Wydziału Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.

  Karol Jałochowski

  29 września 2023
• Struktura

  Jak powstaje optymalna wstęga Moebiusa?

  To dziecinnie proste pytanie czekało na odpowiedź 60 lat. Stopień komplikacji matematycznego aparatu, niezbędnego już do jego postawienia w ścisły sposób jest imponujący.

  Jerzy Tyszkiewicz

  27 września 2023