Rośliny i zwierzęta

• 
  Środowisko

  Marcin Dyderski: Europejskie lasy czekają drastyczne zmiany

  Na południu kontynentu, zadrzewienia w znacznej mierze ustąpią zakrzaczeniom. Za to na północy lasy powiększą swój zasięg, tam tundra będzie zarastać drzewami. Ubędzie drzew iglastych, zastąpią je liściaste. [Artykuł także do słuchania]

  Jędrzej Winiecki

  18 marca 2025
• 
  Zdrowie

  Ptasia grypa: zastosowanie znanego leku i powrót do starych szczepionek

  Wysoce zjadliwa choroba coraz skuteczniej infekuje ssaki, a patogen, który ją wywołuje, znajduje coraz więcej dróg transmisji. Konieczne jest więc opracowywanie programów zwalczania, prewencji oraz leczenia tej infekcji – również u ludzi. Dwa zespoły badawcze mają nowe propozycje.

  Marta Alicja Trzeciak

  17 marca 2025
• 
  Środowisko

  Mikroplastik: ptaki cierpią, bakterie stają się oporne

  Nie ulega wątpliwości, że syntetyczne odpady to problem na globalną skalę i że zanieczyszczenie nimi jest obecnie jednym z największych środowiskowych i ekologicznych wyzwań. Potwierdzają to pesymistyczne wnioski z kolejnych badań. [Artykuł także do słuchania]

  Marta Alicja Trzeciak

  15 marca 2025
• 
  Środowisko

  O zbędnych kolorach ssaków ery dinozaurów

  Naukowcy skorzystali z możliwości badania ubarwienie wymarłych zwierząt. Czy świat, w którym żyły, stał się dzięki temu bardziej wizualnie atrakcyjny?

  Wojciech Mikołuszko

  14 marca 2025
• 
  Środowisko

  Człowiek i AI odczytują emocje zwierząt. Które mniej się myli?

  Naukowcy nagrali psy w różnych sytuacjach, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych, a później przemontowali filmy, by zmienić konteksty sytuacji. Badali też spostrzeganie stanu świń czy koni.

  Marta Alicja Trzeciak

  11 marca 2025
• 
  Środowisko

  Mniej motyli to nie złudzenie

  Liczebność tych owadów uskrzydlonych zmniejszyła się w ciągu 20 lat aż o 22 proc. – wykazały badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych. Co się dzieje i czy można to powstrzymać?

  Jolanta Iwańczuk

  7 marca 2025
• 
  Środowisko

  Ważki i raki: współżycie trudne i zaskakujące

  Jak tężnice wytworne – nawet w stadium jaja – reagują na różne gatunki skorupiaków? Temu postanowił przyjrzeć się zespół pod kierunkiem Szymona Śnieguły z Instytutu Ochrony Przyrody PAN.

  Piotr Panek

  6 marca 2025
• 
  Człowiek

  Co homininom mógł ofiarować słoń

  Osobniki zamieszkujące Afrykę Wschodnią już 1,5 mln lat temu tworzyły narzędzia nie tylko z kamienia – informują hiszpańscy badacze. Do tej pory sądzono, że inny surowiec stosowano dopiero milion lat później.

  Agnieszka Krzemińska

  5 marca 2025
• 
  Człowiek

  Trzynaście milionów lat harców, czyli o poczuciu humoru całkiem na poważnie

  Co łączy małego orangutana i znudzonego dzieciaka stojącego z rodzicami w kolejce do kasy? Szczególne zachowania, których korzenie sięgają czasów, kiedy na Ziemi nie było jeszcze ludzi. [Artykuł także do słuchania]

  Erica Cartmill

  1 marca 2025
• 
  Człowiek

  Foie gras: eleganckie danie niehumanitarne

  Popularny w kuchni francuskiej pasztet zrobiony jest z kaczej lub gęsiej wątroby. Niestety tucz ptaków należy do bardzo drastycznych, dlatego ten kulinarny rarytas jest w wielu krajach zakazany. [Artykuł także do słuchania]

  Radosław Kożuszek

  1 marca 2025
• 
  Środowisko

  Drony i niedźwiedzie

  Jak odstraszać grizzly w sposób bezpieczny dla ludzi i zwierząt?

  (HOLD)

  1 marca 2025
• 
  Struktura

  Śluzowiec: szczególny pomocnik astronoma

  Te jednokomórkowe organizmy są mistrzami w eksploracji swojego środowiska. Ich wielojądrowa śluźnia uwypukla się w różnych kierunkach. Gdy natrafi na źródło pożywienia, otaczająca cytoplazmę błona się rozluźnia i cytoplazma w tym kierunku się „przelewa”.

  Mark Popinchalk

  1 marca 2025
• 
  Struktura

  Kleiste grudki, które zmieniły rozumienie mechanizmów życia

  To było dziwne zjawisko w biologii komórkowej. Na początku wydawało się wielu badaczom zaledwie ciekawostką. Później jednak kondensaty biomolekularne zaczęto zauważać praktycznie wszędzie. [Artykuł także do słuchania]

  Philip Ball

  1 marca 2025
• 
  Środowisko

  Myszołów: specjalista do spraw drobnych szkodników

  Nazwa sugeruje, że podstawowym pożywieniem tego ptaka są myszy. Konsumuje on jednak i inne gryzonie. Ptak ten chętnie zjada bytujące obficie na terenach upraw zbożowych norniki, nornice, szczury i chomiki. [Artykuł także do słuchania]

  Radosław Kożuszek

  1 marca 2025
• 
  Technologia

  Chomik jak roślina: zasiliła go energia słoneczna

  Ponad miliard lat temu głodna komórka pochłonęła maleńkie sinice. Zamiast jednak po prostu je strawić, zawarła z nimi niezwykłe ewolucyjne porozumienie. Teraz naukowcy próbują odtworzyć ten cud w laboratorium.

  Saugat Bolakhe

  1 marca 2025
• 
  Środowisko

  Plujący Achilles: nowy gatunek skorpiona z Kolumbii

  Tego odkrycia dokonano przypadkowo. Naukowcy z Harvard University planowali odławianie ciem, a kiedy zadanie się nie powiodło, w zamian złapali kilka skorpionów. Poszturchali je lekko, aby sprawdzić zachowanie obronne. I bardzo się zdziwili.

  Katarzyna Kornicka-Garbowska

  1 marca 2025
• 
  Środowisko

  Szerszeń pije, ale się nie upija

  Choć dieta składająca się wyłącznie z alkoholu doprowadziłaby większość gatunków do wymarcia, autorzy nowych badań twierdzą, że niektóre szerszenie mogą żyć, posilając się wyłącznie mieszaniną cukru i alkoholu w stosunku 2:8. I najwyraźniej im to nie szkodzi.

  Rachel Berkowitz

  1 marca 2025
• 
  Środowisko

  Plan B dla storczyków

  Badaczom z Kobe University udało się rozwikłać zagadkę tajemniczego palczastego wyrostka znajdującego się we wnętrzu kwiatu i podejrzewanego o to, że może być zaangażowany w proces rozmnażania.

  Katarzyna Kornicka-Garbowska

  1 marca 2025
• 
  Środowisko

  W czasie deszczu koty się myją

  Jaki wpływ na zachowanie tych zwierząt mają warunki atmosferyczne? Jak reagują na połączenia dźwięków z obrazami? Odpowiedzi szukali badacze z Nowej Zelandii i Japonii.

  Jolanta Iwańczuk

  28 lutego 2025
• 
  Struktura

  Podkast 125. Aleksandra Pękowska: Widzimy tylko małą część prawdy

  Wspierają, goją, karmią, bronią, asystują. Czym są astrocyty – milczący bohaterowie drugiego planu, bez których funkcjonowanie neuronów byłoby niemożliwe? Rozmowa z badaczką tych niezwykłych komórek, dr hab. Aleksandrą Pękowską, profesorką Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN, kierowniczką Dioscuri Centre for Chromatin Biology and Epigenomics.

  Karol Jałochowski

  21 lutego 2025