Ewolucja Wszechświata

• 
  Kosmos

  Ciemna materia: jak usłyszeć jej szepty

  Ciemna materia, z jej własnymi cząstkami i oddziaływaniami, może stanowić cały odrębny sektor Wszechświata. Naukowcy projektują eksperymenty mające na celu jej wykrycie. [Artykuł także do słuchania]

  Kathryn Zurek

  1 maja 2025
• 
  Kosmos

  Uwaga, rozbłysk!

  Ziemia może wkrótce zacząć otrzymywać ostrzeżenia o niebezpiecznej aktywności słonecznej.

  Chris Simms

  1 maja 2025
• 
  Kosmos

  Najciemniejsze miejsce w Drodze Mlecznej

  Coś, co wygląda jak dziura w niebie, jest w rzeczywistości pyłem.

  Phil Plait

  1 maja 2025
• 
  Kosmos

  Planeta, której znikanie poznać po ogonie

  140 lat świetlnych od Ziemi astronomowie odkryli glob krążący wokół swojej gwiazdy stosunkowo blisko. Naukowcy uważają, że właśnie dlatego niezwykle szybko traci materię.

  Andrzej Hołdys

  22 kwietnia 2025
• 
  Kosmos

  Poza układem słonecznym

  Sondy kosmiczne Voyager zmienią nasze dotychczasowe wyobrażenia o granicach przestrzeni międzygwiazdowej.

  Meghan Bartels

  22 kwietnia 2025
• 
  Kosmos

  O „nieudanych” czerwonych gwiazdach i ekscentrycznym ciele niebieskim

  Odkryty właśnie system M1510 jest nietypowy. I bardzo interesujący dla specjalistów od modelowania młodych układów formujących planety.

  Łukasz Tychoniec

  18 kwietnia 2025
• 
  Kosmos

  Rozjaśnić nieznane. Recenzja książki: Brian Clegg, „Ciemna materia i ciemna energia”

  To sytuacja dla naukowców dość irytująca: musimy przyznać, że nie wiemy, z czego składa się 95 proc. Wszechświata. Historię i perspektywy jej rozwiązania przedstawia brytyjski pisarz i dziennikarz.

  Łukasz Tychoniec

  14 kwietnia 2025
• 
  Kosmos

  Stała kosmologiczna nie musi być stała

  W ubiegłym roku naukowcy projektu DESI zasugerowali coś niespodziewanego: ciemna energia zdaje się topnieć wraz z wiekiem Wszechświata. Teraz przychodzą z nowymi wynikami. Dużo pewniejszymi.

  Łukasz Tychoniec

  11 kwietnia 2025
• 
  Kosmos

  Zagadka braków w Układzie Słonecznym

  Nasz zakątek Wszechświata, niegdyś uważany za wzorzec wszystkich układów planetarnych, jest teraz tylko jedną z niezliczonych możliwości – unikatową konfiguracją w niezwykle różnorodnym kosmosie. Większość gwiazd ma planety niepodobne do niczego w naszym sąsiedztwie. [Artykuł także do słuchania]

  Dakotah Tyler

  1 kwietnia 2025
• 
  Kosmos

  Kropki z kosmosu, które zapowiadają wielkie rzeczy

  Obserwatorium Square Kilometer Array (SKA) jest jednym z najbardziej ambitnych projektów astronomicznych obecnej dekady. Właśnie wykonało kolejny milowy krok.

  Łukasz Tychoniec

  27 marca 2025
• 
  Kosmos

  Scenariusz dwóch wymierań był zapisany w gwiazdach

  Najbliższe potencjalnie supernowe, takie jak Betelgeza czy Antares, dzieli od Ziemi ponad 500 lat świetlnych. Nie stanowią więc bezpośredniego zagrożenia. Bliższe tego typu sąsiadki narobiły jednak kiedyś poważnych szkód.

  Jolanta Iwańczuk

  21 marca 2025
• 
  Kosmos

  Planety: posłuszne mikrusy i niesforne olbrzymy

  Ponad 1600 globom przyjrzeli się naukowcy. A konkretnie kształtom ich orbit. Mierząc ich ekscentryczność, doszli do ciekawych wniosków.

  Andrzej Hołdys

  4 marca 2025
• 
  Kosmos

  Wszechświat na wodę nie czekał zbyt długo

  Kiedy się pojawiła? Odpowiedzi miały dostarczyć symulacje wykonane za pomocą modeli komputerowych rekonstruujących wybuchy supernowych.  

  Andrzej Hołdys

  3 marca 2025
• 
  Kosmos

  Woda starsza od świata

  Znaczna część wody, która faluje w ziemskich morzach i oceanach, liczy więcej lat niż Słońce i wzięła się z zimnego kosmosu. Dużo później sporo tej substancji przyniosły też asteroidy i komety. Wreszcie mamy na to koronny dowód.

  Przemek Berg

  1 marca 2025
• 
  Struktura

  Śluzowiec: szczególny pomocnik astronoma

  Te jednokomórkowe organizmy są mistrzami w eksploracji swojego środowiska. Ich wielojądrowa śluźnia uwypukla się w różnych kierunkach. Gdy natrafi na źródło pożywienia, otaczająca cytoplazmę błona się rozluźnia i cytoplazma w tym kierunku się „przelewa”.

  Mark Popinchalk

  1 marca 2025
• 
  Kosmos

  Anatomia supernowej

  Doskonalszy obraz słynnego pobliskiego wybuchu pozwala poznać jego dalsze sekrety.

  Clara Moskowitz

  1 marca 2025
• 
  Kosmos

  Polacy trochę przypadkiem dokonali niezwykłego odkrycia. Oto gwiazdy milinowe

  Nieczęsto badacze nieba znajdują na nim nieznane wcześniej obiekty. Niedawno astronomowie z Uniwersytetu Warszawskiego czegoś takiego właśnie dokonali. [Artykuł także do słuchania]

  Przemek Berg

  25 lutego 2025
• 
  Kosmos

  Wszechświat: opowieść o pięciu procentach zrozumienia

  Sto lat temu, z dnia na dzień, eksplodowało nasze wyobrażenie o wszechświecie. Przyczynił się do tego Edwin Hubble – i teleskop na szczycie Mount Wilson. [Artykuł także do słuchania]

  Łukasz Tychoniec

  18 lutego 2025
• 
  Kosmos

  Dziewiąta planeta: istnieje czy nie, polowanie trwa

  Czy w Układzie Słonecznym istnieje ukryty świat? Dzięki nowemu teleskopowi dowiemy się tego raz na zawsze. [Artykuł także do słuchania]

  Robin George Andrews

  1 lutego 2025
• 
  Kosmos

  Ciemna materia: szansa na rozjaśnienie

  Technologiczny przełom w poszukiwaniach aksjonów przedstawiają w „Science” badacze. Dzięki ich pomysłowi, te cząstki być może wreszcie zostaną wykryte.

  Łukasz Tychoniec

  17 stycznia 2025