Ewolucja Wszechświata

• 
  Kosmos

  Czerwony karzeł i gazowy olbrzym to jednak dobrana para

  Astronomowie sądzili do tej pory, że małe gwiazdy raczej nie mogą gościć w swoim otoczeniu takich obiektów jak Saturn czy Jowisz. Stałoby to w sprzeczności z najbardziej rozpowszechnionym modelem powstawania planet. TOI-6894 sprawiła, że muszą pomyśleć o alternatywnych teoriach.

  Łukasz Tychoniec

  4 czerwca 2025
• 
  Kosmos

  Droga Mleczna i Andromeda będą żyły długo i szczęśliwie

  Zderzenie tych dwóch galaktyk uważano za praktycznie nieuniknione. Wygląda jednak na to, że na razie takie ryzyko jest znikome.

  Andrzej Hołdys

  2 czerwca 2025
• 
  Kosmos

  Ciemne komety

  Grupa komet o niewyjaśnionych trajektoriach i nietypowym wyglądzie stanowi dla nas zagadkę.

  Robin George Andrews

  1 czerwca 2025
• 
  Kosmos

  Cóż znaczy nazwa (gwiazdy)?*

  Wobec istnienia miliardów gwiazd w Drodze Mlecznej potrzebujemy pewnej dozy standaryzacji.

  Phil Plait

  1 czerwca 2025
• 
  Kosmos

  Błyskająca dziura

  W supermasywnej czarnej dziurze, leżącej w centrum Drogi Mlecznej, odkryto bardzo częste i nieregularne błyski w podczerwieni. Co to może być?

  Przemek Berg

  1 czerwca 2025
• 
  Struktura

  Złoto bierze się z rozbłysków oraz z jądra Ziemi

  Ten szlachetny metal jest rzadkością. Badacze z Columbia University odkryli, jak powstaje w kosmosie. A naukowcy z Georg-August-Universität Göttingen – gdzie się skrywa na naszej planecie. [Artykuł także do słuchania]

  Łukasz Tychoniec

  29 maja 2025
• 
  Kosmos

  Druga Ziemia: najmocniejszy dowód jest raczej bardzo słaby

  Planeta K2-18b mogła być skolonizowana przez żywe organizmy? Nowe badania tego nie potwierdzają. To jednak jeszcze nie koniec analiz tego odległego globu.

  Andrzej Hołdys

  26 maja 2025
• 
  Kosmos

  Księżyc gra ze sobą w ciepło-zimno

  Badacze sięgnęli jeszcze raz po dane z pomiarów wykonanych ponad dekadę temu przez dwie pracujące w duecie sondy GRAIL. I wykryli kolejne różnice między półkulami Srebrnego Globu.

  Andrzej Hołdys

  16 maja 2025
• 
  Kosmos

  Ciemna energia pisze nowy scenariusz końca wszystkiego?

  Sądziliśmy, że tajemnicza siła napędzająca rozszerzanie się Wszechświata jest stała. Znaki na niebie zdają się jednak temu przeczyć. Jeśli to prawda, naukę i świat czeka zaskakująca przyszłość. [Artykuł także do słuchania]

  Łukasz Tychoniec

  6 maja 2025
• 
  Kosmos

  Ciemna materia: jak usłyszeć jej szepty

  Ciemna materia, z jej własnymi cząstkami i oddziaływaniami, może stanowić cały odrębny sektor Wszechświata. Naukowcy projektują eksperymenty mające na celu jej wykrycie. [Artykuł także do słuchania]

  Kathryn Zurek

  1 maja 2025
• 
  Kosmos

  Uwaga, rozbłysk!

  Ziemia może wkrótce zacząć otrzymywać ostrzeżenia o niebezpiecznej aktywności słonecznej.

  Chris Simms

  1 maja 2025
• 
  Kosmos

  Barnard 68: kosmiczny przecinek ze świetlaną przyszłością

  Spośród wszystkich ciemnych mgławic, które możemy dostrzec za pomocą teleskopów, ta jest moją ulubioną. Znajduje się około pięciuset lat świetlnych od Ziemi i jest czarną jak węgiel chmurą szerokości zaledwie pół roku świetlnego. [Artykuł także do słuchania]

  Phil Plait

  1 maja 2025
• 
  Kosmos

  Planeta, której znikanie poznać po ogonie

  140 lat świetlnych od Ziemi astronomowie odkryli glob krążący wokół swojej gwiazdy stosunkowo blisko. Naukowcy uważają, że właśnie dlatego niezwykle szybko traci materię.

  Andrzej Hołdys

  22 kwietnia 2025
• 
  Kosmos

  Granice przestrzeni międzygwiazdowej: nadchodzi zmiana wyobrażeń

  Chociaż ludzkość od tysięcy lat patrzy na gwiazdy, a od dziesięcioleci wystrzeliwane są sondy mające na celu badanie naszego Wszechświata, tylko dwóm statkom kosmicznym z działającą aparaturą udało się dotychczas opuścić bańkę przestrzeni zarządzanej przez nasze Słońce. [Artykuł także do słuchania]

  Meghan Bartels

  22 kwietnia 2025
• 
  Kosmos

  O „nieudanych” czerwonych gwiazdach i ekscentrycznym ciele niebieskim

  Odkryty właśnie system M1510 jest nietypowy. I bardzo interesujący dla specjalistów od modelowania młodych układów formujących planety.

  Łukasz Tychoniec

  18 kwietnia 2025
• 
  Kosmos

  Rozjaśnić nieznane. Recenzja książki: Brian Clegg, „Ciemna materia i ciemna energia”

  To sytuacja dla naukowców dość irytująca: musimy przyznać, że nie wiemy, z czego składa się 95 proc. Wszechświata. Historię i perspektywy jej rozwiązania przedstawia brytyjski pisarz i dziennikarz.

  Łukasz Tychoniec

  14 kwietnia 2025
• 
  Kosmos

  Stała kosmologiczna nie musi być stała

  W ubiegłym roku naukowcy projektu DESI zasugerowali coś niespodziewanego: ciemna energia zdaje się topnieć wraz z wiekiem Wszechświata. Teraz przychodzą z nowymi wynikami. Dużo pewniejszymi.

  Łukasz Tychoniec

  11 kwietnia 2025
• 
  Kosmos

  Zagadka braków w Układzie Słonecznym

  Nasz zakątek Wszechświata, niegdyś uważany za wzorzec wszystkich układów planetarnych, jest teraz tylko jedną z niezliczonych możliwości – unikatową konfiguracją w niezwykle różnorodnym kosmosie. Większość gwiazd ma planety niepodobne do niczego w naszym sąsiedztwie. [Artykuł także do słuchania]

  Dakotah Tyler

  1 kwietnia 2025
• 
  Kosmos

  Kropki z kosmosu, które zapowiadają wielkie rzeczy

  Obserwatorium Square Kilometer Array (SKA) jest jednym z najbardziej ambitnych projektów astronomicznych obecnej dekady. Właśnie wykonało kolejny milowy krok.

  Łukasz Tychoniec

  27 marca 2025
• 
  Kosmos

  Scenariusz dwóch wymierań był zapisany w gwiazdach

  Najbliższe potencjalnie supernowe, takie jak Betelgeza czy Antares, dzieli od Ziemi ponad 500 lat świetlnych. Nie stanowią więc bezpośredniego zagrożenia. Bliższe tego typu sąsiadki narobiły jednak kiedyś poważnych szkód.

  Jolanta Iwańczuk

  21 marca 2025