Struktura
Uczniowie lub uczniowie uczniów, czyli jak dostać Nagrodę Nobla
Aby dowiedzieć się, co w największym stopniu zadecydowało o ich sukcesie, redakcja czasopisma „Nature” przeanalizowała dane na temat wszystkich 736 laureatów tej prestiżowej nagrody do roku 2023 (wyłączając Pokojową i Literacką).
Tomasz Targański
Struktura
Nagroda Nobla 2024 z fizyki: John J. Hopfield i Geoffrey E. Hinton za odkrycia i wynalazki związane ze sztucznymi sieciami neuronowymi
Królewska Szwedzka Akademia Nauk postanowiła przyznać Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki w 2024 roku dla Johna J. Hopfielda i Geoffrey'a E. Hintona „za fundamentalne odkrycia i wynalazki, które umożliwiają uczenie maszynowe za pomocą sztucznych sieci neuronowych”.
Tomasz Roman Tarnawski
Opinie
Nauka: Nie bójmy się korporacji
A gdyby rektorów zastąpili prezydenci? Anglosaska recepta na bolączki polskich uczelni.
Leszek Pacholski
Struktura
Chatboty robią karierę akademicką: piszą, a nawet recenzują
Niektórzy badacze obawiają się nadużywania programów ChatGPT i innych chatbotów. Obawy te uzasadniają raptownym wzrostem w publikacjach liczby podejrzanych sformułowań typowych dla sztucznej inteligencji.
Chris Stokel-Walker
Struktura
Zapnijcie pasy – nadchodzą wibracje
Nikt, łącznie z doświadczonymi pilotami, nie lubi turbulencji. Ponieważ jednak na świecie przybywa chętnych do latania, a samo zjawisko zwiększa swoją częstotliwość i intensywność, liczba spowodowanych przez nie przykrych incydentów będzie rosła. Chyba że…
Andrzej Hołdys
Struktura
Tlen z dna oceanu
Wiadomość brzmi sensacyjnie, bo w mrocznych otchłaniach nie może zachodzić fotosynteza. Jak zatem powstaje tam życiodajny gaz?
(HOLD)
Struktura
Kamień węgielny informatyki
Mądrość Ady Lovelace związana z pierwszym komputerem ogólnego przeznaczenia widoczna jest w załączniku do publikacji
Jack Murtagh
Struktura
Elektryzujące nowiny o Ziemi
Dzięki rakiecie suborbitalnej NASA udało się potwierdzić ważną rolę globalnego pola elektrycznego Ziemi.
(WŚ)
Reklama
Struktura
XXVIII konferencja Zastosowanie statystyki i data mining w badaniach naukowych
Na to wyjątkowe wydarzenie, organizowane co roku przez firmę StatSoft, zostali zaproszeni znakomici eksperci – naukowcy oraz praktycy – którzy przedstawią wybrane zagadnienia i praktyczne zastosowania statystycznej analizy danych na różnych etapach badań naukowych.
(red.)
Struktura
Zapobiec katastrofie
Matematyka umożliwia konstruowanie bezpieczniejszych samolotów, mostów i zapór
Manil Suri
Technologia
Ani ciecz, ani gaz „Metapłyny” o programowalnych właściwościach
Simon Makin
Struktura
Jeden jeden
Co następne w ciągu?
Sarah Lewin Frasier
Struktura
Klątwa palladu
Dzięki katalizie z udziałem tego metalu powstają złożone molekuły, niezbędne np. do produkcji leków. Niestety pallad jest rzadki, bardzo drogi i na dodatek toksyczny. Dlatego chemicy podejmują liczne wysiłki, aby z niego zrezygnować.
Justyna Jońca
Struktura
Nie ma badań bez statystyki
Jak co roku jesienią wszyscy zainteresowani będą mogli pogłębić swoją wiedzę o metodach i narzędziach, których znajomość jest dziś niezbędna wszystkim badaczom
(red.)
Opinie
Astronomia jest radością. Tylko czy ludzkość na nią stać?
Przyszłość astronomii stanęła pod znakiem zapytania – obserwatorium kosmiczne kosztuje tyle, ile usunięcie skutków jednej katastrofy klimatycznej.
Seven Rasmussen
Struktura
Wymiary przestrzeni: Jak projektować miasta szczęśliwe
O tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029, który ostatecznie zdobył Lublin, starała się też Bielsko-Biała z hasłem „Tkamy dobrostan”. Jaki wpływ ma na niego przestrzeń publiczna? Odpowiedź znajdziemy w brytyjskim raporcie „Kapitał psychiczny i dobrostan” w części zatytułowanej „Pięć dróg do lepszego samopoczucia”. [Artykuł także do słuchania]
Marcin Skrzypek
Reklama
Struktura
Podaj łapę? Psu to niezbyt potrzebne. Lepiej, żeby wiedział, jak wysmarkać nos
Kooperatywna opieka weterynaryjna polega na wykonywaniu czynności powiązanych ze zdrowiem we współpracy z samym zwierzęciem, co zmniejsza jego stres. Dobrze więc nauczyć je reakcji i zachowań, które są przydatne w zabiegach z zakresu profilaktyki, diagnostyki lub leczenia.
Marta Alicja Trzeciak
Struktura
Rysunki z Nazca: dzięki sztucznej inteligencji wypatrzono ponad 300 kolejnych
Od lat 40. XX w. udało się zidentyfikować 430 figuralnych geoglifów na pustyni Sechura w Peru. Teraz wystarczyło pół roku, by ta liczba wzrosła o prawie 2/3.
Agnieszka Krzemińska
Struktura
Czy kapitalizm da się uratować? „To misja na miarę lądowania na Księżycu”
Kapitalizm warto i można naprawić – twierdzi lewicowa ekonomistka Mariana Mazzucato. Wystarczy wyciągnąć lekcję z pandemii covidu i z... załogowego lotu na Księżyc.
Edwin Bendyk
Struktura
Beton kontra gąbka: Jak ratować Polskę przed powodziami i suszą?
Powodzie były, są i będą nieuchronne. Nie da się ich wyeliminować, można je tylko mądrze ograniczyć.
Jędrzej Winiecki
Struktura
Biologie fantastyczne: „Love Lies Bleeding” – estrogeny na sterydach
„Love Lies Bleeding” to romans noir z elementami body horror z pełną ambicji kulturystką i menedżerką siłowni jako bohaterkami. Opowieść o ich relacji (ze sobą i światem) jest jednocześnie fantastyczna i realna. [Uwaga: Spojler na spojlerze!]
Marta Alicja Trzeciak
Struktura
Pulsar patronuje. 28. Festiwal Nauki w Warszawie
Zbliża się największe i najstarsze wydarzenie popularyzujące naukę w Polsce. To ogromna impreza: dla widzów przygotowano ponad 900 wydarzeń popularnonaukowych, w tym 417 spotkań ogólnodostępnych i 5 wystaw. Dwa spotkania organizuje pulsar, który wraz z miesięcznikami „Scientific American”, „Wiedza i Życie” oraz tygodnikiem POLITYKA, objął patronat nad festiwalem.
pulsar
Struktura
Wielka gąbka na wielką wodę. Co nauka mówi o zapobieganiu powodziom?
Zbiorniki i wały dużo kosztują, ale dobrze wyglądają i przy ich uruchomieniu można przeciąć wstęgę. Tymczasem wodę bardzo skutecznie zatrzymuje las.
Jędrzej Winiecki
Struktura
Piotr Florczyk: Słyszy świat przez szybę wody
Ma talent do słyszenia języka w innym języku, do umiejętności ekwiwalentyzacji słów na znaczenia, które możliwie w pełni oddają głębię bardzo indywidualnych doświadczeń, z których wydobywa się każda, przytomna i zdatna do lektury poezja.
Krzysztof Siwczyk
Reklama
Podkast
Podkast 104. Marcin Miłkowski: Daniel Dennett to był wielki człowiek
– Ten myśliciel był jak magnes. Ludzie chcieli myśleć z nim lub przeciwko niemu – mówi dr hab. Marcin Miłkowski, profesor w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, badacz filozofii kognitywistyki, umysłu i psychologii. Świadomość, jaźń, wolna wola – dziś nie sposób myśleć o tych pojęciach, nie odwołując się do dorobku Dennetta. Rozmawiamy o tym przy okazji polskiej premiery jego autobiografii.
Karol Jałochowski
Struktura
Pulsar patronuje. Konferencja Nowe Horyzonty Kognitywistyki. Emocje-Wola-Działanie
Katedra Kognitywistyki Instytutu Socjologii Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie i Polskie Stowarzyszenie Transhumanistyczne zapraszają doktorantów oraz pracowników naukowych do udziału w ogólnopolskiej konferencji Nowe Horyzonty Kognitywistyki. Emocje-Wola-Działanie, która odbędzie się w dniach 22-23 listopada 2024 roku na Uniwersytecie KEN w Krakowie. Zgłaszanie streszczeń jest przyjmowane do 30 września.
pulsar
Podkast
Podkast specjalny: pulsar zaprasza na Dolnośląski Festiwal Nauki
Jak zawsze we wrześniu, nieprzerwanie od 1998 roku, rozpoczyna się święto nauki we Wrocławiu – w tym roku będzie to już XXVII edycja. I pulsar weźmie w niej udział. W składzie Marta Alicja Trzeciak, Agnieszka Krzemińska i (jako prowadząca rozmowy) Katarzyna Czarnecka.
pulsar
Struktura
„List Einsteina”, który (nie)zmienił historii, zlicytowany za 3,9 mln dolarów
Najpierw powstała węgiersko-włoska mafia i do współpracy skłoniła noblistę. Później udało jej się zyskać uwagę prezydenta USA. Z dokumentem, który doprowadził do opracowania bomby atomowej, wiąże się historia długa i skomplikowana. Kolejny jej akt rozegrał się właśnie w londyńskim domu aukcyjnym Christie’s. [Artykuł także do słuchania]
Tomasz Targański
Struktura
Wymiary przestrzeni. Czas Stonehenge
Szukamy dla tej megalitycznej budowli jakiegoś konkretnego przeznaczenia. Tymczasem sami często robimy rzeczy nieużyteczne – na przykład stawiamy zamki z piasku. Nie odmawiajmy takiego prawa ludziom prehistorycznym. [Artykuł także do słuchania]
Marcin Skrzypek
Struktura
Choroba nietoperzy zwiększa śmiertelność noworodków
Badacze zauważyli, że w rejonach, gdzie zmniejsza się liczebność tych ssaków, tam rośnie zużycie szkodliwych dla ludzkiego zdrowia insektycydów.
Wojciech Mikołuszko
Podkast
Podkast 103. Piotr Siemion: Pynchon przewidział świat, w którym żyjemy
40 lat temu do rąk Polaków trafiła literacka bomba – epos kieszonkowy „49 idzie pod młotek”, spreparowany przez Thomasa Pynchona i przełożony na język polski z biglem, który wytrzymuje konfrontację z prozą tego enigmatycznego geniusza. Jego wznowienie ukazało się właśnie nakładem wydawnictwa ArtRage. Z tej okazji rozmawiamy z – po prostu, jak mówi – Piotrem Siemionem, znanym również z ról prawnika, powieściopisarza („Niskie łąki”, „Finimondo”, „Dziennik roku Węża”, „Bella, ciao”) oraz tłumacza – m.in. „49…”, owej wyjątkowej, penetrującej także wątki naukowe powieści.
Karol Jałochowski
Struktura
Mączliki: kradzież genów dodała im skrzydeł
Małe, żywiące się sokiem mlecznym pasożyty sieją spustoszenie w rolnictwie, roznosząc wiele wirusów i zostawiając lepką, sprzyjającą rozwojowi pleśni maź na ponad 500 gatunków roślin, na których żerują. Opublikowane w „Science Advances” wyniki badań ujawniają sekret ich znacznej siły oddziaływania.
Rohini Subrahmanyam
Reklama
Struktura
Paul Halpern: Nawet twardogłowi naukowcy bywają otwarci na ideę wieloświata
Fizyka przedstawia kilka powodów, dla których nasz Wszechświat może być tylko jednym z wielu.
Sarah Scoles
Struktura
Sztuczna inteligencja w drodze do gwiazd
Misja Breakthrough Starshot to pierwsze względnie realne przedsięwzięcie, którego celem byłaby podróż do układu innej gwiazdy i badanie jej z bliska.
(WŚ)
Struktura
Sprzątanie światłem
Aktywowana słońcem farba oczyszcza ściany i powietrze
Kate Graham-Shaw
Struktura
Księżycowa arka Noego? To teoretycznie możliwe
Grupa badaczy przedstawiła ideę stworzenia na Srebrnym Globie banku komórek pobranych od ziemskich zwierząt.
Andrzej Hołdys
Struktura
Woski
Niektórym słowo „wosk” kojarzy się z ładnie pachnącymi świeczkami albo z figurami, inni myślą o nabłyszczaniu auta, a jeszcze inni o dość bolesnym usuwaniu niepożądanego owłosienia. Woski mogą być bardzo różne i służyć do rozmaitych celów.
Mirosław Dworniczak
Struktura
Z ciśnieniem lepiej nie igrać
To ono sprawia, że gejzery tryskają, wulkany wybuchają, a tornada wyrywają drzewa z korzeniami. Ale ciśnienie bywa też pożyteczne. Dzięki niemu możemy pić napoje gazowane, jeździć na napompowanych oponach i latać samolotami.
Andrzej Hołdys
Struktura
Jak Guinness zrewolucjonizował naukę
Najpopularniejszy test istotności statystycznej powstał w związku z warzeniem piwa
Jack Murtagh
Struktura
Ile tras?
Problem komiwojażera Heinrich Hemme
(red.)
Reklama
Struktura
Szczepionka przeciwmetanowa dla krów
Czy pomoże zatrzymać zmiany klimatyczne?
(KKG)
Struktura
Mechanika kwantowa: wyniki zależą od obserwacji, ale czy obserwator musi być człowiekiem?
To pytanie zostało wyeksponowane w 1961 roku przez węgierskiego fizyka Eugene’a Wignera, który wymyślił eksperyment myślowy z udziałem siebie i wyimaginowanego przyjaciela.
Anil Ananthaswamy
Struktura
Święto nauki na Dolnym Śląsku
Jak zawsze we wrześniu, nieprzerwanie od 1998 roku, rozpoczyna się Dolnośląski Festiwal Nauki – w tym roku będzie to już XXVII jego edycja
(red.)
Struktura
Grecy i Rzymianie, Frankowie i Słowianie. Wszyscy uprawiali miotanie
Spór o pochodzenie trebusza jest nieco jałowy, bo i w Europie, i w Chinach obowiązuje ta sama fizyka, więc i mechaniczne wynalazki mogą być podobne. Pewne jest, że wywołał rewolucję nie tylko w wojskowości.
Jan M. Długosz
Struktura
Od „Jakoś” do „Jakości”: Rola Kalibracji Analitycznej w Poprawie Wyników Analiz
„Jakoś” czy „jakość”? Przyglądając się różnym pracom badawczym, często można odnieść wrażenie, że po przeprowadzeniu analiz autorzy stosują podejście, że „jakoś to będzie” z uzyskanymi wynikami. Niemniej jednak wszystkim w głównej mierze powinno zależeć na wysokiej „jakości” tych wyników.
Artykuł sponsorowany
Struktura
Nieodparty urok pokrętnych opowieści
Naukowcy zbadali filmy, seriale telewizyjne i powieści. Okazało się, że ludzie bardziej lubili te, które zawierały wiele punktów zwrotnych.
Wojciech Mikołuszko
Struktura
Żel, żelazo, ferroptoza – te pojęcia weszły w ścisły związek
Naukowcy pracują nad hydrożelem, który mógłby zapobiec nowo zidentyfikowanej formie obumierania komórek.
Tomasz Roman Tarnawski
Struktura
Biologie fantastyczne: Czy zwierzęta potrafią tworzyć sztukę
Ta seria odnosi się do związków pomiędzy biologią a sztuką. Zwykle to biologia jest gościem, a kultura – gospodarzem. Tym razem odwrócimy tę perspektywę. Odpowiemy na jedno z najpokraczniej skonstruowanych pytań w historii etologii: Czy zwierzęta potrafią być kreatywne?
Marta Alicja Trzeciak
Reklama
Struktura
Wymiary przestrzeni. Pieszy to leniwa maszyna
Wydeptywanie w trawnikach tzw. ścieżek pragnień niesłusznie uważa się za brak kultury. Brakiem kultury jest raczej zmuszanie ludzi do chodzenia alejkami zaprojektowanymi od ekierki.
Marcin Skrzypek
Struktura
BARRdzo interesujące odkrycie w neuronaukach
Nieznany wcześniej typ aktywności neuronalnej w hipokampie może odgrywać kluczową rolę w procesach uczenia się i funkcjonowaniu pamięci.
Marcin Rotkiewicz
Struktura
Przyjechał? Przypłynął? Jak słynny głaz dotarł do Stonehenge
Wskazano nowe miejsce pochodzenia kamienia znajdującego się w centrum megalitycznej budowli. Pytanie brzmi: jak dotarł na miejsce przeznaczenia?
Andrzej Hołdys
Struktura
Projekt nowelizacji ustawy o PAN: Może nowe paniska się opamiętają?
Dyskusja o projekcie nowelizacji ustawy o PAN, zainicjowana artykułem Dariusza Jemielniaka, porusza różnorodne szczegóły organizacyjno-finansowe. Chciałbym jednak zwrócić uwagę, po pierwsze, że proponowana nowelizacja ignoruje historię akademii nauk, a po drugie, jej uzasadnienie jest dziwaczne, jak na standardy państwa demokratycznego.
Jan Woleński
Struktura
150 uczonych podpisuje się pod słowami: Mamy nadzieję, że projekt reformy PAN to tylko zaproszenie do dyskusji
Potrzeba zmiany regulacji prawnej Polskiej Akademii Nauk jest bezdyskusyjna. Ale gdyby ministerialny projekt wszedł w życie, zagroziłby istnieniu PAN w postaci będącej odpowiednikiem akademii narodowych z innych państw (Marek Krawczyk, Adam Liebert, Konrad Osajda, Romuald Zabielski)
pulsar
Struktura
Mniej zgonów mimo rekordowych upałów
W 2023 r. w Europie zmarło z powodu upałów około 47 tys. osób. Zmarłoby prawie dwa razy więcej, gdyby nie działania adaptacyjne – twierdzą naukowcy.
Andrzej Hołdys
Struktura
Czy PAN na głowę upadł? Ministerialny projekt jest szkodliwy i zły. Skutki zostaną na długo
System nauki i szkolnictwa wyższego pod rządami różnych partii ma pewne cechy wspólne. To brak zaufania, centralizacja i ręczne sterowanie. Ministerialny projekt zmian ustawy o Polskiej Akademii Nauk przejawia je wszystkie.
Dariusz Jemielniak
Struktura
„Those About To Die”, czyli czy historyk też musi umrzeć?
O tym, co jest w serialu Amazon Prime prawdą historyczną, a co sobie jego twórcy wymyślili, pisze starożytnik i znawcą dziejów późnego cesarstwa. Uwaga spojlery!
Michał Baranowski
Reklama
Struktura
Bakterie obaliły dwa biologiczne dogmaty
Na łamach „Science” opublikowano właśnie przełomowe doniesienia dotyczące bakteryjnej odpowiedzi na infekcje wirusowe. Jednak ich przytoczenie wymaga najpierw przybliżenia dwóch ważnych opowieści.
Marta Alicja Trzeciak
Struktura
Sportowcy pod lupą. Pocałunki, czad, seks, maść dla psa: dlaczego tak łatwo wpaść za doping?
O kontrolowanym niedotlenianiu, brzemiennych w skutki pocałunkach i prewencji seksualnej wśród profesjonalnych sportowców. Rozmowa z dr. Andrzejem Pokrywką, ekspertem antydopingowym.
Marcin Piątek
Struktura
Kiedy ciało nie śpi, synapsy szaleją
Stan myszy, które mogły odpoczywać normalnie, z tymi, które były pozbawione snu przez dodatkowe 6 godzin, porównywali naukowcy. U tych drugich doszło do zmian w korze mózgowej i hipokampie.
Maria Zguda
Struktura
Lodowe sekrety
Bąbelki o dziwnych kształtach opowiadają zamrożoną historię
Rachel Berkowitz
Struktura
Sztuczne nici DNA: nowy system ze zdolnościami obliczeniowymi
System został zbudowany w celu rozdzielenia 18 zdjęć na trzy arbitralnie określone kategorie, ale potrafił również klasyfikować obrazy, których nigdy wcześniej nie widział, takie jak zniekształcone wersje tych samych zdjęć.
Allison Parshall
Struktura
Goldenowa gorączka
Złoto jest pierwszym metalem, dla którego udało się otrzymać folię o grubości jednego atomu.
Rachel Nuwer
Struktura
Nie ufajmy zbytnio SI!
Powinniśmy unikać humanizowania modeli uczenia maszynowego stosowanych w badaniach naukowych
Lauren Leffer
Struktura
Oportunistyczne bakterie
Przystosowały się do życia w chorych jelitach.
(KKG)
Reklama
Struktura
Przestrzeń kosmiczna nie powinna być wysypiskiem śmieci. A jest
Przepisy określające orbity satelitów i ich działanie zostały stworzone podczas zimnej wojny w połowie i pod koniec XX wieku, w czasach, gdy tylko kilka rządów eksploatowało po kilka satelitów. Czas je zmienić.
Redakcja Scientific American
Struktura
Drożdże piwne nadają się do utylizacji
„W Austrii produkujemy dużo piwa i mamy dużo drożdży piwowarskich, które się marnują” – mówi główna autorka pracy Anna Sieber, doktorantka na Universität für Bodenkultur Wien.
Riis Williams
Struktura
Uwaga na plastikowe butelki
Gdy są eksponowane na światło słoneczne, uwalniają się z nich szkodliwe związki.
(MD)
Struktura
Polowanie na błyski
Pod koniec czerwca na chińskiej rakiecie Długi Marsz wyruszył w drogę francusko-chiński satelita Space Variable Objects Monitor (SVOM) – obserwatorium rentgenowskie, które będzie badać błyski gamma.
(WŚ)
Struktura
Słonie, kangury, skoczogonki – i ludzie. Wszyscy mają do niej słabość
Woń ziemi krótko po deszczu – uczeni drażą ten temat już od ponad wieku. Stoi za nią geosmina, związek chemiczny, który ma znacznie większe znaczenie, niż się powszechnie sądzi.
Mirosław Dworniczak
Struktura
Nowy kod życia
Sądziliśmy, że istnieją precyzyjnie zakodowane instrukcje, które programują określone cząsteczki do wykonywania konkretnych zadań. Tymczasem logika życia wydaje się być rozmyta i kolektywna. Jest trudna do opisania i zrozumienia.
Philip Ball
Struktura
Nadprzewodniki: uwaga na nikiel
W kontekście nadprzewodnictwa naukowców od dawna interesuje miedź. Teraz zespół badacza z Michigan State University przyjrzał się jej sąsiadowi z układu okresowego pierwiastków.
Tomasz Tarnawski
Struktura
Jak burza Ciarán zepsuła Brytyjczykom herbatę
Wielu mieszkańców Wysp pewien listopadowy dzień zapamięta na długo. Nie tylko dlatego, że poważnie spadło wtedy ciśnienie.
Agnieszka Krzemińska
Reklama
Struktura
Czy czekają nas wojny o wodę? O jedną zaporę za daleko
Popyt na wodę rośnie błyskawicznie, lecz jej samej nie przybywa. Susze mogą sprawić, że rzeki przecinające granice państw staną się przyczyną konfliktów. [Artykuł także do słuchania]
Andrzej Hołdys
Struktura
Wieżowce z drewna to przyszłość. Szwecja przoduje, Japonia struga cienko
Trwa technologiczny wyścig, kto wybuduje najwyższy wieżowiec z drewna. To już nie ciekawostka i nie moda. To przyszłość.
Marcin Skrzypek
Struktura
Karol Maliszewski: Osobowość rosnąca z każdą przeczytaną książką
Nigdy nie traktował pisania krytycznego jako strategii budowania prestiżu władzy nad komentowanym dziełem. Nie chciał dzieła zawłaszczyć, wyinterpretować do cna, podać wykładnię i dokonać arbitralnego werdyktu, który skazywał potencjalną książkę na czytelniczy byt lub niebyt.
Krzysztof Siwczyk
Struktura
Kto działa i decyduje, a kto się poddaje? O sprawczości bohaterów literackich
Analiza ponad 87 tys. dzieł z lat 1850–2010 ujawniła w aktywności postaci męskich i kobiecych różnice, które utrwalają stereotypy płciowe.
Wojciech Mikołuszko
Struktura
Rzymska Brytania: niemal współczesna historia gospodarcza
Rozwój przedindustrialnych społeczeństw przebiegał w znacząco odmienny sposób niż ten, z którym mamy do czynienia dziś – takie mamy wyobrażenie. Nowe analizy dowodzą, że jest ono błędne.
Agnieszka Krzemińska
Struktura
Przebieranie skamielin, czyli jakiej filozofii potrzebuje młodzież
Trwają konsultacje na temat odchudzenia podstaw programowych. Gdy idzie o program filozofii, propozycje skreśleń są natury kosmetycznej i nie usuwają zasadniczej wady koncepcji nauczania tego przedmiotu. Polega ona na historycznym ujęciu treści.
Adam Grobler
Struktura
Melodie przebojów: gęsto, gęściej, jeszcze gęściej
Brzmienia, harmonie, rytmy czy sposoby ekspresji wokalnej ewoluują nieustannie od momentu, gdy narodziła się muzyka pop. A jak to jest z melodiami?
Mariusz Herma
Struktura
Świeci słońce, giełdowi gracze szaleją
Badacze z Australii postanowili zbadać, czy pogoda może mieć wpływ decyzje inwestorów. Wyniki ich analiz może nie zaskakują, ale mogą okazać się pomocne.
Tomasz Targański
Reklama
Struktura
Czy istnieją miasta idealne? Nowa Huta warunki spełnia. Warto przyjrzeć się jej bliżej
75-lecie Nowej Huty to okazja do rachunku sumienia dla urbanistów, decydentów i deweloperów. A dla nas – do refleksji, gdzie naprawdę chcielibyśmy mieszkać.
Marcin Skrzypek
Struktura
Pulsar patronuje: IV Kongres Statystyki Polskiej
Kluczowe wydarzenie IV Kongresu Statystyki Polskiej, którym jest uroczysta sesja jubileuszowa profesora Partha Lahiri wraz z dyskusją panelową z udziałem zaproszonych gości, odbędzie się 4 lipca 2024 r. w godz. 9.00-10.15 w Hotelu Hilton Warsaw City (ul. Grzybowskia 63) w Warszawie. Kongres organizują Główny Urząd Statystyczny oraz Polskie Towarzystwo Statystyczne.
sw, pulsar
Struktura
Gigantyczne wirusy staną do walki o życie lodowców?
Jeszcze są słabo poznane. Naukowcy sprawdzają, czy można je wykorzystać przeciwko glonom, które zasiedlają lód.
Katarzyna Kornicka-Garbowska
Struktura
Zajęty podłokietnik, czyli paradoks inspekcji
Inspection paradox ma matematyczny sens w przypadku sieci społecznościowych, długich czasów oczekiwania na pociągi i zawsze zajętych central telefonicznych.
Jack Murtagh
Struktura
Jesteśmy spóźnieni. Problemy postkwantowej kryptografii
Naukowcy spieszą się, by opracować szyfry odporne na złamanie przez komputery kwantowe.
Kelsey Houston-Edwards
Struktura
Przyciąganie sprzeczne z intuicją
Fakt, że ładunki tego samego znaku się odpychają, a przeciwnego wzajemnie przyciągają, to podstawa elektromagnetyzmu. Pzez dziesięciolecia naukowcy od czasu do czasu dokonywali jednak sprzecznych z tą zasadą i kontrowersyjnych obserwacji – jednakowo naładowane cząstki mogą czasami się przyciągać, gdy są rozproszone w ciekłym rozpuszczalniku, takim jak woda lub alkohol.
Lori Youmshajekian
Struktura
Komórkowi kanibale
Pewien gen sprawia, że komórki nabierają chrapki na nowotwory
Kate Graham-Shaw
Struktura
Wolałyby nie istnieć, a przesuwają granice fizyki i chemii. Pierwiastki superciężkie
Na końcu układu okresowego znajduje się obszar, w którym nic nie jest takie, jak być powinno. Występujących tam pierwiastków, począwszy od liczby atomowej 104 (rutherford), nigdy nie znaleziono w naturze.
Stephanie Pappas
Reklama
Struktura
Lodowiec podrygujący na wodzie
W ruch wprawia go potężny strumień lodu.
(HOLD)
Struktura
Hel-3
Niewykluczone, że w przypadku energetyki powoli możemy zacząć zapominać o węglu, uranie czy torze, a paliwem strategicznym będzie hel-3.
Mirosław Dworniczak
Struktura
Wielka szwedzka przeprowadzka: miasto ustępuje kopalni
Przedstawiony w 2013 r. projekt, przygotowany przez kilka firm architektonicznych i zaakceptowany przez rząd szwedzki, przewidywał zbudowanie nowej Kiruny kilka kilometrów na wschód od obecnej. Realizacja planu nabiera tempa.
Andrzej Hołdys
Struktura
Prometeusz dał się chemikom pochwycić
Ten pierwiastek znany jest już od prawie 80 lat, pozostawał jednak niezbadany. Amerykańskim uczonych udało się wreszcie poznać lepiej jego właściwości.
Tomasz Tarnawski
Struktura
Bridge RNA ulepsza molekularne nożyczki
CRISPR/Cas był odkryciem na miarę Nobla. Najefektywniejszy okazuje się jednak przy modyfikacjach krótkich fragmentów DNA i nie zawsze działa precyzyjnie. Nowa metoda potencjalnie nie ma takich ograniczeń.
Marcin Rotkiewicz
Struktura
Wzwód penisa i pobudzenie łechtaczki: tak działają stare receptory
Ciałka Krausego są biologom i anatomom znane od dekad. Dotychczas nie było pewności, jaką dokładnie sensoryczną funkcję spełniają.
Marta Alicja Trzeciak
Struktura
Biologie fantastyczne: „Atlas”, czyli synergia człowieka i AI
Połączenie „organicznego” mózgu z robotem zasilanym sztuczną inteligencją to wytwór fantazji? A może kwestia niedalekiej przyszłości?
Marta Alicja Trzeciak
Podkast
Podkast 101. Franciszek Rakowski: Zapukała do mnie historia
Ofiarą ostatniej pandemii padło w Polsce 200 tysięcy osób. Średniej wielkości miasto. Czy można było tego uniknąć? I czy jesteśmy gotowi na kolejną, nieuchronną wielką epidemię? Odpowiada współautor modelu rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2, który stał się podstawą polityki państwa – dr inż. Franciszek Rakowski z Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego.
Karol Jałochowski
Reklama
Struktura
Rosja szerzy kłamstwa, z wiarą w nie bywa różnie
Dlaczego Serbowie są bardziej podatni na dezinformację niż Szwedzi? Nowe badanie sugeruje, co w tej kwestii jest decydujące.
Tomasz Targański
Struktura
Nowa syntetyczna komórka potrafi dążyć do celu
Kulista struktura odkształca się w odpowiedzi na bodźce zewnętrzne. A jej prosta budowa sprawia, że ma więcej potencjalnych zastosowań i budzi mniej wątpliwości etycznych.
Marta Alicja Trzeciak
Struktura
Szaleństwo tropików. Jak upał wpływa na naszą psychikę, mózg i... wyroki sądów
W czasie nieznośnego gorąca odnotowuje się więcej przestępstw, kryzysów psychicznych i zachowań agresywnych, a sądy wydają surowsze wyroki.
Marta Alicja Trzeciak
Podkast
Podkast 100. Wasilewska, Bejger, Wojciechowski: Niezły pasztet z AI
Czym się różni wróbelek od zwłaszczy? Czy krokodyl jest bardziej zielony, czy długi? O zagrożeniach i nadziejach związanych ze sztuczną inteligencją rozmawialiśmy w ramach KFF_Talks z tłumaczką włoskiej i francuskiej literatury pięknej, astrofizykiem zajmującym się masywnymi ciałami niebieskimi oraz kompozytorem i badaczem zjawisk muzycznych.
Karol Jałochowski
Reklama
Reklama