Podkast
Podkast 48. Piotr Wróblewski: Żarnowiec to była wielka nadzieja
Dlaczego decyzję o powstaniu polskiej elektrowni jądrowej podjęto tak późno? Dlaczego budowę zakończono tak wcześnie? Jak na losy projektu wpłynął Czarnobyl a jak Pierwszy Elektryk Lech Wałęsa? Jakie Żarnowiec budził emocje w kraju, a jakie na Kaszubach? Rozmowa z Piotrem Wróblewskim, dziennikarzem internetowym, prasowym i radiowym, autorem książki „Żarnowiec. Sen o polskiej elektrowni jądrowej”. Człowiekiem wychowanym w mieście, które zawdzięcza swój rozwój elektrowni jądrowej.
Karol Jałochowski
Struktura
Pulsar patronuje: Docs+Science na 63. Krakowskim Festiwalu Filmowym
Utopia, sześć filmów i Wisława Szymborska łączą się w programie sekcji naukowej KFF. Pokazy w kinach zaplanowano od 28 maja do 4 czerwca 2023 r., a projekcje online od 2 do 18 czerwca. Patronem Docs+Science oraz współorganizatorem debaty jest pulsar.
sw, pulsar
Struktura
Daj nam żyć, inteligencjo. W pierwsze urodziny pulsara mówią Mitchell, Dennett, Bennett, Barbour, Żukowski, Blackmore, Chaitin i Ekert
pulsar skończył rok. Z tej okazji przygotowaliśmy dla was coś specjalnego. Poprosiliśmy wybitnych uczonych ze świata o pomysły na to, jak przekonać sztuczną inteligencję, że ludzkość jest warta ocalenia.
oprac. Karol Jałochowski
Struktura
Ewa Lipska: Przedłuża iluzję, na poboczach wstawia lustra złudzeń
Niepozorne zdanko Marcina Świetlickiego: „Jest później niż myślicie”. Można pod nie podpiąć większość współczesnych lęków. Ewa Lipska wydaje mi się ich koryfeuszką. Być może dlatego czuję do niej specyficzną, gorzką miętę.
Krzysztof Siwczyk
Podkast
Podkast 47. Stefan Dziembowski: Informatyk to brzmi dumnie
Czy informatycy najpierw znajdują odpowiedź, a dopiero później pytanie? Czy sztuczna inteligencja to tylko hype? Co jest en vogue w informatyce? I jak ją uprawiać dobrze nie mając własnej Doliny Krzemowej? Rozmowa z prof. Stefanem Dziembowskim, informatykiem z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego, instytutu IDEAS NCBR, szefem Cryptography and Blockchain Lab.
Karol Jałochowski
Struktura
Katedrę Notre-Dame od początku budowy wzmacniano żelazem
Paryska świątynia jest pierwszą katedrą gotycką, którą wznoszono, stosując kotwy z metalu – ustalili naukowcy. Teraz będą sprawdzać, skąd ten surowiec pochodził.
Agnieszka Krzemińska
Struktura
Owoce dżumy. Recenzja książki: James Belich, „The World the Plague Made”
Rozwój i ekspansja Zachodu brały się częściowo ze spustoszeń, jakie przyniosła w średniowieczu i później Czarna Śmierć. Brzmi paradoksalnie? Autor ma solidne argumenty.
Tomasz Targański
Struktura
Feminatywy stosowane są coraz częściej. Szczególnie w świecie naukowym
W ciągu ostatnich trzech lat częstotliwość używania w mediach słowa „naukowczyni” wzrosła niemal sześciokrotnie, a określenia „wykładowczyni” – czterokrotnie.
Sandra Wilk
Reklama
Struktura
Kiedyś pismo fantastów i szaleńców, dziś witryna technologicznej arystokracji. „Wired” obchodzi 30. urodziny
Okładkowi bohaterowie papierowego magazynu ery cyfrowej tworzą czołówkę najbogatszych ludzi na Ziemi. Pismo śledzące wielką zmianę kulturową stało się jej ilustracją.
Bartek Chaciński
Podkast
Podkast 45. Karolina Safarzyńska: Klasyczna ekonomia jest przestarzała
Jak wyjść poza wyidealizowaną wizję świata ekonomii głównego nurtu? Jak uwzględnić cechy, które czynią z nas ludzi? Jak przewidywać zjawiska, które wyłaniają się samoistnie w systemach złożonych? Czego nam potrzeba, by z ekonomii uczynić narzędzie do wyszukiwania ścieżek w lepszą przyszłość? Rozmowa z dr hab. Karoliną Safarzyńską, badaczką ekonomii złożoności z Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Karol Jałochowski
Struktura
Kwantowy centon
Literacko.
Lorraine Schein
Kosmos
Szukanie życia poza Ziemią wymaga niekonwencjonalnego myślenia
Duża część badań astrobiologicznych polega na poszukiwaniu chemicznych „biosygnatur” – cząsteczek lub kombinacji cząsteczek, które mogłyby wskazywać na obecność życia. Ponieważ jednak naukowcy nie są w stanie wiarygodnie stwierdzić, czy życie pozaziemskie jest pod względem chemicznym podobne do życia na Ziemi, koncentrowanie się na takich sygnaturach może prowadzić na manowce.
Sarah Scoles
Kosmos
Nowe dowody wyjaśniają pochodzenie najcięższych pierwiastków chemicznych we Wszechświecie
Naukowcy od dawna mniej więcej wiedzieli, jak powstają te pierwiastki, ale przez wiele lat ostro się na ten temat spierali. Sytuacja uległa zmianie niedawno – gdy astronomowie pierwszy raz zaobserwowali ich syntezę w akcji.
Sanjana Curtis
Struktura
Neurobiologia miłości
Nornik preriowy dostarcza zaskakujących informacji na temat tworzenia więzi społecznych
Steven Phelps, Zoe Donaldson, Dev Manoli
Struktura
Naukowcy obywatelscy zapolują na czerwone duszki
Celem projektu Spritacular jest stworzenie globalnej bazy krótkotrwałych zdarzeń świetlnych towarzyszących burzom. NASA prosi o pomoc amatorskich obserwatorów zjawisk pogodowych.
Andrzej Hołdys
Struktura
Pojedynek na nosy
Naukowcy porównali zmysł powonienia neandertalczyków, denisowian i ludzi współczesnych. Zgadnijcie, kto wygrał.
(HOLD)
Reklama
Struktura
Rzygacze
Inaczej gargulce albo plwacze, czyli ozdobne zakończenia rynny. Szkaradne, piękne bądź śmieszne. Ich historia ginie w mrokach dziejów.
Olga Orzyłowska-Śliwińska
Struktura
Pirotechnika
Zwykle kojarzymy pirotechnikę z zabawą, efektownymi barwnymi fajerwerkami rozświetlającymi niebo. Tymczasem jest ona nieodłącznym elementem naszego życia – często ratuje je, ale bywa też, że je odbiera, choć akurat to zdarza się najczęściej w wyniku błędów ludzkich.
Mirosław Dworniczak
Struktura
Barwny świat iryzacji
Pięknie zmieniające się barwy baniek mydlanych, tęczowe kolory na kałużach, muszlach i wędlinach, chrząszcze pokryte „metalizowanym lakierem”… Co sprawia, że pojawia się taki efekt?
Mirosław Dworniczak
Struktura
Polska miedź
Podziemne miasto KGHM składa się z trzech oddziałów górniczych: zakładów Lubin, Rudna i Polkowice-Sieroszowice, w których pracuje ponad 12 tys. osób. Łącznie obejmuje ok. 2 tys. km podziemnych chodników i dróg, a na powierzchnię wydobywa się w kopalniach 100 tys. t urobku rudy miedzi na dobę.
Grzegorz Kołnierzak
Struktura
Czy bakteryjne spory śnią o elektrycznych owcach
Aby utworzyć formę przetrwalnikową, bakteria tworzy kopię swojego DNA, umieszcza ją w małej kapsułce, otula całość ochronnym płaszczem, a następnie pęka, uwalniając sporę (sama przy tym ginie).
Elise Cutts
Struktura
Biolog SI
Demis Hassabis z DeepMind wyjaśnia, w jaki sposób sztuczna inteligencja rozwiązała jeden z największych problemów biologii
Tanya Lewis
Struktura
Bezpieczny marksista. Recenzja książki: Thomas Piketty, „Krótka historia równości”
Książka zachowuje optymizm wielkiej poprzedniczki, okraszając go rozważaniami, jak mądrze i skutecznie zabierać bogatym i dawać biednym bez użycia bagnetów.
Jerzy Rohoziński
Struktura
Prezesi akademii nauk z Ukrainy, USA i Polski apelują o wsparcie dla ukraińskich uczonych
„Wzywamy międzynarodową społeczność naukową do dalszej pomocy uczonym z Ukrainy oraz do wspierania planów powojennej odbudowy nauki w tym kraju” – tak piszą w liście otwartym prof. Anatoly Zagorodny, prof. Marcia McNutt i prof. Marek Konarzewski.
PAN/pulsar
Reklama
Struktura
Trzęsienie ziemi w południowej Turcji i północnej Syrii: czy to pierwsza kostka domina
Nigdy wcześniej w tym rejonie nie rejestrowano tak znacznych przesunięć skał. A prognozy na przyszłość nie napawają optymizmem.
Andrzej Hołdys
Struktura
To Rafael jest autorem obrazu „de Brécy Tondo”
Naukowcom udało się to ustalić, kiedy do badań zaprzęgli komputerowy system rozpoznawania twarzy.
Sandra Wilk/pap
Podkast
Podkast 43. Tomasz Fudala: Katastrofa czy utopia? Warszawa znalazła trzecią ścieżkę
Czy przedwojenna stolica była małym Paryżem, czy raczej karłowatą Kinszasą? Czy plany nowego miasta Bolesław Bierut przywiózł w walizce z Moskwy? Czy katastrofa to dla urbanistów słowo jednoznacznie druzgocące? Rozmowa z Tomaszem Fudalą, historykiem sztuki, kuratorem w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, organizatorem festiwalu „Warszawa w budowie”, autorem tekstów o sztuce i architekturze.
Karol Jałochowski
Struktura
Wielka przeprowadzka, czyli jak się zaludniają miasta
Kolejne miliardy mieszkańców Azji i Afryki zamieszkają w monstrualnych, nieznanych historii aglomeracjach. Jak zmieni się ich los?
Andrzej Hołdys
Struktura
Zaginęła, zgniła, strawił ją ogień. O literaturze, której nie poznaliśmy
Znakomita większość zapisków i książek naszych przodków nie przetrwała do dziś. Co o nich wiemy?
Tomasz Targański
Struktura
Pulsar patronuje: „Detektor” – konkurs dla łowców fałszywych informacji
Rusza 2. edycja konkursu skierowanego do studentów pasjonujących się dementowaniem fałszywych treści i dezinformacji w mediach społecznościowych.
sw/pulsar
Struktura
„The Last of Us”: przesadzona wizja apokalipsy
Nie wszystko w tym serialu ma sens biologiczny. Przede wszystkim żaden grzyb nie zrobi z człowieka zombie. Chyba że na jego wyraźne życzenie.
Marta Alicja Trzeciak
Struktura
Koniec zaniedbań i przemilczeń? Recenzja serialu „Estonia – katastrofa na morzu”
Jak doszło do największej w czasach pokoju tragedii na Bałtyku? Za sprawą dziennikarzy śledczych i nowoczesnych narzędzi nauki jest szansa na znalezienie odpowiedzi na to pytanie.
Przemysław Ziemacki
Reklama
Podkast
Podkast 42. Edwin Bendyk: To pogranicze technokracji i mistycyzmu jest przerażające
Co splata w jedną, niepokojącą historię rakiety kosmiczne, implanty mózgowe, transfuzje krwi, manipulacje genetyczne i wojnę w Ukrainie? Co obnaża hipokryzję i absurdalność pomysłów musków i putinów? Rozmowa z Edwinem Bendykiem, szefem Fundacji Batorego, dziennikarzem i pisarzem, twórcą Ośrodka Badań nad Przyszłością Collegium Civitas, autorem pulsara.
kj/pulsar
Struktura
Niesamowite drożdże
Kiedyś wykorzystywano je tylko do produkcji alkoholu czy pieczywa. Trudno je było przechowywać i ich używać. Dziś są dostępne praktycznie wszędzie i zyskują coraz większe znaczenie w laboratoriach naukowych i przemyśle biotechnologicznym.
Mirosław Dworniczak
Struktura
Król instrumentów muzycznych
Organy to najbardziej skomplikowany i rozbudowany instrument. Ze względu na rozmiary trafia głównie do kościołów i sal koncertowych. Jego brzmienie, różnorodność barw i moc dźwięku zachwycają każdego.
Olga Orzyłowska-Śliwińska
Struktura
Ostateczne zwycięstwo mechaniki kwantowej
Nie wzdragajmy się przed możliwością zaakceptowania przerażająco niewytłumaczalnego splątania cząstek. Nie wyśmiewajmy teorii ukrytych zmiennych jako kolejnej debaty o tym, ile aniołów może tańczyć na główce szpilki.
Daniel Garisto
Struktura
A jednak się kręci…
Krzysztof Szymborski
Struktura
Pomocna sztuczna inteligencja
W identyfikacji wirusów, które prawdopodobnie przeniosą się ze zwierząt na ludzi i wywołają przyszłe pandemie, może pomóc uczenie maszynowe
Simon Makin
Struktura
Impresjoniści dokumentowali smog
Niektóre obrazy pokazują stopniowe gromadzenie się coraz większej ilości zanieczyszczeń powietrznych w Londynie i Paryżu w ciągu XIX w.
Andrzej Hołdys
Struktura
Bezpieczne powietrze
Lampy far-UV-C są już dostępne i instalowane na całym świecie – nie tylko w budynkach, lecz także w autobusach. Niektóre są nawet sprzedawane z przeznaczeniem do użytku domowego, chociaż w tym wypadku zalecana jest ostrożność – lampy emitujące promieniowanie niewłaściwej długości fali mogą wyrządzić szkodę.
Eric Bender
Reklama
Struktura
Nieliczne, ale szkodliwe
Jak stare komórki wpływają na organizm?
(KKG)
Struktura
Rozmowy ze zmarłymi
Rdzenna tradycja duchowa a kruchość pluralizmu teologicznego
Piers Vitebsky
Struktura
Chmury, sztuczna inteligencja i leki sieroce
Czy techniki cyfrowe pomogą rozwiązać problem terapii chorób rzadkich?
E.W.
Struktura
Spojrzenie w przyszłość
Od 11 do 13 grudnia odbywał się w Warszawie Immersion Festival. Była to już jego druga edycja
red.
Struktura
Amerykańscy miliarderzy i rosyjscy myśliciele: łączy ich jedna utopia
Zza pasji rozwiązania problemów ludzkości poprzez podbój kosmosu wyłania się totalitarna wizja świata rządzonego przez technokratów przekonanych, że posiedli klucze do świetlanej przyszłości.
Edwin Bendyk
Struktura
FNP prezentuje: Konrad Banaszek o drugiej rewolucji kwantowej
Pierwsza rewolucja kwantowa przyniosła nam lasery i mikroprocesory. Druga może dać jeszcze więcej, bo możliwości komputerów, łączności i czujników rosną. W ścisłej czołówce naukowców zajmujących się technologiami kwantowymi jest prof. Konrad Banaszek, dyrektor Centrum Optycznych Technologii Kwantowych na UW, placówki, która powstała dzięki współfinansowaniu z unijnych środków pochodzących z programu Międzynarodowe Agendy Badawcze Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Materiał informacyjno-promocyjny
Struktura
Królestwo za jedwab, czyli historia i współczesność najdroższego materiału świata
Szlachetna nić miała swój początek w starożytnych Chinach. Wiła się przez Azję i Europę, budząc emocje i pożądanie. Dziś jej producentkom przyglądają się genetycy.
Agnieszka Krzemińska
Struktura
Piotr Śliwiński: Humanista na gigancie
Kiedy czytam jego najnowszą książkę odnoszę wrażenie, że ujmuje się za prawem do samotności istotnej. Ogromny paradoks współczesności polega wszak na budowaniu iluzorycznych wspólnot.
Krzysztof Siwczyk
Reklama
Podkast
Podkast 39. Jerzy Kowalski-Glikman: Nas dłubaczy jest całe multum
Nie rozumiemy absolutnie fundamentalnych właściwości wszechświata. Jakie są przyczyny tego trwającego pół wieku kryzysu? Jak prowokować fizyków do poszukiwania rozwiązań poza schematami? Gdzie szukać nadziei na przełom? Rozmowa z prof. Jerzym Kowalskim-Glikmanem, fizykiem z Wydziału Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Wrocławskiego, pracownikiem Narodowego Centrum Badań Jądrowych oraz autorem pulsara.
pulsar
Struktura
Jeśli żyć w mieście, to tylko w zielonym
Nawet niewielkie połacie roślinności mogą przyczynić się do poprawy parametrów powietrza, zwiększenia lokalnej bioróżnorodności i podniesienia jakości życia ludzi.
Marta Alicja Trzeciak
Struktura
W nauce i technologii jest coraz mniej przełomowych odkryć
Taki wniosek płynie z analizy prawie pięćdziesięciu milionów specjalistycznych publikacji oraz patentów. To jednak nie oznacza, że badacze nie mają już pola do popisu.
Marcin Rotkiewicz
Struktura
Most lądowy między Azją a Ameryką istniał zaskakująco krótko
Beringia istniała zaledwie przez nieco ponad 20 tys. lat. Kolonizatorzy z Azji mieli na przejście suchą stopą do Ameryki Północnej znacznie mniej czasu, niż się do tej pory wydawało.
Andrzej Hołdys
Struktura
Jedwab może ograniczyć zanieczyszczenie mikroplastikiem
Jest nietoksyczny, wytrzymuje obróbkę i może być pozyskiwany z niskiej jakości włókien stanowiących odpady przemysłu włókienniczego.
Ysabelle Kempe
Struktura
Mikser z mikrobami
Geologia spotyka się z biologią głęboko pod ziemią
Ysabelle Kempe
Struktura
Zagadka matematyki konturowej wyjaśniona
Nowy algorytm najpierw wyznacza krawędzie kształtu 3D za pomocą fragmentów linii, a następnie spłaszcza ten przybliżony kontur do 2D i próbuje pokryć jego wnętrze trójkątami.
Lyndie Chiou
Struktura
Z archiwum Scientific American
Styczeń
Mark Fischetti
Reklama
Struktura
Grzyb i rtęć
Niepozorny mikroorganizm pomaga oczyszczać środowisko.
(KKG)
Struktura
Podróż na pyle
Bakterie mogą w ten sposób pokonywać w powietrzu tysiące kilometrów.
(HOLD)
Struktura
Otto Hahn, Fritz Strassmann, Lise Meitner i inni. Oni dali światu energetykę jądrową
Mija 80 lat od uruchomienia pierwszego eksperymentalnego reaktora jądrowego. Był on częścią wojskowego projektu „Manhattan”, ale właśnie od Chicago Pile-1 rozpoczęła się era cywilnej energetyki jądrowej. Poznajmy odważnych ludzi, którzy tego dokonali.
Mirosław Dworniczak
Struktura
Jak powstają przetwory
Dzięki odpowiednim procesom technologicznym możemy kupować smaczną, a przede wszystkim bezpieczną żywność konserwowaną, np. dżemy, konfitury czy konserwy.
Mirosław Dworniczak
Struktura
Prezenty pod choinkę
Od kiedy wręczamy podarunki z okazji świąt Bożego Narodzenia i czym obdarowywaliśmy się w dwudziestoleciu międzywojennym, a czym w PRL-u?
Maria Wieczorek
Struktura
Najważniejsze w 2022 roku według czytelników pulsara
Od życia traszki, przez działanie ludzkiego mózgu i wnętrze Ziemi, do tajemnic powstawania galaktyk.
Katarzyna Czarnecka
Struktura
Najważniejsze w 2022 roku według Karola Jałochowskiego
Nowy pulsar, zdjęcia z teleskopu Webba, dzielne sondy Voyager, nasza czarna dziura, as w rękawie ludzkości, nagrody dla wielkich oraz odejście jednego z nich.
Karol Jałochowski
Struktura
Najważniejsze w 2022 roku według Agnieszki Krzemińskiej
Nobel dla Svante Pääbo, DNA wskazujące drogę Indoeuropejczyków do Europy, największy zbiór posągów z brązu oraz mężczyzna z fallusem w ręku.
Agnieszka Krzemińska
Reklama
Struktura
FNP prezentuje: Konrad Wojciechowski o świecie perowskitów
Stworzenie stabilnych i trwałych ogniw fotowoltaicznych, którymi będzie można zastąpić ogniwa krzemowe – nad tym właśnie pracuje dr Konrad Wojciechowski z Fundacji Saule Research Institute, laureat finansowanego z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój programu FIRST TEAM, który realizuje Fundacja na rzecz Nauki Polskiej.
Materiał informacyjno-promocyjny
Struktura
Najważniejsze w 2022 roku według Jacka Kubiaka
Edycja genów Limfocytów T, zależności między zmianami klimatu a rozwojem nowych zarazków, tworzenie życia bez zapłodnienia, odczytanie ludzkiego genomu, przydatność sztucznej pochwy oraz wymiana DNA.
Jacek Kubiak
Struktura
Aloszka, jest Bóg? Polscy intelektualiści tropią niedobitki ateizmu
To, że czegoś nie rozumiemy jest naturalnym stanem rozwoju nauki, i nie jest powodem do wpychania boga w tę czy inną szczelinę naszej niedoskonałej i niepełnej wiedzy. Ale niektórzy i tak próbują.
Jerzy Kowalski-Glikman
Struktura
Najważniejsze w 2022 roku według Marty Alicji Trzeciak
Kapucynki ceniące tradycję, wilki oszołomione pasożytem, depresja okrywana na nowo, śpiące sieci neuronowe, przydatne komórki zombie oraz międzygatunkowa przyjaźń.
Marta Alicja Trzeciak
Struktura
Bigos z jabłek i pieczone skowronki, czyli prawdy i mity kuchni staropolskiej
– Przez język jedzenia ludzie mówią znacznie więcej niż gdy mówią otwarcie – twierdzi prof. Jarosław Dumanowski, historyk jedzenia, znawca kuchni staropolskiej.
Wojciech Mikołuszko
Struktura
Jak ludzki mózg przekształca glukozę w poglądy polityczne
To jedno z najważniejszych i najtrudniejszych pytań, na które od dwóch dekad szuka odpowiedzi interdyscyplinarna nauka: neuropolityka.
Marcin Rotkiewicz
Struktura
Jednostka – zerem, jednostka – bzdurą, czyli gdzie objawia się „rosyjska dusza”
Tam, gdzie Karol Darwin i Alfred Russel Wallace dostrzegli swoisty wzór matematyczny, a rzesze anglosaskich myślicieli widziały porządek wyłaniający się z chaosu powszechnej rywalizacji, Rosjanie zobaczyli zło w najczystszej postaci.
Marcin Ryszkiewicz
Struktura
Najważniejsze w 2022 roku według Pawła Walewskiego
Przeszczepianie ludziom narządów pochodzących od świń, globalne rozprzestrzenienie się małpiej ospy oraz kolejne warianty omikrona napędzające pandemię.
Paweł Walewski
Reklama
Struktura
Najważniejsze w 2022 roku według Marcina Rotkiewicza
Rewelacje z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba, odkrycie bakterii o gigantycznych rozmiarach, zdumiewające talenty „sztucznej inteligencji” oraz precyzja metody o nazwie DIANA.
Marcin Rotkiewicz
Struktura
Wielkie migracje klimatyczne nie muszą oznaczać katastrofy
Liczba przymusowo przesiedlonych przekroczyła w 2022 r. 100 mln osób. W połowie stulecia może być ich miliard. Zamiast tę sytuację mistyfikować, wykorzystajmy ją – przekonują autorki dwóch znakomitych książek.
Edwin Bendyk
Struktura
Czy doświadczamy wielkiego przebudzenia wulkanów?
Bogate życie wewnętrzne Ziemi przejawia się nierzadko w wybuchowy sposób. Można odnieść wrażenie, że częstość erupcji ostatnio rośnie. Co o tym sądzą wulkanolodzy?
Andrzej Hołdys
Struktura
Słowa pod słowami, czyli jaką wartość naukową mają palimpsesty
Niewprawne oko ich nie rozpozna. A są bezcennymi zapisami przeszłości. Ujawniają choćby geniusz starożytnych uczonych.
Agnieszka Krzemińska
Struktura
FNP prezentuje: Bartłomiej Graczykowski o pożytkach z nanostruktury
– Jesteśmy w stanie zamienić światło bezpośrednio na ruch i to bez konieczności wykonywania jakichkolwiek pośrednich działań, a w dodatku możemy to zrobić zdalnie – tak o swoich badaniach współfinansowanych z Funduszy Europejskich opowiada dr hab. Bartłomiej Graczykowski z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, laureat programów HOMING i FIRST TEAM Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Materiał informacyjno-promocyjny
Opinie
Czas na współbycie. Recenzja książki „To wróci. Przeszłość i przyszłość pandemii”
Ta antologia powinna być punktem odniesienia w debacie publicznej o skutkach pandemii. Takiej, która w Polsce jak na razie się nie odbyła.
Krzysztof Siwczyk
Struktura
Z orbity do gniazdka? Czy marzenie o prądzie z kosmosu może się spełnić
Kryzys energetyczny sprawił, że do łask powraca idea umieszczenia na orbicie elektrowni słonecznych.
Andrzej Hołdys
Struktura
Fuzja jądrowa inicjowana laserem – energetyczny entuzjazm nieco przedwczesny
Amerykanie osiągnęli wielki przełom w badaniach kontrolowanej reakcji syntezy termojądrowej. Perspektywa odnalezienia zielonego, niemal bezpłatnego, niewyczerpanego źródła energii, jest jednak odległa.
Karol Jałochowski
Reklama
Struktura
Małgorzata Łukasiewicz: Rozbiera na cząstki i znowu składa w całość
Tłumaczenie literatury, a więc świata, wydaje mi się dziś szczególnie istotne, chyba nawet bardziej niż tłumaczenie zasad działania elektrowni jądrowej.
Krzysztof Siwczyk
Struktura
Nowa historia świata. Recenzja książki „Narodziny wszystkiego”
Własność, rolnictwo, miasta i państwa – ich narodziny były dużo bardziej skomplikowane, niż sądziliśmy. Opisująca je „najważniejsza książka dekady” właśnie ukazuje się w Polsce.
Agnieszka Krzemińska
Opinie
Zapomniana teoria odsłania tropy nowej fizyki
MOND (Modified Newtonian Dynamics) sugeruje, że istnieje tajemnicza więź między ciemną materią, ciemną energią i grawitacją. My tymczasem jesteśmy jak ci straszni mieszczanie z wiersza Tuwima: patrząc – wszystko widzimy oddzielnie.
Jerzy Kowalski-Glikman
Opinie
Serial „Prehistoryczna apokalipsa” – katastrofalny stek bzdur
Wyprodukowany przez Netflix i chętnie oglądany serial o Atlantydzie klasyfikowany jest jako dokument. Tymczasem to szkodliwe, pseudonaukowe bajanie.
Agnieszka Krzemińska
Podkast
Podkast 35. Justyna Olko: Byliśmy bardzo kolonialni
Jak ratuje się zagrożone języki? Jak diagnozuje ich kondycję? Na czym polegają represje, którym poddawane są mniejszości etniczne? I wreszcie – dlaczego i w jakim tempie języki umierają? Rozmowa z prof. Justyną Olko, historyczką, socjolingwistką i etnolożką, dyrektorką Centrum Zaangażowanych Badań nad Ciągłością Kulturową działającym na wydziale „Artes Liberales” UW, która bada zjawiska związane z kulturami rdzennymi i językami mniejszościowymi, aktywnie działając na rzecz ratowania i rewitalizowania tych, które są zagrożone.
pulsar
Struktura
Nagrody FNP 2022
Fundacja Nauki Polskiej przyznała je już po raz 33.
red.
Struktura
Z archiwum Scientific American
Grudzień
Mark Fischetti
Struktura
Stado szarańczy elektryzuje atmosferę
Ładunek elektryczny generowany w atmosferze przez stado owadów dorównuje temu, który wytwarza chmura burzowa.
Andrzej Hołdys
Reklama
Struktura
Eugleny i skrzypy oceniają stan środowiska
Procesy biochemiczne, zachodzące w organizmach na poziomie komórkowym, również mogą ostrzegać przed zagrożeniem, i to na długo przed pojawieniem się symptomów świadczących o zmianach w habitacie.
Justyna Jońca
Struktura
Palimpsest z pierwszą mapą nieba
Fragment najstarszego katalogu gwiazd odkryto w klasztorze na półwyspie Synaj.
(HOLD)
Struktura
Śliski świat
W kuchni, samochodzie, na plaży, w kosmetykach i lekach – trudno o dziedzinę życia, w której nie znajdziemy oleju albo olejku. Używane od tysiącleci charakterystyczne ciecze pozyskujemy z natury albo syntetyzujemy. Wejdźmy w ten śliski świat.
Mirosław Dworniczak
Struktura
Droga do wydajnego pozyskiwania wodoru została otwarta
Pierwsze obrazy dwóch nieuchwytnych dotąd rodzajów jonów wody dowodzą, że istniejąca od dawna teoria była poprawna.
Lars Fischer, Fionna M. D. Samuels
Struktura
Pomysłowe eksperymenty wskazują na istnienie nowych cząstek i oddziaływań fizycznych
Eksperymenty fizyczne w różnych laboratoriach na świecie wskazują na istnienie nowych cząstek i oddziaływań. Jeśli zostanie ono potwierdzone może się stać drogowskazem do bardziej fundamentalnej teorii cząstek elementarnych. Takiej, która wyjaśni zagadki masy neutrin, ciemnej materii czy braku antymaterii w naszym Wszechświecie.
Andreas Crivellin
Struktura
Klimatyczne asekuranctwo
Z obawy, by nie powiedzieć za dużo, naukowcy często mówią o wiele za mało
Naomi Oreskes
Struktura
Statystyka – współczesne narzędzie do badania i zrozumienia świata
Na uczestników XXVI konferencji naukowej „Zastosowania statystyki i data mining w badaniach naukowych” czekały różnorodne, inspirujące tematy i spora dawka wiedzy
red.
Struktura
Kradzieże kolekcji archeologicznych: co zyskują złodzieje, a co traci ludzkość
Berlin, Drezno, a kilka dni temu Manching – z niemieckich muzeów rabowane są złoto i klejnoty. Czy bezcenne artefakty da się skutecznie chronić?
Agnieszka Krzemińska
Reklama
Struktura
Rzymianie ustalili, gdzie będzie dobrobyt a ludzie bardziej moralni
Antyczne drogi nadal mają znaczenie gospodarcze. Handel zaś pozytywny wpływ na ludzką moralność.
Agnieszka Krzemińska
Struktura
Sztuczna inteligencja zwyciężyła w grze wymagającej ludzkich umiejętności
Komputer nauczył się rozmawiać i negocjować z innymi uczestnikami elektronicznej wersji planszówki „Dyplomacja” oraz przewidywać ich zachowania. A także ich zdradzać.
Marcin Rotkiewicz
Struktura
Szczególna teoria względności trzyma się mocno
Fotony z błysków gamma nie poruszają się – jak podejrzewano – z różnymi prędkościami. Poszukiwania efektów kwantowej grawitacji trwają nadal.
Przemek Berg
Struktura
Noam Chomsky: językowy rewolucjonista
Amerykański językoznawca sprawił, że jego dziedzina została uznana przez przedstawicieli nauk matematyczno-przyrodniczych za pełnoprawną naukę. Może jeszcze nienależącą do ich grupy, określanej jako sciences, ale już niebędącą wyłącznie w domenie nauk humanistycznych, określanych jako arts.
Monika Konert-Panek, Piotr Panek
Reklama
Reklama