Wschodnie Cesarstwo Rzymskie, czyli Bizancjum, przeżyło Zachodnie o ponad tysiąc lat. Bo prężyło muskuły, szpanowało i bajerowało.

W tych trudnych czasach – kiedy uwaga opinii publicznej koncentruje się na wojnie i zarazie – wiadomość o tym, że naukowcy dokonali właśnie ważnego odkrycia, które ewentualnie istotnie przedłuży kiedyś ludzkie życie, może być traktowana bądź jako monumentalny przejaw ironii losu, bądź jako promyk nadziei na lepszą przyszłość. A może i jedno, i drugie.

To ważna część naszego ciała, w obnażeniu wzbudzająca i refleksje nad śmiercią, i strach. Ale to zdrobnienie ociupinę przeszkadza, dodając element dystansu do śmierci – i do nas samych.

Przesłanie płynące z książki Rachel Carson jest wciąż aktualne

Kolejną wielką ofiarą zmian klimatycznych jest tlen w morzach i oceanach.

Lekarze pracujący poza dużymi ośrodkami potrzebują pomocy we wdrażaniu najnowszych osiągnięć onkologii.

Do ich rozpowszechniania częściej skłonne są osoby impulsywne o poglądach bliskich konserwatywnym

Ludzkość najpierw coś wynajduje, a potem uczy się, jak z tego mądrze korzystać. Przy okazji niekiedy musi zweryfikować fundamenty całej kultury.

Astrologia, odprysk wszechogarniającej reakcyjnej odpowiedzi na Oświecenie, nie jest lekarstwem na samotność.

Jeden nagi derwisz widziany w Damaszku zaszkodził wszystkim innym: do języka weszło powiedzenie „goły jak święty turecki”. Czas pożegnać tę lingwistyczną ramotę.

Przyjmowane za pewnik twierdzenia, jak to, że płodność kobiet spada po 30 roku życia, są przesadzone.

To polityka, a nie nauka, ogranicza dostęp do pigułek aborcyjnych

Znaczenia słów czasem się przesuwają, czasem rozszerzają, czasem zawężają. I tak to oznaczający coś bardzo ogólnego, niemal podstawowego rzeczownik bydło zaczął oznaczać nie „to, że się jest”, lecz konkretniej „to, co jest”.

Szybkie ustalenie, czy dana osoba jest przyjacielem, czy wrogiem, może być sprawą życia lub śmierci. Dlatego mózg zazwyczaj w ciągu 60–70 ms rozpoznaje twarze. A jeśli tego nie potrafi, albo dostrzega oblicza tam, gdzie ich nie ma?

Jakie szanse na sukces mieliby aktorzy, gdyby w trakcie spektaklu na scenę co chwila wchodził reżyser i pouczał ich, jak mają grać? Takie, jak pracownicy, którym nad głowami wciąż stoją szefowie: żadne.

Różnica między naszym gatunkiem a tymi, które nas poprzedzały, jest w potocznej mowie równie wyraźna jak między iłem, piaskiem czy żwirem. Dlatego określenia „Stary Świat” i „Nowy Świat” bezpiecznie omijają wszelkie niedokładności w datowaniu.

Władze w Moskwie chcą wycinać lasy w Ukrainie i sprzedawać drewno, żeby sfinansować dokonywane tam zbrodnie. Taki pomysł doskonale wpisuje się w charakterystyczny dla Rosji schemat działania: przychodzimy, niszczymy i idziemy niszczyć gdzie indziej.

Ludzka komunikacja to 60 proc. mowa ciała? Skoro w pracy zdalnej jej nie ma, to nie ma też komunikacji? W żadnym razie.

Poezja pozwala przezwyciężać trudność w znajdowaniu słów w sytuacjach ocierających się o brak wyrażalności, dostarcza gotowych i trafiających celnie wiązań myśli.

Jeśli myślisz, że rozumiesz mechanikę kwantową, to nie rozumiesz mechaniki kwantowej – mawiał Richard Feynman. Ale nie każdy to rozumie.

Kwarki, twarożki, pierś mlekiem brzemienna oraz seks z jesiennymi liśćmi… Mieszczańskim reakcjonistkom wszystko się skleja ze wszystkim.

Czy człowiek potrzebuje wykreowanego wroga, z którym będzie walczyć, bo nie umie żyć w pokoju, nie umie być człowiekiem?

Jest w złodzieju pewien potencjał szlachetności. Bo mamy i kodeks złodziejski, i złodziejski honor.

Najmniej bezpieczna przyszłość, jeśli chodzi o ekstrema pogodowe, rysuje się przed młodymi mieszkańcami Bliskiego Wschodu i Afryki Subsaharyjskiej oraz krajów najbiedniejszych.

Nie trzeba budować stadionu piłkarskiego, żeby rozegrać mecz. Jednoczesne badanie leków różnych firm w różnych kombinacjach ma sens.

Energia cieplna zmagazynowana pod powierzchnią ziemi wyczerpie się szybciej, niż prognozowano. Czy będzie to koniec świata?

Dlaczego zaczynam ten odcinek od pochwały uzdolnień bolończyków. Zgadnijcie, gdzie książę Bonnie Charlie spędził najlepsze lata wygnania? Gdzież byście się udali na jego miejscu, szukając intelektualnej pogawędki, towarzystwa eleganckich kobiet i sposobności do pofolgowania sobie w jedzeniu i piciu?

Amerykańskie oprogramowanie do diagnozowania chorób, przedstawiania rokowań czy monitorowania stanu zdrowia wymaga większego nadzoru.

Czy maszyny mogą być i inteligentne, i moralne? Testy tego typu urządzeń właśnie trwają – donosi Krzysztof Szymborski.

Gdy widzimy światło czy choćby światełko w tunelu, to się cieszymy. Nie zawsze tak było. Pisze Jerzy Bralczyk.

Indywidualne przeradzają się w efektywne działania grupowe. Jednym z potężnych narzędzi jest ograniczenie spożycia czerwonego mięsa.

Pandemia oddaliła ludzi od siebie, ale przyspieszyła badania nad zbawienną rolą dotyku. Pisze Krzysztof Szymborski.

Zagadkowy pierwiastek zadomowił się w polszczyźnie w przeróżnych odniesieniach. Pisze Jerzy Bralczyk.

Syn ubogich żydowskich emigrantów pięknie fizykę uprawiał i pięknie o niej opowiadał. Pisze Andrzej Kajetan Wróblewski.

Słowo „wyspa” kojarzy się ambiwalentnie. Wywołuje wrażenie zarówno przyjemnej, jak i przykrej izolacji. Pisze Jerzy Bralczyk.

Miał być pastorem, został fizykiem, a umarł jako przypadkowy twórca zabawki, która sławą przyćmiła całą jego karierę. O Davidzie Brewsterze pisze Andrzej Kajetan Wróblewski.

Ludzka tradycja wojenna ma być może znacznie dłuższą historię niż kulturowa ewolucja człowieczeństwa. Pisze Krzysztof Szymborski.

Nowe prawa stanowe rozporządzenia utrudniają agencjom zdrowia wykonywanie ich zadań.

Prof. George Church z Harvard Medical School otrzymał właśnie grant w wysokości 15 mln dol., który ma przyspieszyć jego pracę nad przywróceniem do życia mamuta. Pisze Krzysztof Szymborski.

Broń to krótkie, poręczne słowo. Jak broń zwana krótką. Toteż i w języku broni pełno, prawdziwej, hiperbolicznej, metaforycznej. Pisze prof. Jerzy Bralczyk.

Dwudziestego siódmego sierpnia 2021 roku zmarł w Seattle Edmond Henri Fischer. Kilka miesięcy wcześniej ukończył 101 lat! O najstarszym laureacie Nagrody Nobla pisze prof. Andrzej Kajetan Wróblewski.

Rdzenni mieszkańcy dbają o swoje ziemie od tysięcy lat. Nie wolno ich z tych ziem wyrzucać.

Laboratorium chemiczne urządził sobie w piwnicy. Uległ fascynacji doświadczeniami, zaczął czytać znalezione książki chemiczne i przeprowadzać rozmaite eksperymenty, kończące się niekiedy silnymi wybuchami. Wybrał potem studia chemiczne. O szwajcarskim laureacie Nagrody Nobla z 1991 r. pisze prof. Andrzej Kajetan Wróblewski.

Każdy, nie tylko ludzie dobrze sytuowani, powinien mieć możliwość odbudowania swojego życia po klęsce żywiołowej dzięki pomocy federalnej. tymczasem rok 2020 ujawnił problemy dotyczące wydolności systemu zarządzania kryzysowego w USA

Najważniejszym z nowych zmysłów, zasługującym w moim przekonaniu na miano prawdziwego szóstego zmysłu, jest interocepcja, która w ostatnim dziesięcioleciu stała się przedmiotem niezwykle szybko rosnącej liczby naukowych publikacji. Pisze Krzysztof Szymborski.

To brzydkie słowo. Tak brzydkie, że nawet trudno dociec jego etymologii. Może było w prasłowiańskim, może nie, pochodzenie ma w każdym razie niejasne. O brudzie pisze prof. Jerzy Bralczyk.

Ustawy ograniczające dostęp do medycznej korekty płci opierają się na błędnych przesłankach.

Funkcjonowanie mózgu powoli przestaje być dla nas zagadką. Jego badania stwarzają jednak poważny dylemat moralny. Pisze Krysztof Szymborski.

Materia i materiał mają za matkę łacińskie mater, do nas materya (jako „tworzywo pierwotne”) przyszła w piętnastym wieku, potem stając się materyją i materją, słowo materiał mamy zaś dopiero od wieku osiemnastego, bezpośrednio od Niemców (oni – od Włochów). Pisze prof. Jerzy Bralczyk.

Tę niezwykłą kobietę upamiętniają planetoida nr 5771, krater na Księżycu, wyspa Somerville w kanadyjskiej Cieśninie Barrowa na Oceanie Arktycznym, jak również kilka instytucji oświatowych i naukowych w Wielkiej Brytanii i Australii. O Mary Somerville pisze prof. Andrzej Kajetan Wróblewski.

W ciągu ostatnich 30 lat niemal połowa Wielkiej Rafy Koralowej u wschodnich wybrzeży Australii obumarła. Naukowcy są na ogół zgodni, że główną przyczyną tej ekologicznej katastrofy jest ocieplenie ziemskiego klimatu, spowodowane w głównej mierze przez ludzką działalność. Pisze Krzysztof Szymborski.

Jeśli coś jest zrównoważone, to zwykle jest zrównoważone czymś innym – bo jak czegoś za dużo, to często byłoby dobrze, gdyby i czegoś innego też było więcej. Pisze prof. Jerzy Bralczyk.

Po wojnie ten astronom nieco zdziwaczał. Ogłosił, że Atlantyda została zniszczona dokładnie w roku 9541 p.n.e., kiedy to według jego obliczeń ta kometa przeleciała bardzo blisko Ziemi, a jej fragment spadł, wywołując kataklizm. Pisze prof. Andrzej Kajetan Wróblewski.

Potrzeba więcej środków na opiekę w domu i placówki opiekuńcze.

Prof. Jerzy Bralczyk o grawitacji.

Prof. Andrzej Kajetan Wróblewski o tym, jak niemiecki naukowiec przekreślił swoją szansę na pozytywne zapisanie się w historii.

Wirus uświadomił nam, że potrzebujemy zasadniczej zmiany kulturowej w zakresie podstawowej higieny. Nie będzie wymówki, by nie nosić maseczek, gdy czujemy się „niewyraźnie”.

Rozmyślając nad pustą przestrzenią we wszechświecie, skonstruował dwie idealne półkule i wypompował z nich powietrze. Do ich rozdzielenia trzeba było zaprząc kilkanaście koni. Von Guericke pokazał potęgę tego co niewidoczne: ciśnienia atmosferycznego.