Archeologia i futurologia

• 
  Człowiek

  Awarowie w alkowie, czyli zachować jak najczystszą stepową krew

  Badacze długo zastanawiali się, w jakie związki romantyczne wchodzili przedstawiciele tego azjatyckiego ludu, który przywędrował do Kotliny Panońskiej. Badania genetyczne rozwiązały tę zagadkę.

  Agnieszka Krzemińska

  24 kwietnia 2024
• 
  Człowiek

  Jaskinia lawowa Umm Jirsan: schronienie dla wędrujących

  W znajdującej się na niegościnnej pustyni w Arabii Saudyjskiej grocie ludzie bywali regularnie. Pierwsi już 7 tys. lat temu.

  Agnieszka Krzemińska

  17 kwietnia 2024
• 
  Człowiek

  Europa płaciła srebrem z recyklingu. Do czasu

  Naukowcy ustalili, skąd brano kruszec na monety wybijane we wczesnym Średniowieczu. I jaki miało to wpływ na układy polityczno-handlowe w zachodniej części naszego kontynentu.

  Agnieszka Krzemińska

  11 kwietnia 2024
• 
  Człowiek

  Naukowcy już mieli ogłosić, że żyjemy w antropocenie... I wtedy wybuchła bomba

  Wydawało się, że to będzie formalność. Światowe gremium ekspertów przypieczętuje oczywisty fakt, że żyjemy w antropocenie. Ale tak się nie stało.

  Agnieszka Krzemińska

  9 kwietnia 2024
• 
  Człowiek

  Pontyjski – ostatni ślad jońskiej greki – wymaga ratunku

  W zachowaniu brzmienia umierającego języka, którym posługiwali się w starożytności mieszkańcy południowych wybrzeży Morza Czarnego, ma pomóc platforma crowdsourcingowa.

  Agnieszka Krzemińska

  5 kwietnia 2024
• 
  Środowisko

  Jednak pierwsze było jajko. Przynajmniej w kontekście udomowienia kur

  Kury zaczęto hodować na większą skalę w południowej Azji Środkowej ok. 400 r. p.n.e. I można powiedzieć, że to one same – zmieniając swoje zwyczaje – do tego doprowadziły.

  Agnieszka Krzemińska

  2 kwietnia 2024
• 
  Człowiek

  Inżynierowie materiałowi z jaskiń

  Nasi paleolityczni przodkowie badali jakość surowca skalnego, zanim wykonali z niego narzędzia.

  Andrzej Hołdys

  1 kwietnia 2024
• 
  Człowiek

  Twarz cesarza Wu, czyli w Chinach archeologia to sprawa polityczna

  Władzom Państwa Środka bardzo zależy na udowodnieniu, że na ich terenie zawsze mieszkali etniczni Azjaci. Jedno nowe odkrycie potwierdza tę tezę. Drugie sobie do niej dopasowali.

  Agnieszka Krzemińska

  28 marca 2024
• 
  Człowiek

  Czy Posejdon jeździłby Maserati? Jak zaciekawić młodych antykiem

  Czy da się zrozumieć „Oppenheimera” bez znajomości mitologii? Czy Posejdon jeździłby Maserati? Znaczenie antyku dla współczesności podkreśla prof. dr hab. Katarzyna Marciniak, która poświęciła mu całe życie zawodowe.

  Agnieszka Krzemińska

  26 marca 2024
• 
  Człowiek

  Moja grota z kraja! O naszych relacjach z neandertalczykami

  Nasze losy i dzieje neandertalczyków splatały się wielokrotnie. Dlaczego te kontakty były tak przelotne? Dlaczego nie inspirowały żadnej ze stron?

  Marcin Ryszkiewicz

  26 marca 2024
• 
  Człowiek

  Osada na wodzie z epoki brązu: raport z wygodnego życia

  Znaleziona w południowo-wschodniej Anglii wioska palafitowa przestała się nadawać do mieszkania po pożarze, ale pozostałości po niej zachowały się bardzo dobrze. Dzięki temu naukowcy poznali wiele szczegółów na temat ludzi, dla których przez rok była domem.

  Agnieszka Krzemińska

  20 marca 2024
• 
  Człowiek

  Trwa największe w Europie badanie masowego grobu

  W południowych Niemczech, koło Norymbergi, archeolodzy wydobyli szkielety ponad 1000 ofiar zarazy. A jest ich więcej.

  Agnieszka Krzemińska

  13 marca 2024
• 
  Człowiek

  Droga do Europy z przystankiem w Ukrainie

  Stanowisko Korolewo znane jest od lat 70. XX w. i wiadomo, że ma kluczowe znaczenie dla europejskiego paleolitu. Wreszcie udało się określić wiek znajdowanych tam kamiennych narzędzi. I być może potwierdzić trasę, jaką homininy wędrowały zachód kontynentu.

  Agnieszka Krzemińska

  6 marca 2024
• 
  Człowiek

  Międzykulturowe astrolabium i wiekowy przecinek, czyli jak oświecone było średniowiecze

  Okres między upadkiem Rzymu a renesansem wielu nadal uważa za czas intelektualnego zastoju. Tymczasem ówcześni nie tylko znali się na astronomii czy matematyce, ale też je rozwijali. Dowodzą tego choćby najnowsze okrycia badaczy z Wlk. Brytanii i Kanady.

  Agnieszka Krzemińska

  5 marca 2024
• 
  Technologia

  Dzięki AI udało się odczytać tekst z Herkulanum. To początek nowej ery badań starożytnych pism

  Informatycy odczytali tekst na zwęglonym podczas wybuchu Wezuwiusza papirusowym zwoju z Herkulanum. – To początek nowej ery badań starożytnych dokumentów – mówi dr hab. Jan Kwapisz, profesor UW.

  Agnieszka Krzemińska

  27 lutego 2024
• 
  Środowisko

  Zmiana dla zabijania, czyli trzy rodzaje pysków pradawnych drapieżników

  270 mln lat temu doszło do znaczącej zmiany w funkcjonowaniu zgryzu synapsydów – ustalili badacze. Miało istotne implikacje dla ich ewolucji.

  Marta Alicja Trzeciak

  26 lutego 2024
• 
  Człowiek

  Zapomniane narzędzia ujawniły stopień zaawansowania technologicznego neandertalczyków

  Przodkowie Homo sapiens produkowali smołę drzewną i jego najbardziej luksusową wersję czyli dziegieć (smołę brzozową). Teraz okazało się, że nie było to jedyne lepiszcze, jakie potrafili uzyskać.

  Agnieszka Krzemińska

  22 lutego 2024
• 
  Struktura

  Wszystko o ojcu teorii ewolucji: Biblioteka Darwina

  Sole trzeźwiące, szczoteczki do zębów i paznokci, kałamarz, nożyczki. Dzięki stronie internetowej stworzonej przez naukowców z Singapuru każdy może się dowiedzieć, co wielki przyrodnik zabrał ze sobą, jadąc na leczenie. Przede wszystkim jednak o czym pisał, co czytał i rysował.

  Tomasz Targański

  21 lutego 2024
• 
  Struktura

  Rozmach bez finezji, czyli Egipcjanie majstrują przy piramidach [artykuł aktualizowany]

  Egipcjanie wpadli na pomysł, że przyciągną turystów nad Nil pracami rekonstrukcyjnymi jednej z piramid w Gizie. Pracami nikomu niepotrzebnymi i potencjalnie szkodliwymi, mówi dr Andrzej Ćwiek.

  Agnieszka Krzemińska

  15 lutego 2024
• 
  Struktura

  Tysiące kamieni na dnie Bałtyku tworzyło paleolityczny szaniec

  Dawni myśliwi również w Europie budowali z kamieni potężne struktury, które służyły im zapewne do polowań. Niemieccy archeolodzy znaleźli właśnie jedną z największych.

  Agnieszka Krzemińska

  13 lutego 2024