O tym, że w centrum naszej Galaktyki ukrywa się egzotyczny, supermasywny obiekt, wiemy od pół wieku. Dziś pierwszy raz widzimy jego zdjęcie.

Być może nie żyjemy w pojedynczym Wszechświecie, ale w ogromnym zbiorze wszechświatów, zwanym wieloświatem. Koncepcja ta może być zgodna z liczącą 60 lat interpretacją fizyki w najdrobniejszych skalach.

Szczęśliwy zbieg okoliczności umożliwił nam bliższe poznanie kosmicznej pogody na najmniejszej planecie Układu Słonecznego.

W jaki sposób skalibrować i wzajemnie porównywać wyniki przekazywane przez poszczególne instrumenty?

Wiele widzianych na niebie obiektów przypomina coś, co już znamy – pizzę, reflektor, obrączkę, statek kosmiczny, pegaza, meduzy, ryby czy gitarę. Inne wyglądają jak pojazd obcych albo ich gigantyczne reflektory. Czym naprawdę są?

Powiększa się układ planetarny najbliższej Słońca gwiazdy.

Sygnały z kosmosu mogą wskazywać drogę do poznania ukrytej materii Wszechświata.

Jak antymateria ucieka z pulsara?

Dla przyszłej cywilizacji czarne dziury mogą być źródłem energii. Jednakże, aby ją wydobyć, nasi potomkowie będą musieli skonstruować kosmiczna windę łamiąca prawa fizyki.

Jeśli naprawdę lubisz fizykę, jest wielce prawdopodobne, że jesteś w tym dobra – mówi odkrywczyni pulsarów Jocelyn Bell Burnell.

Jakże ślepi i głusi byliśmy niespełna pół wieku temu. Dziś astronomia wielu posłańców otwiera przed nami okna na wnętrza gwiazd i obraz narodzin kosmosu. Pomaga też testować teorie mikroświata.

Pół wieku po słynnej wiadomości z Arecibo poszukiwacze inteligentnego życia poza Ziemią piszą kolejny list. Ma być dłuższy i bardziej zrozumiały niż poprzedni.

Kawałki rakiet wystrzeliwanych z Ziemi mogą coraz częściej spadać na Srebrny Glob i w ten sposób go zanieczyszczać. Tak, jak 4 marca, kiedy kawałek kosmicznego runął do krateru Hertzsprung.

Trwają testy systemu, który sprawi, że międzygwiezdne sondy do będą kilkakrotnie szybsze niż Voyager.

Zamiast niej w konstelacji Lunety odnaleziono wyjątkowy układ zwykłych gwiazd.

Połączono siły najpotężniejszych ziemskich i kosmicznych teleskopów, by oglądać rozbłysk gwiazdy neutronowej stopniowo pożerającej towarzyszkę. Co z tego wynikło?

Chociaż James Webb Telescope dopiero zaczyna obserwacje, nie później niż w maju 2027 r. w kosmos wyruszy kolejny: Roman Space Telescope, upamiętniający dawną szefową Działu Astronomii w NASA.

Chińczycy badają świeżutkie – dopiero co nadesłane z kosmosu. Amerykanie zaś stare, więc z tym większym zapałem szykują się do powrotu na Srebrny Glob. Próbki skał księżycowych mobilizują do działania nowe pokolenia naukowców.

Planujemy drogi i miasta, szukamy złóż, uprawiamy rolnictwo, chronimy środowisko, rysujemy mapy – od pół wieku pomagają nam w tym sondy Landsat. Kolejna ich wersja właśnie przesłała pierwsze zdjęcia z orbity.

Nie wszystkie planety krążą w układach swoich Słońc. Swobodne, przemierzające galaktyki ciała niebieskie są zaskakująco liczne. Jak zerwały się z uwięzi?

Choć jest jedną z mniejszych konstelacji, w Warkoczu Bereniki odnajdziemy nie tylko gromady gwiazd, ale i obiekty dalekiego kosmosu.

Kiedy galaktyki wchodzą w interakcję lub się łączą, tempo narodzin gwiazd rośnie w nich o połowę.

Woda na Marsie nie musi tworzyć jezior. By urządzenia odebrały sygnał, wystarczy obecność niezamarzniętej solanki. Właśnie odebrały.

Zderzenia czarnych dziur mogą prowadzić do powstania krótko żyjących obszarów prawdziwej próżni, hipotetycznego stanu, do którego może skolapsować wszechświat.

Wszystko wskazuje na to, że amerykańsko-rosyjska rywalizacja w lotach kosmicznych będzie tylko narastać. A współpraca, której symbolem była wielka stacja orbitalna, osłabnie.

Bardziej interesujący niż odkrycie trzeciej planety Proximy Centauri jest sposób, w jaki go dokonano.

Astronomowie dostrzegli w naszej galaktyce samotną czarną dziurę, wyrzuconą niegdyś z wnętrza konającej gwiazdy. Czekali na to odkrycie od wielu, wielu lat.

Najmniejsza z planet skalistych Układu Słonecznego, zanim ostygła, była wyraźnie cięższa i większa.

Czy planety muszą zawsze krążyć wokół gwiazd? Niekoniecznie.

Algorytmy pomagają ludziom zrozumieć rozbłyski magnetarów, niezwykłych gwiazd neutronowych.

Odległy o blisko 900 lat świetlnych „supergorący jowisz” TOI-2109b nie przypomina niczego, co znamy ze statecznego Układu Słonecznego. Jego przyszłe losy też będą egzotyczne.

W naszym kierunku zmierza ogromna kometa. Przybywa ze skupiska ciał pozostałych po pierwszych chwilach formowania się Układu Słonecznego.

Już 7 lutego wieczorem zobaczymy Księżyc w pobliżu Urana w gwiazdozbiorze Barana. 27 lutego Srebrny Glob odwiedzi Wenus w Strzelcu. Nieopodal zauważymy również Marsa.

Z miejsca, w które nie dociera światło Ziemi i Słońca, Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba sięgnie w przestrzeń i czas głębiej niż cokolwiek wcześniej.

Obiegająca Słońce i Ziemię planetoida Kamo’oalewa została wybita w przestrzeń ze Srebrnego Globu.

Droga Mleczna nie więzi małych galaktyk na swojej orbicie, ale z czasem włączy je do swojego orszaku.

Pierwiastki ciężkie, bez których nie byłoby życia, powstają w kuźniach gwiezdnych kataklizmów.

Po latach zastoju zaczynamy sprowadzać na Ziemię próbki komet, asteroid, Księżyca, a nawet innych planet.

Systemy wczesnego ostrzegania przed kosmicznymi odłamkami szybciej dostrzegą duże kosmiczne głazy niż małe.

Styczeń

Badając karambole odległych układów gwiezdnych, zobaczymy przyszłość naszego Układu Słonecznego.

Znane z historii wielkie rozbłyski słoneczne dziś miałyby katastrofalne skutki dla satelitów na orbicie, a na ziemi wywołałyby internetową apokalipsę.

Fosfor, który tworzy każdą komórkę ludzkiego organizmu, dociera na Ziemię z pyłem kosmicznym.

Lekki metal pomaga zrozumieć procesy zachodzące we wnętrzach najsłabiej poznanych obiektów we wszechświecie.

Ciemną materię najłatwiej zauważyć wokół supergęstych gwiazd.

Misja Dragonfly w 2027 r. ruszy na Tytana – drugi co do wielkości księżyc Układu Słonecznego, przypominający Ziemię we wczesnej młodości.

Już pierwsze spojrzenie na nią może nas zaskoczyć: naszym oczom ukaże się bowiem zapewne miniksiężyc czy – ściślej biorąc – wyraźny sierp.

Curiosity kwestionuje dotychczasowe hipotezy o pochodzeniu marsjańskich gór.

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba zaparkował właśnie w punkcie docelowym podróży, odległym od Ziemi o półtora miliona kilometrów. Budowę urządzenia dokumentował Chris Gunn, fotograf NASA. Oto jego reportaż.

Obserwacje z użyciem Kosmicznego Teleskopu Hubble’a pozwoliły dostrzec zmiany prędkości wiatrów w jej obrębie.

2021 PH27 okrąża Słońce w ciągu niecałych 115 ziemskich dni. To najkrótszy okres obiegu wokół gwiazdy centralnej dla znanych nam planetoid.

Jak precyzyjnie wyznaczać pozycję statku? Klucz do rozwiązania tego problemu dała człowiekowi sama natura – to rozrzucone po Galaktyce pulsary.

Dzięki obserwacjom radiowym udało się odkryć niezwykły gwiezdny układ.

Pola magnetyczne występują na większości sąsiednich planet, ale naukowcy nie całkiem rozumieją proces ich powstawania

Teleskop dostrzeże gwiazdy, które powstały tuż po Wielkim Wybuchu i poszuka śladów życia w atmosferach planet pozasłonecznych.

Trzy nowe misje kosmiczne mają ożywić badania dawno zaniedbywanej sąsiadki Ziemi. Być może pozwolą wyjaśnić, w jaki sposób Wenus stała się złą bliźniaczką naszej planety

Pierwiastki radio­aktywne rozbijają cząsteczki wody, tworząc składniki, dzięki którym może rozwijać się podziemne życie. Być może także na Marsie.

Brązowe karły są czymś pośrednim między gwiazdami a planetami i mogą pomóc astronomom w zgłębieniu tajemnic obiektów obu tych klas.

Czy na księżycowej orbicie zachował się wyjątkowy obiekt sprzed ponad pół wieku?

Dzięki obserwacjom wyjątkowej uciekającej gwiazdy udało się poznać sekrety superwybuchu, jaki ją wyrzucił w przestrzeń kosmiczną.

Meteoryty cały czas bombardują Ziemię. Nie są one tylko ciekawostką kolekcjonerską. Analiza ich składu pozwala na uzyskanie ważnych informacji o ewolucji wszechświata oraz Układu Słonecznego.

Nasz układ to nie tylko Słońce, planety i księżyce, ale i miliardy niewielkich obiektów, które stały się ostatnio celem badań naukowców. Należy do nich Pas Kuipera.

Po raz pierwszy obserwujemy na żywo zmierzch gwiazdy niegdyś podobnej do Słońca.

Zespół mierzący akumulację mikrometeorytów na Antarktydzie oszacował, że na naszą planetę opada rocznie pięć tysięcy ton pyłu.

Młode skały dostarczone przez Chińczyków mogą przestawić zegar nie tylko chronologii księżycowej, ale także ewolucji Układu Słonecznego.

Skąd pochodzą i jak przemieszczają się przez Drogę Mleczną cząstki promieniowania kosmicznego?

Obliczono, po jakim czasie od Wielkiego Wybuchu pojawiły się pierwsze gwiazdy.

Do dziś metody poszukiwania życia przez Vikingi są przedmiotem naukowych sporów. Czy zaplanowane testy miały w ogóle szanse wykryć mikroorganizmy?

Teleskop Einsteina zawarło Europejskie Forum Strategii ds. Infrastruktur Badawczych w swojej mapie drogowej 2021. To projekt pierwszego podziemnego i najbardziej zaawansowanego europejskiego obserwatorium fal grawitacyjnych trzeciej generacji. Przy jego budowie pracują Polacy.

Cztery planety swobodne odkrył międzynarodowy zespół astronomów. W badaniach brał udział dr Radosław Poleski z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Dziś Ziemia osiąga aphelium, czyli najdalszy od Słońca punkt swej orbity. Oba ciała dzieli aż 152 104 285 km, a więc o ponad 5 mln km więcej niż 2 stycznia (147 099 760 km). Fot. Shutterstock

Pięć planetoid zyskało właśnie polskie nazwy.

Czy między galaktykami są połączenia?

Droga Mleczna ulega precesji. Jak to zmierzyć?

Najciekawsze obszary Drogi Mlecznej kryją gaz i pył przesłaniające centrum naszej galaktyki. A przecież to tam znajduje się supermasywna czarna dziura oraz wiele młodych i masywnych gwiazd. Jakie zjawiska zachodzą w tym ekstremalnym obszarze?

Wśród przewoźników i celów misji mamy dziś znacznie większą różnorodność niż w czasach Apollo i Sojuzów. Planuje się loty astronautów i turystykę kosmiczną.

Misja Comet Interceptor ma na celu złapanie przybysza, którego jeszcze nie znamy.

Co można wypatrzyć na lipcowym niebie.

Naukowcy właśnie stracili jedno z najlepszych urządzeń do wykrywania potencjalnie niebezpiecznych planetoid. Stany Zjednoczone i inne kraje szacują ryzyko, organizują burze mózgów i przygotowują plany na przyszłość.

Nasza gwiazda emituje okresowo olbrzymie ilości cząstek, głównie elektronów i protonów, które są niebezpieczne dla kosmonautów.

Odkrycie układów podwójnych składających się z czarnej dziury i gwiazdy neutronowej ogłosiły konsorcja naukowe Virgo, LIGO i KAGRA, w których pracują Polacy.

Poziom wody w oceanach mierzony przez satelitę Sentinel-6 Michael Freilich od 5 do 15 czerwca. Kolor czerwony oznacza regiony, w których jest on wyższy niż przewidywano. Topnienie lodowców na Grenlandii i na Antarktydzie może sprawić, że całkowity przyrost poziomu wód do 2100 r. wyniesie nie 30, a 60 cm. Fot. NASA Earth Observatory

Rakieta Shenzhou-12, na której pokładzie są Nie Haisheng, Liu Boming i Tang Hongbo, połączyła się z modułem Tianhe – pierwszą zbudowaną częścią chińskiej stacji kosmicznej. Atronauci mają spędzić na orbicie trzy miesiące. – Musimy ustawić nasz nowy dom w kosmosie i przetestować wiele technologii – zapowiedzieli. Będzie to najdłuższa jak dotąd chińska misja kosmiczna z załogą i pierwsza od prawie pięciu lat. Fot. Xu Bu/Xinhua

Jej misja trwała dwa dni, 23 godziny i 12 minut, czyli dłużej niż wszystkie loty amerykańskich astronautów do tego czasu (czym chwalił się Chruszczow). Na lot następnej kobiety – Swietłany Sawickiej – trzeba było czekać 19 lat. Do 2021 r. w kosmos poleciało 65 astronautek. Fot. ESA.

Zdjęcia Ganimedesa – największego księżyca Jowisza – wykonała 7 czerwca sonda Juno. Zbliżyła się do lodowego olbrzyma na odległość 1038 km., czego nie udało się dokonać od ponad 20 lat. – Nie spieszymy się z wyciąganiem jakiekolwiek naukowych wniosków. Na razie po prostu podziwiamy ten niebiański cud – jedyny księżyc w naszym Układzie Słonecznym większy od planety Merkury – mówi Scott Bolton z Southwest Research Institute w San Antonio. Fot. NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS

100 kałamarnic bobtail i 5 tys. niesporczaków ma zostać w czwartek wystrzelonych na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) informuje NASA. Eksperyment może pomoc w opracowaniu środków ochronnych dla astronautów odbywających długie misje kosmiczne. Kałamarnica ma układ odpornościowy podobny do ludzkiego. Niesporczaki zaś mają zdolność przetwania w najbardziej nawet ekstremalnych warunkach. – Chcemy dowiedzieć się nieco o sztuczkach, jakich używają w tym celu – mówią naukowcy.

Projekt marsjańskiego drona wykonany przez Legendary Rover Team, który tworzą studenci Politechniki Rzeszowskiej, zdobył pierwsze miejsce w międzynarodowych zawodach IPAS Challenge. Członkowie zespołu jednogłośnie zdecydowali o przekazaniu nagrody pieniężnej na walkę z pandemią COVID-19 w Indiach.

W wielu miejscach w kosmosie cały czas trwa wielki taniec. Gigantyczne galaktyki, liczące setki miliardów gwiazd, zderzają się z sobą, tworząc zupełnie nowe formacje. Naszą Drogę Mleczną też czeka taki los, ale to dopiero za 4 mld lat.

Dwudziestego dziewiątego kwietnia Chiny zrobiły kolejny krok na drodze w kosmos. Rakieta Długi Marsz wyniosła na orbitę kluczowy moduł orbitalnej stacji kosmicznej tego kraju.

Najpotężniejsze teleskopy naziemne i kosmiczne obserwują niezwykły układ PDS 70.

Czy to dlatego był on niegdyś ciepłą, przyjazną życiu planetą?