Kosmos - strona 1

7 czerwca 2023

Po trzech latach pracę wznawia detektor LIGO. Nowe usprawnienia zwiększają jego i tak oszałamiającą dokładność – a nas zbliżają do zrozumienia natury Wszechświata.

Co nowego u wykrywaczy fal grawitacyjnych?

Wiele światów Jowisza

Wprowadzenie.

red.

Scientific American z dnia 1 czerwca 2023

Wiele światów Jowisza

Nowy europejski statek kosmiczny jest pierwszą z dwóch sond, które będą poszukiwać oznak życia na lodowych satelitach Jowisza

Misje do księżyców

Jonathan O’Callaghan

Scientific American z dnia 1 czerwca 2023

Misje do księżyców

Na sześciu księżycach zewnętrznego Układu Słonecznego mogą znajdować się ogromne ilości ciekłej wody, a wraz z nią życie

Obce oceany

Rebecca Boyle

Scientific American z dnia 1 czerwca 2023

Obce oceany

Miłośnicy nauki twórczo wykorzystują zdjęcia ze specjalnej kamery umieszczonej na wysłanej przez NASA sondzie Juno

Sztuka planetarna

red.

Scientific American z dnia 1 czerwca 2023

Sztuka planetarna

Okazuje się, że jądro tej planety różni się od ziemskiego.

Co jest w środku Marsa?

(OOŚ)

Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2023

Co jest w środku Marsa?

Mogą zagrozić planetom odległym nawet o ponad 100 lat świetlnych.

Niebezpieczne gwiazdy

(WŚ)

Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2023

Niebezpieczne gwiazdy

W ostatnim czasie sporo nowego dowiedzieliśmy się o asteroidach, ponieważ realizowanych jest coraz więcej misji do tych ciał. Okazuje się, że obiekty te miewają dość niezwykłe właściwości.

W świecie kosmicznych okruchów

Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2023

W świecie kosmicznych okruchów

Na wczesnowieczornym niebie planety wskażą nam otwartą gromadę gwiazd.

Gwiezdny Żłóbek

Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2023

Gwiezdny Żłóbek

Czerwiec. Najkrótsze noce

Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2023

Czerwiec. Najkrótsze noce

Misterne pola magnetyczne regulują tempo narodzin gwiazd w „szkielecie” naszej Galaktyki

Gwiezdny magnes

Rachel Berkowitz

Scientific American z dnia 1 czerwca 2023

Gwiezdny magnes

Dekadę temu Ziemia doświadczyła największego od ponad wieku uderzenia planetoidy

Wybuch, który wstrząsnął światem

Scientific American z dnia 1 czerwca 2023

Wybuch, który wstrząsnął światem

Ciemna materia nie reaguje ze światłem w żaden znany nam sposób. Tymczasem niemal wszystko, co wiemy o Wszechświecie, pochodzi z obserwacji światła. Pojawił się nowatorski pomysł na jej poszukiwanie.

Astronomowie zarzucają sieć na ciemne fotony

26 maja 2023

Czy planety będą krążyć po znanych orbitach aż do końca swoich dni, czy raczej rozsypią się po kosmosie znacznie wcześniej?

W Układzie Słonecznym panuje spokój. Jak długo potrwa?

15 maja 2023

Jakie konkretnie korzyści finansowe przyniosłoby wysłanie w kosmos załogi złożonej wyłącznie z astronautek? Wyliczyli to badacze z ESA.

Kobiety na rakiety, bo panowie zbyt kosztowni

10 maja 2023

Wysłany przez NASA marsjański lądownik InSight, który po czterech latach zbierania danych zamilkł w grudniu zeszłego roku, świetnie wykonał swoją robotę.

Duże, lekkie, zasiarczone – fale sejsmiczne odsłaniają marsjańskie jądro

5 maja 2023

Nieprzewidywalne impulsy elektromagnetyczne z głębi Wszechświata niosą bezcenne informacje. Rośnie więc zainteresowanie ich zagadkowym fenomenem. Rozpoczyna się radioastronomiczny wyścig zbrojeń.

Astrofizycy zarzucają sieć na szybkie błyski radiowe

4 maja 2023

Te hipotetyczne obiekty mogą być kluczem do wielu kosmologicznych zagadek. Powinny istnieć, ale nie udało się ich zaobserwować. Zaczynamy się jednak domyślać, jak ich szukać.

Wściekłe i niechlujne. Poznasz średnią czarną dziurę po śladach jatki

2 maja 2023

Wznoszące się masy roztopionych skał, zwane pióropuszem płaszcza, mogą być przyczyną ruchów sejsmicznych i wulkanizmu.

Pogłoski o tektonicznej śmierci Marsa są mocno przesadzone

Scientific American z dnia 1 maja 2023

Mars: wulkaniczne zagadki

Przymiarki do powrotu na Księżyc oraz podróży na Marsa trwają już od dłuższego czasu. Jednym z problemów, nad którymi pracują inżynierowie i naukowcy, jest stworzenie materiału nadającego się do budowy bazy dla załóg kosmicznych.

Beton na Księżycu astronauci sobie wyhodują

Mirosław Dworniczak

Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2023

Kosmiczny beton

Na Srebrnym Globie może się znajdować nawet 300 mld ton wody ukrytej w sferulach impaktowych.

Księżycowa wytwórnia wody

(HOLD)

Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2023

Księżycowa wytwórnia wody

Aż trudno uwierzyć, jak wiele obiektów we wszechświecie występuje wspólnie. Istnieją np. gwiazdy potrójne czy poczwórne, a nawet układy z ośmiu towarzyszy. Wielokrotne mogą być też galaktyki.

Kosmiczne trójki, czwórki, szóstki, ósemki…

Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2023

Kosmiczne trójki, czwórki, szóstki, ósemki…

Badania teleskopów ALMA ujawniają wczesne etapy ewolucji gromad galaktyk.

Rosnąca protogromada

Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2023

Rosnąca protogromada

Maj. Spadające gwiazdy maja

Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2023

Maj. Spadające gwiazdy maja

Płonące szczątki rakiety firmy SpaceX jeszcze spadały ku wodom Zatoki Meksykańskiej, gdy inżynierowie z centrum kontroli lotu zaczęli oblewać się szampanem. Mieli dobre powody?

Starship: danse macabre, czyli kosmiczny sukces SpaceX

Olaf Szewczyk

21 kwietnia 2023

Klasyczne silniki rakietowe osiągnęły kres możliwości. Elektryczne też. Statkom kosmicznym swobodniejsze poruszanie się w Układzie Słonecznym umożliwić ma jądrowy napęd termiczny.

Kosmiczne przyspieszenie, czyli czym napędzać rakiety

19 kwietnia 2023

Jak to możliwe, że tak niewielkie obiekty jak czarne dziury, mogą mieć wpływ na ogromne galaktyki? Naukowcy mają pomysł na znalezienie odpowiedzi.

Dysk akrecyjny żarłoka z układu Hercules X-1 ujawnia tajemnice superszybkiego wiatru

14 kwietnia 2023

W sześcioletnią podróż wyrusza właśnie JUICE – sonda Europejskiej Agencji Kosmicznej. Będzie szukać śladów życia. Niespodzianki mile widziane.

Pierwsza w historii europejska misja do Jowisza i jego trzech księżyców

13 kwietnia 2023

Ogólna teoria względności i wielka polityka utrudniają udzielenie odpowiedzi na to banalne z pozoru pytanie. A bez niej Księżyc znajdzie się w centrum wielkiego zamieszania.

Która jest godzina na Księżycu? Jeszcze nie ustalono

12 kwietnia 2023

Dane potrzebne do tego odkrycia zostały zebrane już dawno. Trzeba było tylko spojrzeć na nie z nowej perspektywy.

Atmosferę Saturna podgrzewają pierścienie

7 kwietnia 2023

Na YZ Ceti b pojawiło się coś w rodzaju zorzy, co świadczyłoby o tym, że ma ona pole magnetyczne. Kandydatka na miejsce dla życia raczej z niej jednak marna.

Planeta w gwiazdozbiorze Wieloryba przypomina Ziemię

6 kwietnia 2023

Jeśli to, co wiemy o błyskach gamma jest prawdą, taki wybuch może się zdarzyć raz na 10 tys. lat. Mamy więc dużo szczęścia, ale wciąż nie rozumiemy natury takich eksplozji.

Wydarzył się rozbłysk przyćmiewający całe galaktyki

5 kwietnia 2023

Czworo astronautów weźmie udział w zaplanowanym na listopad przyszłego roku ponad dziesięciodniowym locie wokół Księżyca.

Kobieta i Afroamerykanin w załodze misji Artemis II

3 kwietnia 2023

Kosmos jest pełen zderzeń, koalescencji i katastrof. Można śmiało powiedzieć, że te burzliwe zjawiska są codziennością wszechświata.

Łubu-du, bum, bum, gruch!

Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2023

Łubu-du, bum, bum, gruch!

Nawet najdalsza podróż zaczyna się od pierwszego kroku.

Misje przyszłości

Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2023

Misje przyszłości

Kwiecień. Jowisz koło Słońca

Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2023

Kwiecień. Jowisz koło Słońca

Nazwana trafnie „Peekaboo” (ang. zabawa w chowanego), wysunęła się zza jasnej (z naszej perspektywy) gwiazdy dopiero w ciągu ostatnich 50–100 lat.

„Dziecięca” galaktyka da być może wgląd we wczesne epoki Wszechświata

Allison Gasparini

Scientific American z dnia 1 kwietnia 2023

Gwiezdne dziecko

Cząstki z aktywnej galaktyki pokazują, jak supermasywne czarne dziury pożerają materię

Neutrina ujawniają sekrety czarnych dziur

Scientific American z dnia 1 kwietnia 2023

Neutrina ujawniają sekrety czarnych dziur

Mamy mnóstwo „super-Ziemi”, czyli skalistych kul o średnicy około 1,4 razy większej niż Ziemia. Jest też wiele „mini-Neptunów”, które są mniej więcej 2,4 razy szersze od Ziemi. Bardzo niewiele planet mieści się pomiędzy.

Egzoplanety to ciastka z dwóch foremek

Daniel Leonard

Scientific American z dnia 1 kwietnia 2023

Kosmiczny wykrawacz ciasteczek

Zjawisko przewidziane ponad sto lat temu przez Alberta Einsteina jest dziś podstawą nowych metod badania wszechświata.

Kot z Cheshire w kosmosie, czyli co widać dzięki soczewkom grawitacyjnym

Michał Różyczka

29 marca 2023

Marzenia o eksploracji Srebrnego Globu właśnie stały się dużo bardziej realne. I to bez transportowania cystern 400 tys. km w jedną stronę.

Magazyny wody na Księżycu to niepozorne szklane kulki

28 marca 2023

Naukowcy zakładali dotychczas, że kilometrowi lub więksi intruzi uderzają w nasz glob mniej więcej raz na 600–700 tys. lat. Nowe badania sugerują, że mogli nie docenić skali zagrożenia.

Możliwie, że wielkie asteroidy są częstsze niż sądziliśmy

24 marca 2023

Naukowcy znaleźli je w próbkach, które pobrała i przywiozła na Ziemię japońska sonda.

Asteroida Ryugu zawiera związki chemiczne niezbędne dla życia

21 marca 2023

Interakcje galaktyk są istotnym czynnikiem wpływającym na ich ewolucję. Okazuje się, mają także inne konsekwencje.

Czarne dziury lubią bałagan i karmią się gazem

16 marca 2023

Dziwne zachowanie ciał lodowych w pasie Kuipera może sugerować istnienie Planety 9. Jej poszukiwania zakończyły się jednak porażką. Być może dlatego, że patrzono w niewłaściwy sposób.

Jak odnaleźć dziewiątą planetę Układu Słonecznego? Drogę wskażą jej księżyce

12 marca 2023

Astronomowie doszli do tego wniosku dzięki obserwacji dysku protoplanetarnego wokół gwiazdy V883 Orionis.

Woda na Ziemi jest starsza od Słońca

Kto „wymyślił” fale grawitacyjne? Jak ich poszukiwano? Jak doszło do pierwszej detekcji? O czym opowiadają te zmarszczki czasoprzestrzeni? Jakie nowiny o ewolucji Wszechświata przyniosą planowane obserwatoria? Rozmowa z prof. Tomaszem Bulikiem z Centrum Naukowo-Technologicznego Astrofizyki Cząstek i Obserwatorium Astronomicznego UW – astrofizykiem, który do badania ruchów czarnych dziur, pulsarów i innych potężnych, odległych zjawisk kosmicznych używa fal sto lat temu uważanych za nieistniejące.

10 marca 2023

Podkast

Podkast 46. Tomasz Bulik: Czekaliśmy z tymi „mikrofonami” i zdarzyło się bum

Karol Jałochowski

10 marca 2023

Dimorphos okrąża teraz Didymosa o 33 minuty szybciej. Z analizy danych wynika, że większość pędu, który za to odpowiada, powstało w wyniku odrzutu 0,5 proc. masy.

Po uderzeniu DART z planetoidy uleciało tysiąc ton pyłu

8 marca 2023

Żaden tamtejszy inny obiekt nie uległ ostatnio tak dramatycznym zmianom, jak obserwowana przez astronomów gazowo-pyłowa chmura.

W sąsiedztwie czarnej dziury w jądrze Galaktyki dzieją się rzeczy niebywałe

2 marca 2023

Ostatnie raporty zespołu Obserwatorium Rubin oraz amerykańskiego Rządowego Urzędu Kontrolnego (Government Accountability Office; GAO) opisują tragiczną sytuację, w której astronomia – pierwsza nauka – staje się bezpośrednio zagrożona.

Statki kosmiczne na orbicie przyćmiewają gwiazdy

Rebecca Boyle

Scientific American z dnia 1 marca 2023

Satelity zamiast gwiazd

Naukowcy od dawna mniej więcej wiedzieli, jak powstają te pierwiastki, ale przez wiele lat ostro się na ten temat spierali. Sytuacja uległa zmianie niedawno – gdy astronomowie pierwszy raz zaobserwowali ich syntezę w akcji.

Nowe dowody wyjaśniają pochodzenie najcięższych pierwiastków chemicznych we Wszechświecie

Sanjana Curtis

Scientific American z dnia 1 marca 2023

Kosmiczna alchemia

Wiele nowych badań sugeruje, że ingrediencje niezbędne do powstania Ziemi były we właściwym momencie pod ręką i że jest to raczej reguła niż wyjątek we Wszechświecie.

Globy podobne do naszego prawdopodobnie powstają dość łatwo

Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2023

Przepis na Ziemię

O tym, że istnieją, wiemy od lat 20. XX w., gdy m.in. Edwin Hubble dokonywał swoich największych odkryć. Ale jak powstawały i jak przebiegała ich ewolucja? To wciąż otwarte pytania, chociaż dowiadujemy się na ten temat coraz więcej.

Zagadki galaktyk

Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2023

Zagadki galaktyk

Marzec przynosi nam okazję do oglądania Ceres – planety karłowatej królującej w pasie planetoid.

Wiosenna bogini urodzaju

Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2023

Wiosenna bogini urodzaju

Marzec. Wieczorne planety

Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2023

Marzec. Wieczorne planety

Życie samo w sobie może stworzyć warunki do własnego rozkwitu – lub zaniku – na każdym z kosmicznych światów – ilustrują wyniki badań.

Życie na Marsie mogło okazać się swoim najgorszym wrogiem

Allison Gasparini

Scientific American z dnia 1 marca 2023

Upadek Marsa

Dzięki nowemu obrazowi gwiazd otoczonych przez dziwne wiry poznajemy nieznany rozdział historii kosmosu

JWST obserwuje olśniewające gwiezdne spirale

Scientific American z dnia 1 marca 2023

JWST obserwuje olśniewające gwiezdne spirale

Wiry są tak potężne, że zmieniają skład chemiczny atmosfery Czerwonej Planety.

Diabły pyłowe na Marsie są fabryką chloru

27 lutego 2023

Naukowcy testowali ją na pustyni Atakama. Wyniki okazały się mocno rozczarowujące.

Aparatura do poszukiwania życia na Marsie nie potrafi wykryć go na Ziemi

23 lutego 2023

Bez zrozumienia istoty ciemnej energii wielkoskalowa dynamika kosmosu pozostanie zagadką. Fizycy sugerują, że wyjaśnienie może mieć związek z pewnym subtelnym efektem odkrytym 80 lat temu.

Czy to kwantowe fluktuacje próżni napędzają ekspansję Wszechświata?

Grzegorz Łach

16 lutego 2023

Planeta stopniowo przybliża się ku Kepler-1658 i za jakiś czas zanurzy się w gorącej atmosferze tej gwiazdy. Jej los jest więc przesądzony. Obserwując tę stopniową zagładę, pomyślmy, że mamy okazję do spojrzenia i w naszą przyszłość.

Kepler-1658 b ukazuje nam przyszłe losy Ziemi

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2023

Ginąca planeta

Choć zachód nieba wciąż zdobią potężny Orion i jasny Syriusz, znad wschodniego horyzontu wynurza się już Lew, a nieco później Panna. Nad południowo-wschodnim horyzontem wije się też Hydra.

Luty. Wieczorne planety

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2023

Luty. Wieczorne planety

GRB 221009A – tak nazwano pierwszy rozbłysk gamma zaobserwowany w 2022 r. – został wykryty przez czujniki umieszczone na orbitującym Kosmicznym Teleskopie Promieniowania Gamma Fermiego. Nawet jak na błysk długotrwały, trwał on niezwykle długo.

Śmierć masywnej gwiazdy w głębi Wszechświata wpłynęła na ziemskie pioruny

Scientific American z dnia 1 lutego 2023

Nocny błysk

Czy w podlodowym oceanie księżyca Saturna mogło przetrwać życie? Żeby to sprawdzić, trzeba wysłać sondę, zebrać próbki materii wyrzuconej w kosmos i poszukać w niej aminokwasów. I mieć pomysł, jak ich nie zdeformować.

Fizycy strzelali z dział, by szukać życia na Enceladusie

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2023

Jak złowić dowody na życie?

Od tysiącleci głównym zakresem obserwacji kosmosu było światło widzialne. Teraz jednak bardzo przydają się inne zakresy promieniowania elektromagnetycznego, które dają nam o wiele dokładniejszy wgląd w niektóre zjawiska zachodzące we wszechświecie i dzięki którym możemy patrzeć dalej.

Podglądanie ciepła, czyli co w kosmosie widać w niewidzialnym świetle

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2023

Podglądanie kosmicznego ciepła

Wyjątkowo wybuchowy glob w Układzie Słonecznym – najbliższy księżyc Jowisza – zadał naukowcom nową zagadkę. Czy rozwiąże ją sonda Juno?

Na Io dochodzi do zadziwiających erupcji

27 stycznia 2023

Próbki materii pobrane przez sondę Hayabusa z Itokawy każą zmienić sposób myślenia o dziejach asteroid i ochronie Ziemi przed obiektami nadlatującymi z kosmosu.

Asteroidy z gruzu są trwalsze i groźniejsze niż przypuszczaliśmy

25 stycznia 2023

Przestrzeń międzygwiazdowa może się wydawać zastraszająco pusta i zimna. Ale to z niej właśnie docierają na Ziemię związki organiczne niezbędne dla powstania i rozwoju życia.

Mroczna chemia kosmosu, czyli jak w świecie molekuł działał odpowiednik darwinowskiej ewolucji

Michał Różyczka

17 stycznia 2023

Wraz z początkiem stycznia warto zaplanować kibicowanie misjom kosmicznym, które rozpoczną prace już w tym roku. A będzie ich całkiem sporo – kalendarz startowy jest bardzo wypełniony. Na co więc czekamy?

Jakie kosmiczne obserwacje rozpoczną się w 2023 r.

Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2023

Noworoczne prognozy

Na Nowy Rok przybywa dnia na barani skok. Nie oznacza to oczywiście jakiegoś ogromnego wydłużenia, ale jednak – już 1 stycznia dzień jest dłuższy od najkrótszego w roku o 6 min, a ta różnica stale się zwiększa.

Styczeń. Wieczór pełen planet

Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2023

Styczeń. Wieczór pełen planet

Jak Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba zmienia nasze spojrzenie na Wszechświat

Nowa era astronomii

Scientific American z dnia 1 stycznia 2023

Nowa era astronomii

Gra toczy się o zrozumienie tego, w jaki sposób znany nam, uporządkowany Wszechświat wyłonił się z pierwotnego chaosu. Wczesne rewelacje, jakich dostarczył JWST, mogą przysłużyć się do napisania na nowo początkowych rozdziałów kosmicznej historii, która obejmuje nie tylko odległe epoki i dalekie galaktyki, ale także nasze istnienie tutaj, w dobrze znanej Drodze Mlecznej.

Zdjęcia z teleskopu Webba podważają modele powstawania galaktyk

Jonathan O’Callaghan

Scientific American z dnia 1 stycznia 2023

Przełom w kosmologii

Minęło prawie 200 lat od wynalezienia fotografii, kiedy to ludzkości po raz pierwszy udało się bezpośrednio uchwycić i zarejestrować fotony po to, aby stworzyć obraz. Dziś wysoce złożone kamery na pokładzie teleskopu kosmicznego oddalonego o półtora miliona kilometrów wstrząsają naszą wiedzą o Wszechświecie, otwierając nowe okna na przestrzeń i czas.

Bogactwo „pustej” kosmicznej przestrzeni

Fabio Pacucci

Scientific American z dnia 1 stycznia 2023

Bogactwo „pustej” przestrzeni

Za kulisami

Jak powstają obrazy JWST

Scientific American z dnia 1 stycznia 2023

Za kulisami

Na wykonanych przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba zdjęciach znanych obiektów widać wiele nowych szczegółów

Kosmiczne portrety

Scientific American z dnia 1 stycznia 2023

Kosmiczne portrety

Satelita Gaia tworzy najbardziej szczegółową i kompletną mapę gwiazd w naszej Galaktyce

Spis zawartości Drogi Mlecznej

Scientific American z dnia 1 stycznia 2023

Spis zawartości Drogi Mlecznej

Galaktyki są strukturami bardzo skomplikowanymi. I choć trwają wiele miliardów lat, to podlegają procesom ewolucyjnym i po prostu się starzeją. Nasza Droga Mleczna również.

Gdy w galaktykach wieje

Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2023

Gdy w galaktykach wieje

Sonda Gaia zidentyfikowała starożytne olbrzymy, czyli gwiazdy, które powstały w bardzo wczesnym okresie formowania się naszej Galaktyki.

Biedne stare serce Drogi Mlecznej odnalezione

30 grudnia 2022

Czerwona Planeta podobnie jak Ziemia generowała pole magnetyczne. Dzięki kamieniowi o nazwie ALH84001 poznajemy szczegóły tego procesu. Coraz bardziej uprawniona jest myśl, że Mars sprzyjał życiu.

Szanse życia rosną. Meteoryt odsłania dzieje magnetyzmu Marsa

28 grudnia 2022

Dzięki nagranym dźwiękom ustalono jego rozmiary, na nawet liczbę ziarnek pyłu uderzających w łazika Perseverance.

„Diabeł pyłowy” z Marsa pierwszy raz dał się usłyszeć

13 grudnia 2022

Pół wieku temu ludzie po raz ostatni wylądowali na Srebrnym Globie. Za trzy lata Amerykanie chcą tam lecieć ponownie. Co to właściwie da ludzkości?

Od Apollo do Artemis – pytania o sens misji załogowych

6 grudnia 2022

Soczewkowanie i mikrosoczewkowanie grawitacyjne rozwijają się coraz bardziej i odkrywamy dzięki nim coraz więcej obiektów kosmicznych. W stosowaniu tych metod od lat mistrzami są polscy badacze.

Docieramy już do kosmicznych obiektów ekstremalnie dalekich, ciemnych lub samotnych

Wiedza i Życie z dnia 1 grudnia 2022

Zobaczyć niewidzialne

Ósmego grudnia Czerwona Planeta znajdzie się nie tylko w opozycji do Słońca, ale też za księżycową tarczą.

Mars w opozycji

Wiedza i Życie z dnia 1 grudnia 2022

Mars w opozycji

Nadchodzi zima. W tym roku rozpocznie się 21 grudnia o 22:48. Od tej pory dzień powoli zacznie się robić coraz dłuższy.

Grudzień. Niebo przełomu roku

Wiedza i Życie z dnia 1 grudnia 2022

Grudzień. Niebo przełomu roku

Ilość emisji gazów cieplarnianych z polskiego giganta namierzały satelita i OCO-3 umieszczony na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Wkrótce będzie to norma.

Dwutlenek węgla z elektrowni Bełchatów widać z kosmosu

Wiedza i Życie z dnia 1 grudnia 2022

OCO patrzy na Bełchatów

Coraz więcej poszlak wskazuje, że na Czerwonej Planecie istniał kiedyś prawdziwy ocean.

Tajemnice Marsa

(WŚ)

Wiedza i Życie z dnia 1 grudnia 2022

Tajemnice Marsa

Do korpusu rezerwowych astronautów Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) został wybrany polski naukowiec, dr Sławosz Uznański. Jeśli zostanie skierowany do uczestnictwa w którejś z misji ESA, stanie się drugim – po Mirosławie Hermaszewskim – Polakiem w kosmosie.

Sławosz Uznański dołącza do elitarnego grona astronautów

sw/pulsar

23 listopada 2022

Czy w dłuższej perspektywie Europa powinna wysyłać ludzi na Księżyc? Pod względem technicznym bylibyśmy w stanie to zrobić – mówi dr Josef Aschbacher, dyrektor generalny Europejskiej Agencji Kosmicznej, której Polska jest członkiem od 10 lat.

Josef Aschbacher: Europa jest przygotowana na wyprawy w kosmos

Paweł Ziemnicki

18 listopada 2022

Podkast

Podkast 34. Anna Łosiak: Nie idźcie w stronę światła

Czy można uniknąć zderzenia z asteroidą? A jeśli nie, jakie będą skutki tego wydarzenia? Czy ziemianie mają już jakiś planetarny plan obrony przed intruzami z Układu Słonecznego? Odpowiada geolożka planetarna dr Anna Łosiak z Instytutu Nauk Geologicznych PAN we Wrocławiu, która bada rozsiane po całej planecie małe kratery uderzeniowe. Analizuje też powierzchnię Czerwonej planety (na razie zdalnie), przygotowuje protokoły badawcze i współorganizuje Międzynarodowe zawody łazików marsjańskich.

pulsar

17 listopada 2022

Dziś wystartowała najpotężniejsza rakieta, jaką kiedykolwiek zbudowano. Zielone światło do jej odpalenia dała kobieta. Jako pierwsza w historii NASA.

Charlie Blackwell-Thompson wysłała w kosmos Artemis I

16 listopada 2022

„Osobiście wolałbym wyprowadzić wartości stałych fizycznych w oparciu o jakąś głębszą strukturę matematyczną, ale póki jej nie znamy, warto uściślić ograniczenia nakładane przez zasadę antropiczną. Jeśli takiej struktury znaleźć się nie uda, a antropiczne ograniczenia stałych okażą się bardzo silne, będzie to powód, by poważnie potraktować koncepcję zespołu światów, nawet gdyby miało się to komuś nie spodobać” – mówił Brandon Carter w 1973 r. Czy koncepcja wieloświata wciąż jest spekulacją?

Wieloświat: kiedyś spekulacja, dziś hipoteza oparta na podbudowie matematycznej

Michał Różyczka

16 listopada 2022

Państwo Środka stało się właśnie jednym z najpoważniejszych graczy w kosmicznym wyścigu. Teraz na celowniku ma Księżyc i Marsa.

Chiny zakończyły montaż swojej stacji orbitalnej

14 listopada 2022

Pierwsze zdjęcia z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (James Webb Space Telescope; JWST), który po żmudnym procesie konstruowania został wystrzelony w grudniu ubiegłego roku, ujawniają nowe oblicze kosmosu, odsłaniając przepiękne, nigdy wcześniej niewidziane szczegóły. Dzięki misji JWST znacznie rozszerzymy wiedzę na różne tematy, począwszy od tego, jak ewoluują galaktyki, po skład atmosfer egzoplanet.

Głębszy wgląd w kosmos

Fionna M. D. Samuels

Scientific American z dnia 1 listopada 2022

Głębszy wgląd w kosmos

Na trop tej intrygującej zbieżności zdarzeń wpadli naukowcy z Curtin University w Perth (Australia), gdy przeanalizowali próbki skał księżycowych przywiezionych w grudniu 2020 r. przez chińską sondę Chang’e 5.

Księżyc był bombardowany w tym samy czasie, co Ziemia

Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2022

Srebrny Glob też dostawał łomot

Badania ruchu gwiazd w Drodze Mlecznej pozwoliły na odtworzenie fragmentu jej burzliwej przeszłości.

Kosmiczna archeologia

(WŚ)

Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2022

Kosmiczna archeologia

Układ podwójny, złożony z PSR J0952–0607 i jego towarzyszki, zwykłej gwiazdy, został odkryty już w 2017 r., ale dopiero teraz udało się dokładnie wyznaczyć masę pulsara, która okazała się rekordowa dla tego typu obiektów: to 2,35 masy Słońca.

Neutronowa czarna wdowa, czyli kogo i dlaczego pożera rekordowy pulsar

Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2022

Neutronowa czarna wdowa

W układzie podwójnym w sąsiedniej galaktyce młoda masywna gwiazda o masie 25 Słońc ma niewidocznego towarzysza o masie co najmniej 9 Słońc. Czym on jest?

W mgławicy Tarantula znaleziono niewidzialną czarną dziurę

Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2022

Uśpiona czarna dziura

Zima coraz bliżej. Wskazuje na to nie tylko pogoda, ale bardzo już długie noce. Na początku miesiąca noc trwa od 16:07 do 6:31, a pod koniec – od 15:28 do 7:21. Maleje również maksymalna wysokość Słońca nad horyzontem od 23,3° do 16,1°. Długie noce dostarczają nam wielu okazji do obserwacji rozgwieżdżonego nieba.

Listopad. Gwiazdy z Lwa

Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2022

Listopad. Gwiazdy z Lwa

Organizmy podobne do bakterii mogły przetrwać pod powierzchnią Czerwonej planety miliony lat.

Rosną szanse na odnalezienie śladów życia na Marsie