Mózg i umysł

• 
  Człowiek

  Uzależnienia: terapia zaczyna się od traumy

  Cierpienie, które skłania ku uzależnieniu, nie musi być jawne i wyraźne. Może być pozornie przyziemne, jak w moim przypadku wychowanie przez cierpiących na depresję rodziców i sekowanie w szkole. [Artykuł także do słuchania]

  Maia Szalavitz

  1 maja 2025
• 
  Zdrowie

  „Interwencyjne” leczenie nadciśnienia zmniejsza ryzyko demencji

  Konieczne jest wdrożenie łatwych do prowadzenia, ale skutecznych protokołów, które zmniejszą globalne obciążenie demencją – apelują autorzy pracy z „Nature Medicine”. I podają konkrety.

  Marta Alicja Trzeciak

  24 kwietnia 2025
• 
  Człowiek

  „Cyfrowa demencja” to chyba jednak mit

  Zgodnie z tą hipotezą długotrwały kontakt z technologią może pogarszać sprawność poznawczą. Najnowsze badania wskazują jednak, że wręcz ją poprawia.

  Marta Alicja Trzeciak

  14 kwietnia 2025
• 
  Człowiek

  Czy umiesz ocenić, który węzeł jest mocniejszy?

  Większość ludzi tego nie potrafi.

  Clara Moskowitz

  1 kwietnia 2025
• 
  Człowiek

  Tajemnice nerwu błędnego

  Niezwykłe właściwości tego najdłuższego nerwu czaszkowego człowieka są kluczem do nowych terapii.

  Jena Pincott

  1 kwietnia 2025
• 
  Człowiek

  Olśnienie przychodzi w spokoju

  Jest bardzo kruche. Przynosi nowe pomysły, stwarza nowe perspektywy, poprawia nastrój, zwiększa tolerancję na ryzyko i wzmacnia zdolność odróżniania prawdy od fikcji. Niepokój i niedobór snu mogą jednak ten cenny efekt tłumić. [Artykuł także do słuchania]

  John Kounios, Yvette Kounios

  1 kwietnia 2025
• 
  Człowiek

  Ludzki mózg jest wspaniały, tyle że ślamazarny

  Narządy zmysłów – wzrok, węch i słuch – działają około 100 000 000 razy szybciej niż procesy poznawcze. „Zestawienie tych liczb świadczy o ogromnej luce, a z tego wynikają interesujące nowe możliwości i sposoby prowadzenia badań.

  Rachel Nuwer

  1 kwietnia 2025
• 
  Zdrowie

  Epidemia bólu głowy

  Migrena to najczęściej występująca choroba neurologiczna. Sprawia, że nawet proste czynności wydają się niewykonalne. Zmusza do leżenia w łóżku, wygłuszenia wszystkich hałasów, zaciemnienia okien. Powoduje torsje.

  Ewa Nieckuła

  1 kwietnia 2025
• 
  Zdrowie

  Wspomnienia tworzą się już od pierwszego roku życia. Dlaczego znikają?

  Najnowsze badania z wykorzystaniem neuroobrazowania rzucają nowe światło na tzw. amnezję dziecięcą.

  Marcin Rotkiewicz

  20 marca 2025
• 
  Człowiek

  Dźwięk bywa dla mózgu widoczny

  Echolokacja umożliwia niektórym osobom jazdę na rowerze lub grę w koszykówkę, mimo że są od dziecka niewidome. By orientować się w otoczeniu, zwykle wydają głośne, ostre mlaski językiem, słuchając różnic między odbijanymi od przedmiotów dźwiękami.

  Simon Makin

  1 marca 2025
• 
  Struktura

  Niezniszczalny mózg

  Nieprawidłowo zwinięte białka konserwują mózgi przez tysiące lat.

  Kermit Pattison

  1 marca 2025
• 
  Struktura

  Podkast 125. Aleksandra Pękowska: Widzimy tylko małą część prawdy

  Wspierają, goją, karmią, bronią, asystują. Czym są astrocyty – milczący bohaterowie drugiego planu, bez których funkcjonowanie neuronów byłoby niemożliwe? Rozmowa z badaczką tych niezwykłych komórek, dr hab. Aleksandrą Pękowską, profesorką Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN, kierowniczką Dioscuri Centre for Chromatin Biology and Epigenomics.

  Karol Jałochowski

  21 lutego 2025
• 
  Człowiek

  Pocieszanie przez synchronizowanie

  Podczas udanych prób poprawiania czyjegoś samopoczucia aktywności mózgów rozmawiających osób zaczynają się do siebie dostrajać.

  Maria Zguda

  4 lutego 2025
• 
  Człowiek

  Mowa i muzyka: jak rozróżnia je mózg

  Analogią może być wysłanie listu na przykład z Nowego Jorku do Tajpej. Treść listu zawiera jego cel, ale na kopercie musi być miejsce przeznaczenia. Podobnie mimo że mowa i muzyka są pełne informacji, nasz mózg potrzebuje kilku podstawowych wskazówek, aby szybko określić, które obszary zaangażować.

  Andrew Chang

  1 lutego 2025
• 
  Człowiek

  Świadome sny mogą poprawić jakość życia na jawie

  Są ulotne, ale wydają się rzeczywiste i wywierają na nas wpływ, ponieważ mózg i ciało postrzegają je jako prawdziwe. Inżynieria snów może uczynić spanie zdrowszym w bardzo szerokim ujęciu.

  Michelle Carr

  1 lutego 2025
• 
  Człowiek

  Empatia nie musi być trudniejsza niż zanurkowanie na dno oceanu

  Przyjęcie cudzego punktu widzenia nie jest łatwe. Wzmocnienie empatii jako normy społecznej mogłoby zmotywować ludzi do takiego wysiłku. [Artykuł także do słuchania]

  Elizabeth Svoboda

  1 lutego 2025
• 
  Człowiek

  Księżyc: olbrzym istniejący tylko w naszych głowach

  Iluzja ta znana jest od dawnych czasów – opisano ją pismem klinowym na glinianej tabliczce z asyryjskiego miasta Niniwa, datowanej na VII wiek p.n.e. Próby jej wyjaśnienia są równie stare, jak ona sama, a większość była nieudana. [Artykuł także do słuchania]

  Phil Plait

  1 lutego 2025
• 
  Człowiek

  Ultradźwiękowa medytacja

  Stymulacja mózgu może prowadzić do stanu uważności

  Lucy Tu

  1 lutego 2025
• 
  Człowiek

  Mózg na zimno: Jak daleko można zajść bez mózgu?

  Dlaczego pytanie „po co nam mózg?” ma znaczenie dla tych, których nie interesują uczące się pierwotniaki albo meduzy uciekające przed drapieżnikami? Dlaczego ktoś, kto zajmuje się percepcją wzrokową u ludzi, miałby w ogóle się nad tym zastanawiać? [Artykuł także do słuchania]

  Mateusz Kostecki

  27 stycznia 2025
• 
  Człowiek

  TikTok dozwolony od lat trzynastu? Praktyka niebezpiecznie różna od teorii

  Media społecznościowe mogą stanowić zagrożenie dla psychiki młodych użytkowników – dowodzi międzynarodowy zespół badaczy. I wraz z American Academy of Pediatrics podpowiada, jak uniknąć problemów.

  Marta Alicja Trzeciak

  13 stycznia 2025