Reklama
Jednostka i społeczeństwo
Człowiek
Ołów. Element układanki śmiercionośnej dla neandertalczyków
Toksyczny, odkładający się w kościach i niszczący układ nerwowy. Obwiniany o upadek Rzymu i plagę współczesnych zaburzeń rozwojowych. Historia naszej relacji z tym pierwiastkiem sięga dwóch milionów lat.
Agnieszka Krzemińska
15 października 2025
Struktura
Zamki z blasku. Krótki przewodnik po najnowszych średniowiecznych budowlach
W najlepszym wydaniu są to ciekawe naukowe eksperymenty. W najgorszym (i najczęstszym) – popisy próżności i/lub wyrachowania. [Artykuł także do słuchania]
Agnieszka Krzemińska
14 października 2025
Technologia
Smartfony psują nastrój? Zaskakujące wyniki ogromnego badania
Okazuje się, że na samopoczucie człowieka w znacznie większym stopniu mogą wpływać inne czynniki niż czas spędzany przed ekranem – wykazała analiza aż ćwierć miliona dni użytkowania telefonów.
Marcin Rotkiewicz
13 października 2025
Człowiek
Kłujący problem z zębami Neandertalczyka
W 2017 r. archeolodzy opisali w szczękach neandertalczyków z Krapiny charakterystyczne rowki biegnące wzdłuż korzeni zębów. Uznano je za dowód, że używali wykałaczek. Czy słusznie?
Agnieszka Krzemińska
9 października 2025
Środowisko
Marta Szulkin: Giną ludzie, a my o wróblach? Tak, przecież jesteśmy częścią przyrody także w czasie wojny
Religia, polityka i wojna – to czynniki, które rzadko uwzględnia się w badaniach przyrody. O opublikowanej w „Nature Cities” analizie, która wypełnia tę lukę, mówi jej współautorka prof. Marta Szulkin z Uniwersytetu Warszawskiego. [Artykuł także do słuchania]
Katarzyna Czarnecka
7 października 2025
Człowiek
Naród to wspólnota ludzi złączonych przez „ziemię i krew”? Rzeczywistość nie jest taka prosta.
Od cmentarzysk Awarów po fenickie kolonie i neandertalskie jaskinie – archeogenetyka burzy proste wyobrażenia o tym, czym są narody, etnosy i tożsamości. [Artykuł także do słuchania]
Marcin Ryszkiewicz
7 października 2025
Struktura
Złamany „Van Gogh”, czyli szaleństwo w muzeum
Placówki, w których prezentuje się dzieła sztuki, dysponują narzędziami ochrony, jakich nigdy w historii nie miały, ale wykorzystują je nie do walki ze złodziejami. Większe problemy sprawiają niektórzy zwiedzający. [Artykuł także do słuchania]
Kamil Nadolski
1 października 2025
Struktura
Pikantność
Dlaczego potrawy są ostre? Czy można coś z tym zrobić? Jak profesjonalnie ocenia się pikantność?
Mirosław Dworniczak
1 października 2025
Zdrowie
Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie tętnicze krwi?
Może mieć to kluczowe znaczenie przy rozpoznaniu jednej z najczęstszych chorób układu krążenia – nadciśnienia tętniczego, które często przebiega bezobjawowo lub nie wywołuje tak charakterystycznych dolegliwości jak inne problemy z sercem. Wiele osób dowiaduje się o nim dopiero po przypadkowym badaniu. Oczywiście jednorazowy odczyt nie wystarcza do postawienia diagnozy, ponieważ na wynik wpływa sporo czynników.
Paweł Walewski
1 października 2025
Człowiek
Jak poradzić sobie z diagnozą, która odmienia życie
Gdy dziecko zmaga się z poważnym problemem zdrowotnym, nasza umiejętność odnalezienia się w nowych waunkach może okazać się kluczem do szczęścia całej rodziny.
Beth S. Russell
1 października 2025
Człowiek
Dlaczego lubimy ekspresję
Uśmiechy i grymasy nie służą wyłącznie przekazywaniu emocji.
Eithne Kavanagh, Jamie Whitehouse, Bridget Waller
1 października 2025
Zdrowie
Dieta keto lepsza dla kobiet?
Estrogeny chronią przed jej negatywnymi skutkami.
(KKG)
1 października 2025
Środowisko
Pył zawieszony: zabójca skuteczniejszy niż papierosy, alkohol czy samochody
O ile dłużej ludzie by żyli, gdybyśmy przez cały rok oddychali czystym powietrzem? Raz w roku grupa naukowców z University of Chicago publikuje raport zawierający odpowiedź na to pytanie odnoszącą się do całego globu, różnych jego regionów oraz poszczególnych krajów.
Andrzej Hołdys
1 października 2025
Człowiek
Nie dla mobbingu
Wystartował konkurs „Bezpieczna Uczelnia” – wspólna odpowiedzialność za budowę kampusów wolnych od mobbingu.
(red.)
1 października 2025
Człowiek
180 lat „Scientific American”. Naukowe przewroty i fikołki, czyli raportu specjalnego cz. 1.
Istnieją okresy „normalnej nauki”, w których badacze dzielą wspólny konsens – czyli paradygmat – dotyczący funkcjonowania natury. Potem jednak nowa teoria czy eksperyment burzy ten paradygmat. Zwolennicy starego poglądu bronią się zaciekle, lecz ostatecznie ich idee zostają odrzucone. Z odwrócenia rodzi się nowy paradygmat, który prędzej czy później również zostaje obalony. Czy to na pewno tak działa? [Artykuł także do słuchania]
Charles C. Mann
1 października 2025
Człowiek
Kto zasłużył na słuszny wzrost i czy wyżej się już nie da
Od ponad wieku coraz dłużej żyjemy, kolejne pokolenia są coraz wyższe. Tyle że dynamika tych zmian bardzo w ostatnim czasie zwolniła. Czy już dotarliśmy do górnej granicy naszych możliwości biologicznych? [Artykuł także do słuchania]
Ewa Nieckuła
1 października 2025
Człowiek
Podkast 147. Michał Brzeziński: Kowal własnego losu to urojenie
Co wpływa na to, że człowiek ma szansę na sukces? Ile jest rodzajów nierówności? Jaka jest ich skala w Polsce? Mówi prof. Michał Brzeziński z Katedry Ekonomii Politycznej Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Marek Ścibior
25 września 2025
Człowiek
Na zmianę czasu zegar biologiczny reaguje buntem
Przybywa tych, którzy uważają, że pora rozstać się z wojennym reżimem godzinowym. Są wśród nich autorzy badań opublikowanych w najnowszym „PNAS”.
Andrzej Hołdys
18 września 2025
Człowiek
Najstarsze mumie nie pochodzą z Egiptu. I pachną dymem
Datowane na od 12 do 4 tys. lat celowo zmumifikowane ciała spoczywały w południowych Chin i Azji Południowo-Wschodniej. A to tereny, gdzie powietrze jest ciężkie od monsunowej wilgoci.
Agnieszka Krzemińska
17 września 2025
Struktura
Pszczoła i człowiek bywają towarzyscy albo nie. Z podobnego powodu
Międzynarodowy zespół naukowców odkrył korzenie zachowania społecznego, które mogły przetrwać 600 mln lat osobnej ewolucji.
Marcin Rotkiewicz
16 września 2025
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama