Jednostka i społeczeństwo

• 
  Człowiek

  Apokalipsa w planach

  Przetrwanie ludzkości po globalnej katastrofie to temat fascynujący ekspertów od dawna. Tajne plany rządowe na wypadek kryzysu cywilizacji dowodzą, że państwa traktują zagrożenia ze śmiertelną powagą.

  Kamil Nadolski

  1 grudnia 2025
• 
  Człowiek

  Kobieta z gęsią na plecach ujawniła się po 12 tys. lat

  Glinianą miniaturę znaleźli archeolodzy w Nahal Ein Gev II – jednej z ostatnich osad Natufijczyków nad Jeziorem Galilejskim. To najstarsza na świecie scena świadomej interakcji człowiek–zwierzę i najwcześniejsze naturalistyczne przedstawienie kobiety na Bliskim Wschodzie.

  Agnieszka Krzemińska

  17 listopada 2025
• 
  Środowisko

  Człowiek wykańcza kolejne wielkie jezioro

  Zagłada Jeziora Aralskiego stała się symbolem ludzkiej bezmyślności i krótkowzrocznej zachłanności. Naukowcy ostrzegają, że podobny los grozi Tonlé Sap, największemu jezioru Azji Południowo-Wschodniej.

  Andrzej Hołdys

  11 listopada 2025
• 
  Człowiek

  Gdzie rodziło się rybołówstwo dalekomorskie

  Na koralowej wysepce ludzie łowili drapieżniki oceanu, zanim Rzymianie zdążyli zbudować swoje drogi.

  Agnieszka Krzemińska

  11 listopada 2025
• 
  Człowiek

  Czy seniorzy są bardziej naiwni od młodych?

  Nowe badanie zdecydowanie temu zaprzecza. Starsze osoby okazują się bowiem równie skuteczne, a czasem nawet lepsze we wstępnej ocenie wiarygodności innych ludzi.

  Marcin Rotkiewicz

  10 listopada 2025
• 
  Człowiek

  Niezwykła ewolucja człowieka. „Nie wiem, czy za 100 tys. lat wciąż będziemy istnieć”

  Rozmowa z Ellą Al-Shamahi, biolożką ewolucyjną i przewodniczką w serialu BBC „Człowiek. Historia ewolucji”, o wędrówce przez 300 tys. lat dziejów naszego gatunku. A także o długiej podróży osobistej.

  Jolanta Iwańczuk

  10 listopada 2025
• 
  Człowiek

  Bez pisma. Jak Inkowie i Chincha prowadzili archiwa

  Na długo przed pojawieniem się pisma i pieniędzy, mieszkańcy Andów opracowali własny – kamienny – system księgowości.

  Agnieszka Krzemińska

  10 listopada 2025
• 
  Struktura

  Nowy atlas prastarych dróg Imperium

  Rzymianie stworzyli pierwszą w dziejach sieć lądową łączącą kontynent. Dzięki projektowi Itiner-e, można zobaczyć jej cyfrowe odbicie – atlas obejmujący niemal 300 tysięcy kilometrów dróg.

  Agnieszka Krzemińska

  10 listopada 2025
• 
  Człowiek

  Podwójna helisa, podwójny upadek

  W wieku 97 lat zmarł James Watson – ostatni z pionierów współczesnej genetyki i współodkrywca podwójnej helisy DNA. Wcześniej sam przekreślił swoje dziedzictwo i odszedł w niesławie.

  Kasper Kalinowski

  10 listopada 2025
• 
  Człowiek

  To, za czym wzrok podąża. O mechanizmie współdzielenia uwagi

  Czasami wystarczy ułamek sekundy. Ktoś odwraca głowę, a nasze oczy podążają w tym samym kierunku, zanim zdążymy o tym pomyśleć. Ten automatyczny gest to jeden z fundamentów ludzkiej komunikacji. Jak mózg go tworzy?

  Maria Zguda

  7 listopada 2025
• 
  Człowiek

  A bańki rosną, rosną, rosną. Od konkretnej daty

  Polaryzacja staje się coraz większym problemem liberalnych demokracji. Autorzy nowej publikacji w „Proceedings of the National Academy of Sciences” wskazują możliwą przyczynę jej zaostrzenia.

  Tomasz Targański

  6 listopada 2025
• 
  Środowisko

  Kto czuje więź z naturą? Ważne pytanie, zaskakujące odpowiedzi

  Pronaukowe poglądy, wysokie dochody, dostęp do technologii. Te zmienne kojarzą się z postawami proekologicznymi. Czy słusznie? [Artykuł także do słuchania]

  Marta Alicja Trzeciak

  6 listopada 2025
• 
  Człowiek

  Majowie: Kosmiczny plan z epoki bez władców

  W południowo-wschodnim Meksyku, w miejscu zwanym Aguada Fénix, niedawno widać było tylko płaskie pola i wyschnięte jezioro. Teraz badana jest tam najstarsza i największa monumentalna konstrukcja Mezoameryki – platforma i system kanałów uformowanych w gigantyczny krzyż.

  Agnieszka Krzemińska

  5 listopada 2025
• 
  Człowiek

  Wideokast 2. Agnieszka Krzemińska: Mój neandertalczyk nie jest prymitywny

  Jak bardzo denisowanie i neandertalczycy byli twórczy i kreatywni? Jaką kuchnię preferowali? Czy obca im była ekologia? Jak traktowali kobiety? Odpowiada Agnieszka Krzemińska, archeolożka i dziennikarka naukowa pulsara, autorka książki „Homo nie tylko Sapiens. Inna opowieść o naszych przodkach”.

  Katarzyna Czarnecka

  4 listopada 2025
• 
  Struktura

  Testy genetyczne: źródło informacji i łakomy kąsek

  Kim jestem, skąd pochodzę, jakich mam nieznanych krewnych? Odpowiedzi coraz częściej szukamy w DNA. Ale uwaga: udostępnianie go prywatnym firmom nie zawsze jest bezpieczne. [Artykuł także do słuchania]

  Michał Witt

  4 listopada 2025
• 
  Technologia

  Marek Wodziński, laureat Nagrody Naukowej POLITYKI 2025: Kości zostały uzupełnione

  O tym, jak sztuczna inteligencja pomaga w analizie obrazów medycznych, mówi dr inż. Marek Wodziński, laureat tegorocznej Nagrody Naukowej POLITYKI w kategorii Nauki techniczne. [Artykuł także do słuchania]

  Marcin Rotkiewicz

  4 listopada 2025
• 
  Człowiek

  Pulsar promuje. Fragment książki: Agnieszka Krzemińska, „Homo nie tylko sapiens. Inna opowieść o naszych przodkach”

  Przed tysiącami lat ludzie też chorowali. Jak przetrwali? W swojej książce wyjaśnia nasza redakcyjna koleżanka. [Artykuł także do słuchania]

  Agnieszka Krzemińska

  4 listopada 2025
• 
  Człowiek

  Mariola Paruzel-Czachura, laureatka Nagrody Naukowej POLITYKI 2025: Diabeł tkwi w promilach

  O wpływie alkoholu na pojmowanie dobra i zła mówi dr hab. Mariola Paruzel-Czachura, laureatka tegorocznej Nagrody Naukowej POLITYKI w kategorii Nauki społeczne. [Artykuł także do słuchania]

  Agnieszka Krzemińska

  1 listopada 2025
• 
  Technologia

  Pociąg do podróży

  Kolej sprawiła, że zaczęliśmy się częściej przemieszczać i przeprowadzać. Zapewniła nam nowe wrażenia związane z podróżowaniem oraz możliwość podziwiania nieznanych miejsc, panoram i krajobrazów. Potem jednak zostawiły ją w tyle samochody i samoloty. Ale to już przeszłość.

  Andrzej Hołdys

  1 listopada 2025
• 
  Człowiek

  Tajniki leworęczności

  Preferowanie jednej ręki – najbardziej widoczna asymetria ludzkiego ciała – od dawna przykuwa uwagę badaczy. Skąd wzięła się ta skłonność? Naukowcy badają ten fenomen już od blisko pół wieku.

  Ewa Nieckuła

  1 listopada 2025