Powstawanie gatunku

• 
  Człowiek

  Jonathan Kennedy: Patogeny to fascynujący wątek w ewolucji Homo sapiens

  Ewoluowaliśmy w tropikalnym środowisku, gdzie było znacznie więcej patogenów niż w Europie, którą zamieszkiwali neandertalczycy. Wiele wskazuje na to, że nieświadomie nieśliśmy ze sobą swego rodzaju tajną broń biologiczną – opowiada Jonathan Kennedy, socjolog z Queen Mary University of London, autor książki „Patogeneza”. [Artykuł także do słuchania]

  Kasper Kalinowski

  8 lipca 2025
• 
  Człowiek

  Człowiek jak szczur lub karaluch, czyli nasza ewolucja trwa

  Badania genetyczne dostarczają coraz więcej dowodów, że – wbrew powszechnej opinii – w naszym gatunku zaszły w niedawnej przeszłości ewolucyjnej głębokie zmiany przystosowawcze. [Artykuł także do słuchania]

  Kermit Pattison

  1 lipca 2025
• 
  Człowiek

  Geomagnetyczna zagłada

  Za zniknięcie neandertalczyków odpowiada nagłe osłabienie ziemskiego pola magnetycznego. Nas przed zagładą uratowały jaskinie, ubrania i… ochra.

  (HOLD)

  1 czerwca 2025
• 
  Człowiek

  Neandertalskie DNA: kluczowy element historii nas wszystkich

  Wiadomość, że geny wymarłych przodków mogą znacząco wpływać na nasz mózg i zachowanie, jest raczej sprzeczna z intuicją. Najnowsze badania wskazują jednak, że ich obecność jest zauważalna. [Artykuł także do słuchania]

  Emily L. Casanova, F. Alex Feltus

  1 kwietnia 2025
• 
  Człowiek

  Homo sapiens po niejednej linii dziedziczy

  Współcześni ludzie mają w swoim DNA ślady po dwóch pradawnych populacjach. To kolejny dowód na to, że jesteśmy wynikiem milionów lat ewolucyjnych eksperymentów natury. Dostarczyli go naukowców z University of Cambridge.

  Agnieszka Krzemińska

  19 marca 2025
• 
  Człowiek

  Szczęka sprzed ponad miliona lat, czyli pytanie o nowego przodka

  Kim byli pierwsi Europejczycy? Skąd – o ile w ogóle – przybyli? I jaką wiedzę o ewolucji człowieka mogą nam dać? Odpowiedzi dostarcza nowe odkrycie z w Hiszpanii.

  Agnieszka Krzemińska

  12 marca 2025
• 
  Człowiek

  Co homininom mógł ofiarować słoń

  Osobniki zamieszkujące Afrykę Wschodnią już 1,5 mln lat temu tworzyły narzędzia nie tylko z kamienia – informują hiszpańscy badacze. Do tej pory sądzono, że inny surowiec stosowano dopiero milion lat później.

  Agnieszka Krzemińska

  5 marca 2025
• 
  Człowiek

  Inteligencja nie z mięsa?

  Naukowcy podejrzewają, że powiększenie się mózgów australopiteków nie miało związku z mięsną dietą. Przebadane osobniki były wegetarianami.

  Andrzej Hołdys

  1 marca 2025
• 
  Człowiek

  Trzynaście milionów lat harców, czyli o poczuciu humoru całkiem na poważnie

  Co łączy małego orangutana i znudzonego dzieciaka stojącego z rodzicami w kolejce do kasy? Szczególne zachowania, których korzenie sięgają czasów, kiedy na Ziemi nie było jeszcze ludzi. [Artykuł także do słuchania]

  Erica Cartmill

  1 marca 2025
• 
  Człowiek

  Najstarsi Europejczycy z Niziny Wołoskiej

  Pierwsi ludzie mogli pojawić się w Europie już przed 1,95 mln lat, czyli o 500 tys. lat wcześniej, niż sugerowały dotychczasowe odkrycia.

  (HOLD)

  1 marca 2025
• 
  Człowiek

  Ucho neandertalczyka wskazuje na wąskie gardło

  Ten gatunek jest badany z każdej możliwej strony przez naukowców różnych specjalizacji i za pomocą najnowszych technologii. Nowe analizy każą inaczej spojrzeć na jego genezę.

  Agnieszka Krzemińska

  28 lutego 2025
• 
  Człowiek

  Homo sapiens sapiens gęstwiny się nie obawiał

  Lasy deszczowe przez długi czas były uważane za nieodpowiednie miejsca do zamieszkania przez ludzi. Nowe badania międzynarodowego zespołu naukowców dowodzą jednak, że niesłusznie.

  Agnieszka Krzemińska

  26 lutego 2025
• 
  Człowiek

  Homo się nie spóźnił ani nie nadszedł zbyt wcześnie

  Czy na globach takich jak Ziemia pojawienie się inteligentnego życia jest naturalną konsekwencją zmian geologicznych i biologicznych?

  Andrzej Hołdys

  21 lutego 2025
• 
  Człowiek

  Homo rzekomo, czyli fałszywy obrazek ewolucji

  Paleoantropologia, czyli nauka o pochodzeniu człowieka, usiana jest trupami poległych hipotez. [Artykuł także do słuchania]

  Marcin Ryszkiewicz

  11 lutego 2025
• 
  Człowiek

  Niezdarna Lucy

  Pradawni krewniacy człowieka biegali na dwóch nogach, choć wolniej niż my – sugerują symulacje komputerowe sposobu poruszania się hominida z gatunku Australopithecus afarensis, który ponad 3 mln lat temu mieszkał w Afryce Wschodniej.

  (HOLD)

  1 lutego 2025
• 
  Człowiek

  Jak polubiliśmy zimno?

  Rodzaj Homo jak wszystkie ssaki naczelne wywodzi się z tropików. Tam żyli nasi przodkowie i tam wciąż mieszkają nasi krewni z rodziny hominidów – goryle, szympansy i orangutany. My jednak oswoiliśmy zimno i przystosowaliśmy się do niego na setki sposobów, a niektórzy nawet je polubili.

  Andrzej Hołdys

  1 lutego 2025
• 
  Człowiek

  Australopitekowi przy jedzeniu było zielono

  Zęby siedmiu homininów znalezione w Afryce Południowej przebadali naukowcy. I wyciągnęli wnioski na temat jadłospisu tych człowiekowatych.

  Wojciech Mikołuszko

  17 stycznia 2025
• 
  Człowiek

  Lucy miała swoją piętę Achillesa. A w zasadzie ścięgno

  Dlaczego nasza 3,2-milionowa krewna i jej koledzy nie mogli pochwalić się imponującymi umiejętnościami biegowymi? Najnowsze badania dostarczają nowych informacji na temat ewolucji ludzkiej anatomii i kluczowych cech umożliwiających szybkie poruszanie się.

  Agnieszka Krzemińska

  1 stycznia 2025
• 
  Człowiek

  Podkast 116. Małgorzata Kot: Tajemnica wielkiego kliknięcia

  Przez setki tysięcy lat trwaliśmy w kognitywnym uśpieniu. Aż 70–40 tys. lat temu doszło do wielkiej rewolucji. Narodziła się sztuka, religia, myślenie symboliczne. O możliwych przyczynach opowiada dr hab. Małgorzata Kot z Katedry Archeologii Epoki Kamienia Wydziału Archeologii UW, badaczka ewolucji człowieka, laureatka ERC Consolidator Grant 2024.

  Agnieszka Krzemińska

  20 grudnia 2024
• 
  Człowiek

  Wybacz, Lucy! Nie ona była pramatką ludzkości. Być może nie była nawet kobietą

  50 lat temu znaleziono w Afryce jej szczątki. I nawet, jeśli to, co na jej temat do tej pory uważano, nie jest prawdą, pozostaje antropologiczną celebrytką. [Artykuł także do słuchania]

  Marcin Ryszkiewicz

  17 grudnia 2024