Książki, które wydobyto z brunatnego kurzu
Aryzacja. Ten termin w czasie rządów hitlerowców w Niemczech oznaczał usuwanie Żydów ze stanowisk w każdej możliwej instytucji, by mogli je zająć tzw. Aryjczycy. A także odbieranie tym pierwszym majątków, sklepów czy przedsiębiorstw i przekazywanie ich tym drugim. „Obszerne badania pokazują jednak, że ta interpretacja jest zbyt wąska” – mówi dr Ina Hartwig, radna miasta ds. Kultury i Nauki.
Owe badania polegają na bardzo dokładnej inwentaryzacji zbiorów Universitätsbibliothek Frankfurt am Main i zidentyfikowanie tych, które zostały skonfiskowane i Żydom, i innym osobom prześladowanym przez nazistowskie władze. W trwającej pięć lat pierwszej fazie projektu zbadano 75 tys. książek. Analiza pieczątek, ekslibrisów i notatek wykazała, że aż 10 proc. zagrabiono 350 osobom, w tym właścicielom cieszącego się światową renomą antykwariatu Joseph Baer & Co., który faszyści zlikwidowali w 1934 r.
Tzw. Deklaracja Waszyngtońska (Washingtoner Erklärung, Washington Principles) to dokument podpisany w 2008 r. podczas zorganizowanej z inicjatywy USA konferencji poświęconej rozliczeniu rabunku dóbr kultury w okresie narodowego socjalizmu. Uczestniczący w niej przedstawiciele z Niemiec, Stanów Zjednoczonych oraz 42 innych państw (a także 12 organizacji niepaństwowych, zwłaszcza żydowskich i Watykanu) zadeklarowali wówczas gotowość podjęcia badań oraz przyjęcia rozwiązań mających na celu uporanie się z tym problemem. (źródło: Instytut Zachodni w Poznaniu)
Na remanencie praca się nie zakończyła. „Jesteśmy w pełni oddani zasadom określonym w Deklaracji Waszyngtońskiej” – mówi rektor Schleiff i podkreśla, że najważniejsze zadanie to „zadośćuczynić za krzywdy wyrządzone w związku z bezprawnym przejęciem tych dzieł”. Część książek została już zwrócona albo osobom, którym je skradziono, albo ich spadkobiercom. A także wielu organizacjom – w tym partiom politycznym, związkom zawodowym, gminom żydowskim i lożom masońskim. Niektórzy zdecydowali, że swoje woluminy bibliotece podarują lub sprzedadzą. Poszukiwania innych obrabowanych trwają.
Nie zakończył się także sam projekt. Przez kolejne dwa lata – a jeśli będzie to konieczne, dłużej – badane będą druki z wieków XVI–XX, znajdujące się w zbiorach specjalnych tworzonych od lat 40.
Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.