Za rozwój inteligencji zapłaciła psychika?
Skamieniałości, choć pokazują zmiany w rozmiarze ludzkiego mózgu, niewiele mówią o ewolucji naszych zdolności poznawczych. Aby się jej przyjrzeć, międzynarodowy zespół sięgnął po wyniki badań asocjacyjnych całego genomu człowieka (ang. skrót GWAS). Naukowcy pobrali z bazy danych (GWAS Atlas) zestaw ponad 33 tys. wariantów genetycznych, o których już wcześniej wiedziano, że są powiązane z różnymi cechami. Wykorzystali też techniki szacowania wieku poszczególnych wariantów genetycznych.
Z przeprowadzonych analiz wyłoniły się pewne wyraźne wzorce. Okazało się m.in., że warianty genetyczne powiązane z tzw. inteligencją płynną, czyli zdolnością logicznego rozwiązywania nowych problemów, pojawiły się stosunkowo niedawno, bo ok. 500 tys. lat temu. A tuż po nich, ok. 475 tys. lat temu, powstały warianty genetyczne powiązane z zaburzeniami psychicznymi. To sugeruje istnienie swoistego kompromisu ewolucyjnego między rozwojem inteligencji a podatnością na problemy psychiczne. Schemat ten powtarzał się także w późniejszych okresach ewolucji – w ciągu ostatnich 50 tys. lat pojawiły się warianty genetyczne związane z językiem, a niedługo po nich mutacje mające wpływ na uzależnienie od alkoholu (ok. 40 tys. lat temu) i depresję (ok. 24 tys. lat temu).
Sięgnij do źródeł
Badania naukowe: The emergence of genetic variants linked to brain and cognitive traits in human evolution
Naukowcy zidentyfikowali też dwa główne okresy powstawania nowych wariantów genetycznych różnych cech, w tym tych związanych z mózgiem: „starszy szczyt” od ok. 2,9 mln do 300 tys. lat temu oraz „młodszy szczyt” obejmujący ostatnie 300 tys. lat, czyli od momentu pojawienia się Homo sapiens. Przy czym szczególnie intensywny przyrost nowych wariantów genetycznych nastąpił w ciągu ostatnich 60 tys. lat, co zbiega się m.in. z wielką migracją ludzi z Afryki.
Autorzy badania podkreślają jednak jego ograniczenia. Po pierwsze, większość dostępnych danych GWAS (ok. 90 proc.) pochodzi od populacji europejskich, co może nie w pełni oddawać globalną różnorodność ewolucyjną człowieka. Po drugie, powiazania konkretnych wariantów genetycznych z inteligencją czy problemami psychicznymi są dalekie od deterministycznych. Nie działają one bowiem na zasadzie „masz ten gen, więc na pewno masz daną cechę”.
Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.