Lodowy sprint

W Sekcji Archeo w Pulsarze prezentujemy archiwalne teksty ze „Świata Nauki” i „Wiedzy i Życia”. Wciąż aktualne, intrygujące i inspirujące.

Lodowce przeważnie pełzną w dół bardzo powoli – jak to lodowce. Ale są wyjątki. Jednym z nich jest lodowiec Khurdopin w północnym Pakistanie, który regularnie co dwie dekady zrywa się do galopu, zwiększając swoją prędkość 1500 razy. Lód zajmuje wtedy dolinę pobliskiej rzeki i barykaduje ją, tworząc tymczasowe jezioro, które w każdej chwili może zalać liczne wioski. Badacze z Europy sięgnęli po zdjęcia satelitarne wysokiej rozdzielczości, aby zobaczyć, jak Khurdopin zachowywał się przed i podczas ostatniego swojego „sprintu” w 2017 roku. Przebieg zdarzeń odtworzono dzień po dniu z bezprecedensową dokładnością. Obserwacje mogą się przydać w prognozowaniu kolejnych powodzi.

Szacuje się, że w podobny sposób zachowuje się mniej więcej co setny lodowiec górski. „Nie potrafimy w stu procentach wyjaśnić, dlaczego jedne tak się zachowują, a inne nie” – mówi Jakob Steiner, glacjolog z Universiteit Utrecht w Holandii, który kierował badaniami. Część badaczy wskazuje na wodę, która w dużych ilościach przenika pod spód lodowca i nawilża podłoże – wtedy masy lodu łatwo się zsuwają. Podobnie mogą się także zachowywać osady pomiędzy lodem i gruntem.

Steiner i jego zespół analizowali nowe zdjęcia satelitarne lodowca Khurdopin, na których można było zobaczyć szczegóły rzeźby terenu rozmiarów 3 m. Śnieg akumulujący się w górnej części tej lodowcowej rzeki mającej długość 41 km wywierał na nią coraz większy nacisk, powodując, że lód zaczynał topnieć przy niższej niż normalnie temperaturze, a w końcu raptownie się przesuwał. Khurdopin pokonywał w ciągu doby 20 m, zagradzał rzekę i formował jezioro, które powiększyło się 30-krotnie, a następnie zalało drogi, mosty i pola uprawne. Wyniki badań ukazały się w styczniu w The Cryosphere.

„Praca opisuje tę powódź z niezwykłą dokładnością” – komentuje Duncan Quincey, glacjolog z University of Leeds, który nie był członkiem zespołu naukowego. Steiner i jego ludzie planują powrócić do Pakistanu w tym roku, aby kontynuować instalowanie czujników temperatury i opadów atmosferycznych wokół Khurdopin i nauczyć mieszkańców okolicy, jak można monitorować zachowanie lodowca.

Dziękujemy, że jesteś z nami. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża wyselekcjonowane badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.