Czego o życiu na Marsie dowiemy się w Hiszpanii

Naukowcy obserwują pozostałości mikrobiologicznej fauny laguny, aby dowiedzieć się, co mogło się stać z hipotetycznym życiem na Czerwonej Planecie, gdy jego słone jeziora wyschły miliardy lat temu.

„Zasadnicza idea jest taka, że jeśli na Marsie istniały organizmy żywe w czasie, gdy planeta ta miała płynną wodę na powierzchni, to globalne upustynnienie Marsa niekoniecznie oznacza, że życie zniknęło bez reszty” – mówi Alberto G. Fairén, astrobiolog z Centro de Astrobiología w Madrycie. Analizując pod względem mikrobiologicznym próbki gleby z dna Tirez pobrane w 2002 i 2021 roku na potrzeby badań opisanych w „Scientific Reports”, Fairén i jego współpracownicy odkryli, że jednokomórkowe organizmy zwane prokariotami przystosowały się do warunków panujących w ekstremalnie suchych osadach. Wyniki te wskazują, że mikroorganizmy, które rozwinęły się w bardziej wilgotnym środowisku, mogły przetrwać po wyschnięciu Czerwonej Planety. Naukowcy zbadali również ślady lipidów, które powstają w błonach komórkowych, w próbkach z 2021 roku – zespół potwierdził, że te trwałe cząsteczki będą dobrym celem przy poszukiwaniu oznak wcześniejszego życia na innych planetach.

Astrobiolodzy często badają ekstremalne środowiska na Ziemi, gdzie panują warunki występujące na planetach pozaziemskich. Badacze z zespołu Tirez twierdzą jednak, że w swym nowym studium przedstawiają pierwszą długoterminową „analogię czasową” zmian środowiskowych na innym globie. Naukowcy byli zainteresowani wysokim stężeniem soli w lagunie jako modelem warunków panujących na Europie, jednym z księżyców Jowisza, na której według niektórych hipotez mogłoby istnieć życie. Natomiast w 2020 roku Fairén wpadł na pomysł, aby wykorzystać zebrane przez dziesięciolecia dane o lagunie do poznania dawnych jezior na Marsie.

Tego typu badania pomagają naukowcom zrozumieć odległe światy, lecz mogą być również przydatne w bliższym otoczeniu. Analogie czasowe przywodzą „interesującą ideę – że powinniśmy podjąć więcej badań mających na celu nie tylko lepsze poznanie Marsa, ale również naszej własnej planety”, mówi Nathalie Cabrol, główna naukowczyni w SETI Institute, którego misją są poszukiwania pozaziemskich istot rozumnych. Cabrol, która nie była zaangażowana w badania, mówi, że istnieje „paląca potrzeba” rozpoznania, jak szybko ziemskie biosfery przekształcają się pod wpływem zmian klimatycznych.

Zespół Fairéna planuje obecnie dwa nowe badania analogii czasowych. Po pierwsze, gdy skończy się susza utrzymująca się od dłuższego czasu w Hiszpanii, Fairén ma nadzieję ustalić, jak mikroorganizmy w Tirez reagują na wodę powracającą do laguny. Po drugie, chce on zbadać zmiany ekologiczne w strefach okołobiegunowych, gdzie lód topnieje w coraz szybszym tempie, aby porównać je z okresem, kiedy Mars stracił swój lód powierzchniowy. Jest przekonany, że takie badania zainspirują innych naukowców do przyjrzenia się zmianom środowiskowym na potrzeby własnych badań – dowiedzą się wówczas więcej o życiu zarówno na Ziemi, jak i poza nią.