Datacentryzm

Datacentryzm

materiały prasowe

Homo deus, sążnisty esej izraelskiego historyka Yuvala Noaha Harariego, porusza kwestie możliwych scenariuszy rozwojowych naszej cywilizacji i nas samych, przy czym autor nie rości sobie pretensji do bycia prorokiem, zdaje sobie świetnie sprawę z mnogości zmiennych powodujących historyczne mutacje. Nie ma też w jego wywodzie ideologicznego zadęcia – traktuje ideologie dominujące w różnych momentach rozwojowych ludzkości jako rodzaj koniecznych narracji, które były dostosowane do okoliczności historycznych, stanowiły swoiste „sterowniki” rozwoju Homo sapiens, nie oddawały jednak, w opinii Harariego, natury rzeczywistości, sensu istnienia itp.

Harari uważa, że w przewidywalnej przyszłości nastąpi zmierzch panowania ideologii liberalnej i – być może – demokracji jako systemu porządkującego rzeczywistość społeczną. Wynikać to ma z nowych cywilizacyjnych wyzwań, nowych paradygmatów naukowych i – przede wszystkim – redefinicji (antropologicznej, technologicznej, aksjologicznej i innych) człowieczeństwa jako takiego. Człowiek według nowych ustaleń jest rodzajem skomplikowanego algorytmu działającego w zmiennym środowisku, dostosowanego do otoczenia. Jako algorytm z wolna przestaje być tajemnicą, a na skutek narastającego „nasączenia” rzeczywistości technologią stać się może częścią kolektywnych sieci neuronowych.

W bliskiej przyszłości, zdaniem autora, konkurować będą ze sobą dwie ideologie (a nawet formy parareligii), które zawładną umysłami ludzi – transhumanizm i datacentryzm. Ta druga idea wydaje się dalej idąca w swych roszczeniach – postuluje się już teraz powszechny dostęp do informacji, a co za tym idzie – zupełną transparencję naszego życia. Informacja staje się ważniejsza od ludzi, zyskuje wymiar podmiotowy. Rzeczywistością zarządzać będą w przyszłości inteligentne (choć niekoniecznie obdarzone świadomością) algorytmy wiedzące o nas wszystko. Cóż, pożyjemy – zobaczymy.

Yuval Noah Harari, Homo deus. Krótka historia jutra, przeł. Michał Romanek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018

Wiedza i Życie 1/2019 (1009) z dnia 01.01.2019; Książki. Recenzje; s. 74

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną