Sztuczna hibernacja: czy da się ją wywołać u człowieka?

Nietoperze i niektóre małe ptaki, np. kolibry, wykazują zadziwiającą zdolność do przetrwania w niesprzyjających im warunkach środowiska. W sytuacji silnego niedoboru pokarmu zapadają w stan ograniczonego zapotrzebowania na energię, określanego jako torpor. Charakteryzuje się on spadkiem temperatury ciała, spowolnieniem pracy serca oraz metabolizmu. Stan ten trwa najczęściej kilka godzin bądź dni. Kiedy przybiera formę cykliczną i wydłużoną, określa się go mianem hibernacji. Zainspirowani tym naturalnym fenomenem badacze z University of Washington w St. Louis (USA) postanowili sprawdzić, czy torpor można zainicjować sztucznymi metodami. Według badaczy tego typu rozwiązanie sprawdziłoby się m.in. u astronautów. W stanie letargu zużywaliby mniej tlenu, ograniczyliby spożywanie posiłków i słabiej odczuwali negatywne skutki samotności czy nudy towarzyszącej długotrwałemu lotowi. Torpor można by wywołać też u pacjentów w sytuacji zagrożenia życia.

Na razie badania przeprowadzono na gryzoniach, a ich wyniki ukazały się na łamach „Nature Metabolism”. Do wprowadzenia zwierząt w stan torporu wykorzystano ultradźwięki, które przenikają przez kości, nie powodując ich uszkodzenia, a do tego dają się bardzo precyzyjnie nakierować. Przypominające czapkę urządzenie zakładano na głowy badanym zwierzętom. Emitowało ono fale bezpośrednio do rejonu mózgu określanego jako jądro przykomorowe podwzgórza, który odpowiada m.in. za regulację ciepłoty ciała i metabolizmu. Już po 30 min ekspozycji temperatura ciała zwierząt spadła – u szczurów o 3,3°C, a u myszy o 2,8°C. Spadały też tętno i zużycie tlenu: u myszy odpowiednio o 40% i 30%, a szczurów – 30% i 40%.

Pomimo obiecujących wyników do przeprowadzenia eksperymentów z udziałem ludzi jeszcze długa droga. Przede wszystkim należy opracować urządzenia umożliwiające transfer ultradźwięków przez znacznie grubsze kości, ustalić, jak letarg wpływa na pracę mózgu i innych narządów, a także, co równie ważne, czy łatwo da się go przerwać. Choć dysponujemy narzędziami umożliwiającymi opracowanie i wdrożenie technologii rodem z filmów SF, wciąż nie jesteśmy w stanie dokładnie przewidzieć, jakie będą ich konsekwencje.