50 lat Apolla
Po tym lądowaniu Apolla 11 odbyło się jeszcze sześć misji, z czego pięć (poza pechowym Apollem 13) wylądowało na Srebrnym Globie. Ostatni człowiek (astronauta misji Apollo 17) chodził po innym niż Ziemia kosmicznym obiekcie w grudniu 1972 r. Być może niedługo wrócimy na Księżyc, tym razem nie z krótką wizytą, ale planem założenia stałej bazy. Do tej pory bowiem korzystamy z wyników próbek zebranych podczas poprzedniego cyklu badań kosmosu. Co więc zbadały załogi Apolla?
Dwunastu astronautów spędziło na Księżycu łącznie 12,5 doby, z czego 3 doby i 10 godzin poza lądownikiem. W trakcie badań przebyli aż 95,5 km, z czego większość podczas ostatnich wypraw, kiedy wykorzystywali księżycowy pojazd. Dzięki temu zebrali i przewieźli na Ziemię 382 kg księżycowych skał, pochodzących z ponad 2 tys. miejsc. Astronauci wykonali też kilka odwiertów o głębokości ponad 2 m i zrobili ponad 6 tys. zdjęć. Ważne jest jednak nie tylko to, co przywieziono z Księżyca, ale i to, co na nim pozostawiono. Najważniejszymi takimi przyrządami okazały się odbłyśniki laserowe – urządzenia, które odsyłają na Ziemię wysłany z niej sygnał laserowy. Przez wiele lat pomagały one mierzyć ruch naszego satelity, a także jego stopniowe oddalanie się od Ziemi (z powodu rozpraszających energię sił przypływowych odległość między oboma ciałami powiększa się o 3,8 cm rocznie). Uzyskane dzięki odbłyśnikom dane pozwalają też określić sposób rotacji Księżyca i wykazać, że nadal ma on w swym wnętrzu ciekłe jądro.
Z badania składu zebranych przez Apolla próbek wynika, że Księżyc powstał z materii o podobnym składzie izotopów jak Ziemia. Nasz satelita zawiera jednak mniej substancji lotnych i tylko niewielkie metaliczne jądro. Powstała więc hipoteza, że Srebrny Glob uformował się w wyniku zderzenia ciała nieco mniejszego od Marsa z masywniejszą niż dziś proto-Ziemią.
Najważniejszymi danymi pozyskanymi przez Apolla są zapewne te umożliwiające ustalenie wieku geologicznego fragmentu księżycowej powierzchni. Wyniki tej kalibracji, możliwej dzięki pomiarowi wieku próbek zebranych z miejsc o określonej liczbie kraterów, pozwalają szacować również wiek zrytych kraterami obszarów na innych kosmicznych globach – Marsie i dalekich księżycach (obszary te porównuje się do księżycowych, zakładając, że rozkład kraterów jest podobny).
Nie wszyscy wiedzą, że program Apollo nie został zamknięty. Co jakiś czas – ostatnio w tym roku – NASA udostępnia również kolejne nieprzebadane jeszcze próbki księżycowych skał, które można badać teraz doskonalszymi metodami.