Pulsar patronuje: 10. Seminarium Użytkowników Uczelnianych Baz Wiedzy, czyli jak zarządzać nauką

Organizowane od dekady Seminarium Użytkowników Uczelnianych Baz Wiedzy to miejsce spotkań przedstawicieli świata nauki, kierownictwa uczelni odpowiedzialnego za badania, pracowników bibliotek oraz osób tworzących systemy informacji o nauce. Od pierwszej edycji stało się ważnym forum dyskusji na różnorodne tematy związane z systemami CRIS (Current Research Information Systems) i ich wdrażaniem w uczelniach. Konferencja powstała z inicjatywy Instytutu Informatyki Politechniki Warszawskiej oraz Biblioteki Głównej Politechniki Warszawskiej, a od 2017 r. jest współorganizowana przez zespół projektowy firmy SAGES, odpowiadający za wdrożenia systemu Omega–PSIR w wielu polskich uczelniach. A włączenie się organizatorów Seminarium do współpracy z organizacją EuroCRIS spowodowało, że konferencja przybrała wymiar międzynarodowy. Obecnie jest to największe wydarzenie w Europie Środkowo-Wschodniej poświęcone różnorodnym zagadnieniom związanym z zarządzaniem nauką.

Tegoroczne Seminarium odbędzie się online w dniach 22-24 kwietnia 2024 r. Podczas wydarzenia zapewniane będzie tłumaczenie symultaniczne. Program i rejestracja na stronie: https://conference.omegapsir.io/pl

Wybrane abstrakty wykładów na Seminarium

„Polska Bibliografia Naukowa – planowane zmiany w zarządzaniu danymi publikacyjnymi”
- 22 kwietnia, godz. 10:15, prowadzenie: Przemysław Wewiór, OPI

Polska Bibliografia Naukowa będzie przechodzić głębokie zmiany wynikające z wymagań Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz rozwoju systemu Ludzie Nauki. Podczas wystąpienia zostaną przedstawione planowane zmiany w PBN w perspektywie krótkookresowej, średniookresowej i długookresowej.

• W perspektywie krótkookresowej – do końca maja tego roku – moduł Profil Instytucji udostępni funkcjonalności, dzięki którym uczelnie i instytuty będą mogły sprawozdawać cały swój naukowy dorobek publikacyjny, a nie tylko publikacje przedkładane do ewaluacji. Nowe funkcjonalności będą dotyczyć typów publikacji, których raportowania wymagają przepisy prawa, tj. artykułów naukowych, monografii, książek pod redakcją i rozdziałów. Wszystkie publikacje zaraportowane do PI będą automatycznie przesyłane do systemu Ludzie Nauki i prezentowane w profilach poszczególnych naukowców. Ponadto szerszy zakres danych przekazywanych do PBN pozwoli na prowadzenie pełniejszych kwerend bibliograficznych w tym systemie.

• W perspektywie średniookresowej - do końca tego roku – zostanie oddany nowy interfejs graficzny dla innych modułów, a logowanie i rejestracja w PBN będzie odbywać się wyłącznie poprzez Moduł Centralnego Logowania. Profile Autora zostaną przeniesione do Ludzi Nauki.

• W perspektywie długoterminowej moduł Repozytorium zostanie zastąpiony przez nowy Moduł Sprawozdawczy oraz nowe wyszukiwarkę do przeprowadzania kwerend bibliograficznych. Zarówno Moduł Sprawozdawczy, jaki i wyszukiwarka będą korzystać z tzw. złotych rekordów publikacyjnych. Ułatwią one pracę osobom raportującym osiągnięcia naukowe, a społeczność akademicka uzyska dostęp do dobrej jakości danych o publikacjach polskich instytucji.

„Wykorzystanie cytowań i współpracy społeczności do oceny otwartych danych”
- 22 kwietnia, godz. 13.50, prowadzenie: Iratxe Puebla, Make Data Count, DataCite

Zrozumienie znaczenia otwartych danych jest niezbędne do informowania o praktykach związanych z danymi i budowaniu motywacji, do ich udostępniania. Brakuje nam jednak jasnego obrazu tego, w jaki sposób dane są wykorzystywane, przez kogo i do jakich celów. Aby wypełnić tę lukę, potrzebujemy infrastruktury do gromadzenia i publikowania informacji o wykorzystaniu danych oraz procesów ewaluacji instytucjonalnej i badawczej, które uwzględniają wykorzystanie danych. Cytowania danych dostarczają cennych informacji w tym zakresie. Trwająca współpraca nad opracowaniem otwartego, kompleksowego korpusu cytowań danych przyniesie kluczowe informacje, które umożliwią bibliotekom, bibliometrykom i administracji zmierzenie wpływu otwartych danych.

„Finansowanie nauki w Polsce na tle międzynarodowym”
- 23 kwietnia, godz. 13:10, prowadzenie: Marian M. Szczerek, Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technologii Eksploatacji

Prezentacja w sposób syntetyczny przedstawi obraz stanu wspierania działalności badawczej w Polsce oraz uzyskiwanych efektów - zarówno naukowych, jak i społecznych, w szczególności w odniesieniu do innowacyjności gospodarki. Dane dobitnie potwierdzają tezę, Polska jest krajem zapóźnionym innowacyjnie i nie nadrabia dystansu do liderów, marnując swój potencjał rozwojowy.

Materiał ułożono tak, by stanowić mógł inspirację do dokonywania analiz niezbędnych do racjonalnego i dalekowzrocznego wspierania rozwoju cywilizacyjnego kraju. Dotychczas podejmowane decyzje nie były nimi poprzedzane; na poziomie rządowymi ministerialnym brak jest podmiotów organizacyjnych zajmujących się systematycznie ich dokonywaniem. Wykazano, iż dostępna jest znacząca liczba rozmaitych, obszernych i na bieżąco aktualizowanych krajowych i międzynarodowych baz danych, z przyjaznym informatycznym oprzyrządowaniem ułatwiającym przetwarzanie informacji, których niewykorzystywanie w procesach decyzyjnych stanowi poważne zaniedbanie. Nieprzekonujące okazały się też opracowania naukowe dotyczące poziomu i efektów finansowania działalności badawczej, mimo ich alarmujących konkluzji.

Dane statystyczne obrazujące w kontekście międzynarodowym realia wspierania rozwoju nauki przez państwo polskie są szokujące i zasmucające. Ważne jest uświadomienie społeczeństwu wagi i skutków krótkowzrocznego podejścia do rozwoju badań naukowych; bez nacisku opinii publicznej na polityków może być trudne doprowadzenie do realnej zmiany tego podejścia. Z tego względu niniejsza prezentacja ma zwięzłą, komunikatywną formę, sprzyjającą szerokiemu upowszechnieniu przedstawionych treści.

Założono, że siła przekazu ma wynikać z graficznej ilustracji poszczególnych wątków. Korzystano z opracowań: Komisji Europejskiej - raportu pt. Science, Research And Innovation Performance Of The EU 2022 - SRIP2022 (sporządzonego m.in. na bazie opracowań Joint Research Centre, European Investment Bank, European Environment Agency), raportu European Innovation Scoreboards (EIS), Eurostatu (Europejski Urząd Statystyczny),Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD – Research and Development Statistics), Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO), Harvard Business Review, Bloomberg L.P. (największa na świecie agencja prasowa, specjalizująca się w rynkach finansowych), Instytutu Analitycznego PORTULANS (na bazie materiałów World Economic Forum).

Wykorzystywane były krajowe materiały Głównego Urzędu Statystycznego, Polskiego Funduszu Rozwoju, NCN, NCBR, MEiN, MFR, RGNiSW. Korzystano też z innych, liczących się źródeł, m.in. Wydawnictwa Nature, Oficyny Wydawniczej SGH.

Motywacją i inspiracją do niniejszego opracowania były, między innymi, dyskusje w różnych gremiach społeczności akademickiej, w szczególności na posiedzeniach Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich. Stała z nich konkluzja: wzrost dobrobytu nie będzie możliwy bez istotnego zwiększenia nakładów na naukę i bez usunięcia dotychczasowych słabości w stymulowaniu współpracy gospodarki ze środowiskiem naukowym, jest zbieżna z oceną Polski w tym aspekcie przez Komisji Europejską.

„Skąd mają się wziąć młodzi uczeni?”
- 24 kwietnia, godz. 13.50, prowadzenie: Zbigniew Marciniak, Uniwersytet Warszawski

Rozważymy problem pozyskiwania młodych badaczy w obszarach związanych z tematem konferencji, tj. osób tworzących naukowe systemy informacji. stali się badaczami w tych obszarach, najpierw musimy ich zrekrutować na studia. Podstawą tej rekrutacji jest ocena ich stanu przygotowania w pierwszym rzędzie w zakresie matematyki. Przyjrzymy się sytuacji nauczania matematyki na świecie, zmianom, które ono podlega oraz dającym się zaobserwować trendom. Zobaczymy też, jak wyglądają wymagania w zakresie matematyki stawiane uczniom na koniec edukacji szkolnej w różnych krajach świata.

Prelegenci i paneliści

Wśród tegorocznych prelegentów i panelistów znaleźli się m.in.

Isidro F. Aguillo - szef Laboratorium Cybermetrics grupy Instytutu Dóbr Publicznych i Polityki (IPP) Hiszpańskiej Narodowej Rady ds. Badań Naukowych (CSIC). Od 2004 r. twórca i koordynator światowego rankingu uczelni wyższych „Webometrics Ranking of World Universities”, założyciel i wydawca czasopisma „Cybermetrics”. W 2000 r. został powołany do Hiszpańskiego Biura ds. Nauki i Technologii (SOST) w Brukseli, a rok później znalazł się na liście 2% najlepszych naukowców na świecie (ranking Stanforda na podstawie danych SCOPUS).

Iratxe Puebla - dyrektorka programu Make Data Count w organizacji DataCite. Kieruje pracami inicjatywy Make Data Count, której celem jest promowanie rozwoju metryk otwartych danych, umożliwiających ocenę i nagradzanie wykorzystania oraz zasięgu otwartych danych.

Weronika Kubrak - absolwentka Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych, studiów Prawa Własności Intelektualnej (UW) oraz Zarządzania i Marketingu w SGH. Od 2008 roku pracuje w Bibliotece Głównej Politechniki Warszawskiej, gdzie jest członkiem zespołu tworzącego Bazę Wiedzy i szkoli oraz testuje funkcjonalności systemu OMEGA-PSIR w PW.

prof. Małgorzata Lewandowska - profesor zwyczajna na Wydziale Inżynierii Materiałowej i Chemii Politechniki Warszawskiej. Jest jednym z TOP 2% naukowców na świecie (najbardziej cytowanych naukowców w TOP 2%), według listy ogłoszonej przez Uniwersytet Stanforda we współpracy z firmą Elsevier. Obecnie jest Kierownikiem Zespołu Zarządzającego projektem IDUB.

prof. Zbigniew Marciniak - profesor matematyki na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 2005-2007 pełnił funkcję przewodniczącego Polskiej Państwowej Komisji Akredytacyjnej. W latach 2015-2018 był wiceprzewodniczącym, a w latach 2018-2021 przewodniczącym Krajowej Rady Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Od 2002 roku jest członkiem grupy ekspertów matematycznych w ramach projektu PISA OECD, gdzie obecnie pełni funkcję wiceprzewodniczącego. Był ekspertem edukacyjnym dla Banku Światowego, udzielając doradztwa rządom Kolumbii, Brazylii, Peru, Gruzji i Bułgarii. Członek Rady Doradczej Ukraińskiej Komisji Akredytacyjnej. Doradca przewodniczącego Polskiej Konferencji Rektorów.

Duncan Ross - od połowy lat 90 jest specjalistą Data Science. Jako Chief Data Officer w THE (Times Higher Education) nadzoruje zespół odpowiedzialny za tworzenie rankingów uniwersytetów i innych rozwiązań związanych z danymi. W 2019 roku wprowadził na rynek THE Impact Rankings, pierwsze globalne rankingi uniwersytetów skupiające się na realizacji celów zrównoważonego rozwoju ONZ. W 2022 roku został ogłoszony jednym z 100 najbardziej wpływowych osób w dziedzinie danych według DataIQ, a w 2024 roku został nominowany do tytułu Data Leader of the Year w ramach British Data Awards.

prof. Marek Sanak - Jest Pełnomocnikiem Rektora UJ ds. nauki i rozwoju w CMUJ. Od 2003 roku jest wykładowcą Studium Kształcenia Podyplomowego Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, a od 2005 prowadzi kurs dla słuchaczy Wydziału Biotechnologii UJ, a od 2006 roku prowadzi również zajęcia dla studentów Wydziału Lekarskiego i Szkoły Medycznej dla Obcokrajowców CMUJ.

W 1997 za badania nad astmą oskrzelową został wraz z Andrzejem Szczeklikiem laureatem Lancet Invesigators Award przyznawanej przez czasopismo „The Lancet”. W roku 1999 został wyróżniony indywidualną nagrodą Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie biologii molekularnej. W 2010 otrzymał Nagrodę Rektora UJ za osiągnięcia dydaktyczne, a w 2012 – Laur Jagielloński. W 2014 otrzymał Nagrodę „Pro Arte Docendi”.

prof. Maria Belen - od 2021 jest prodziekanem ds. badań na Politechnice w Walencji. Odpowiada za Szkołę Doktorską, Serwis Zarządzania Badaniami oraz Obszar Programów Badawczych. Jest głównym badaczem projektu ENHANCERIA (wspieranie i wzmacnianie wymiarów badawczych i innowacyjnych w ramach programu Horizon 2020), który promuje działalność badawczą między europejskimi uniwersytetami, w którym Politechnika w Walencji uczestniczy razem z najlepszymi technologicznymi uniwersytetami Europy (Chalmers University of Technology w Szwecji; Norwegian University of Science and Technology; Politechnika Mediolańska we Włoszech; RWTH Aachen University w Niemczech; Technische Universität Berlin i Politechnika Warszawska).

prof. Przemysław Wojtaszek - prodziekan ds. Projektów Badawczych i Studiów Doktoranckich, Wydział Nauk Przyrodniczych Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i jednocześnie kierownik Zakładu Biologii Molekularnej i Komórkowej na Wydziale Biologii UAM. Jest profesorem nauk biologicznych zainteresowanym biologią molekularną komórek roślinnych. Był m.in. kierownikiem projektów badawczych w ok. 30 projektach badawczych, w tym w projekcie Flora Robotica: Społeczności Robotów-Symbiotycznych Hybryd Roślinnych jako Artefakty Architektury Społecznej (2015-2019). Spędził prawie 5 lat w zagranicznych laboratoriach badawczych, głównie na Uniwersytecie Royal Holloway w Londynie, Wielka Brytania (1992-1994) dzięki Stypendium Polskiego Towarzystwa Królewskiego dla Doktorantów oraz w Instytucie Botaniki Uniwersytetu w Bonn, Niemcy (2001-2003) dzięki Stypendium Badawczemu Alexandra von Humboldta. Od 2020 roku jest corocznie wymieniany wśród najlepszych 2% naukowców, których publikacje wywarły największy wpływ na współczesną naukę, w jego przypadku w naukach roślinnych.