Miłosz publicystyczny

Miłosz publicystyczny

materiały prasowe

Skutki istotnych nagród literackich przyznawanych wybitnym pisarzom są z wielu punktów widzenia pustoszące. Owszem, takiego klasyka się kupuje, wchodzi on na stałe do kanonów, lektur szkolnych, ale zarazem staje się martwym eksponatem w muzeum pamięci narodowej, a jego twórczość okazuje się nagle oblanym formaliną obiektem badań literaturoznawców. Mam nadzieję, że dwutomowe wydanie rozproszonej publicystyki Czesława Miłosza pt. „Wygnanie i powroty” choć do pewnego stopnia odbrązowi i postać wielkiego poety, i jego pisarstwo.

Jest to nieco inny Miłosz – uwikłany w bieżące sprawy, a że był człowiekiem długowiecznym, otrzymujemy przegląd wydarzeń politycznych i kulturalnych z okresu półwiecza (publicystyka obejmuje lata 1951–2004). Miłosz operujący żywym, polemicznym językiem, Miłosz zatroskany o losy świata i Polski, będącej przez większość jego życia pod jarzmem komunizmu. Autor „Zniewolonego umysłu” pochodzi z pokolenia, które zostało dotknięte dwoma wielkimi totalitaryzmami XX w. – jego świadectwo ma zatem wartość unikalną.

Pierwsze teksty przebywającego na przymusowej emigracji poety (najpierw w Paryżu, potem w USA), pochodzące z lat 50. XX w. i drukowane głównie w „Kulturze” paryskiej Giedroycia, są świadectwem zagubienia Miłosza. Odrzucony przez środowisko polskich pisarzy, gniecionych wytycznymi panującej ówcześnie doktryny socrealizmu, pisze liczne polemiki (m.in. bardzo ostry komentarz do wymuszonego przez władze, krytycznego wobec Miłosza artykułu autorstwa Antoniego Słonimskiego). Wikła się w środowiskowe spory lewicy francuskiej, która neguje istnienie sowieckich łagrów i niszczy ideologicznie Alberta Camusa (szczególnie ostro rozprawia się Miłosz z Jeanem-Paulem Sartrem i Simone de Beauvoir).

Są tu również znakomite egzegezy polskiej poezji, a także rozważania na temat twórczości np. Dostojewskiego czy religijności Swedenborga. Interesujący rozległy wybór.

Czesław Miłosz, Wygnanie i powroty. Publicystyka rozproszona z lat 1951–2004, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2019

Wiedza i Życie 5/2020 (1025) z dnia 01.05.2020; Książki. Recenzje; s. 74

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną