Krzywy kawałek drewna

Krzywy kawałek drewna

materiały prasowe

Prymatolog Frans de Waal, nieco wykraczając poza swoje kompetencje, tropi w swej najnowszej książce „Wiek empatii” ślady zachowań altruistycznych u przedstawicieli gatunku Homo sapiens. Miał wielkiego poprzednika, entomologa z wykształcenia, twórcę socjobiologii Edwarda Wilsona, który również dokonywał daleko idących porównań między światem zwierząt i ludzi. Właściwie dlaczego nie? Wyposażenie biologiczne jednoznacznie sytuuje nas w świecie zwierząt, pokrewieństwo genetyczne np. z szympansami jest nie do podważenia.

De Waal uważa, że obowiązujący przez dziesięciolecia opis ludzkiej natury jest fałszywy – wynika z błędnego i jednostronnego odczytania darwinowskiego paradygmatu życia jako walki o byt. Rezultaty tego były opłakane – darwinizm społeczny z początków XX stulecia, uznający społeczny egoizm za model życia, przyniósł fatalne efekty. Prymatolog opisał więc człowieka przez pryzmat jego zdolności empatycznych i altruistycznych. Oczywiście zdaje sobie sprawę z pewnego skrzywienia perspektywy i idealizacji człowieczeństwa.

Człowiek jest istotą stadną, kooperacja przynosi nam wymierne pozytywne rezultaty. Uczymy się nowych zachowań poprzez naśladownictwo, empatyczne wchodzenie w skórę bliźnich – mechanizmy te są wbudowane w nasze wyposażenie genetyczne (bywa to kłopotliwe, np. zaraźliwość ziewania, moda itp.). Egoizm oczywiście również przynosi nam kokosy; największym z nich zaś jest po prostu przetrwanie. Te przeciwne dążenia składają się na przedziwny koktajl człowieczeństwa.

Jesteśmy zatem dziwnymi istotami, o których Immanuel Kant pisał: „Z tak krzywego kawałka drewna, z jakiego uczyniony jest człowiek, nie da się zrobić nic prostego”. De Waal uważa podobnie – krytykując odgórne metody inżynierii społecznej (np. w wydaniu marksistowskim), a także ideologiczne ignorowanie wyposażenia biologicznego naszego gatunku (tu obrywa się amerykańskim feministkom).

Frans de Waal, Wiek empatii. Jak natura uczy nas życzliwości, przeł. Łukasz Lamża, Copernicus Center Press, Kraków 2019

Wiedza i Życie 7/2019 (1015) z dnia 01.07.2019; Książki. Recenzje; s. 74

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną