Zbyt obdarzony

Walter Isaacson ma doświadczenie w pisaniu biografii geniuszy. Najpierw powstała bestsellerowa opowieść o Stevie Jobsie, a teraz wyszła biografia Leonarda da Vinci. To świetnie napisana historia życia i twórczości jednego z najbardziej znanych ludzi renesansu, bo przecież Leonardo nie zajmował się tylko sztuką, jako malarz, rzeźbiarz, scenograf czy muzyk, ale był też inżynierem, wynalazcą machin, anatomem, geologiem, geometrą, ornitologiem, optykiem czy hydrologiem. Ponieważ życie i sztuka Leonarda doczekały się już mnóstwa opracowań, a w dodatku – jak przystało na syna notariusza – artysta robił codzienne notatki, z których zachowała się spora część, Isaacson miał z czego czerpać. Z liczącej aż 800 stron książki wyłania się człowiek z krwi i kości, o wyjątkowej urodzie i zdolnościach, przez co trochę próżny, potwornie zmienny, ale jednocześnie ktoś, kto zawsze czuł się inny niż wszyscy, jako niewykształcony bękart, mańkut, wegetarianin, homoseksualista, esteta, perfekcjonista. Ale to niezwykła umiejętność obserwacji i nieposkromiona ciekawość świata sprawiły, że był tak wyjątkowy. Interesowało go wszystko, poczynając od tajemnicy poczęcia, przez kwadraturę koła, doskonałość proporcji, mechanikę i tajemnicę latania, a kończąc na budowie języka dzięcioła. Bardzo wiele rzeczy, za które się brał, w końcu nie powstało, co zazwyczaj wynikało z tego, że Leonardo oddawał się kolejnej idée fixe. Isaacson wielokrotnie podkreśla, że tylko nieszczęśliwe okoliczności sprawiły, że nie doszło do publikacji badań da Vinci, które uczyniłyby go wielkim odkrywcą. Jednak kwestia jakości jego odkryć bywa dyskusyjna, a dzieła nieskończone na zawsze pozostaną jedynie genialnymi projektami. Czytając biografię, ma się wrażenie, że los był po prostu nazbyt łaskawy, obdarowując jednego człowieka tyloma talentami, których nie dało się w pełni wykorzystać w ciągu jednego życia.

Walter Isaacson, Leonardo da Vinci, przeł. Michał Strąkow, Insignis, Kraków 2019