Niemowlęca tęcza

W Sekcji Archeo w Pulsarze prezentujemy archiwalne teksty ze „Świata Nauki” i „Wiedzy i Życia”. Wciąż aktualne, intrygujące i inspirujące.

W języku angielskim niebo jest niebieskie, a trawa zielona. Ale w języku wietnamskim jest tylko jedna kategoria kolorystyczna dla nieba i trawy: xahn. Przez dekady naukowcy zajmujący się procesami poznawczymi wskazywali na takie przykłady, jako dowody na to, że język w dużym stopniu determinuje, w jaki sposób widzimy kolory. Nowe badanie z udziałem cztero-, sześciomiesięcznych niemowląt wskazuje, że na długo przed tym, nim nauczymy się języka, widzimy do pięciu podstawowych kategorii koloru. Jest to odkrycie, które sugeruje silniejsze biologiczne uwarunkowanie postrzegania kolorów, niż dotychczas sądzono.

W badaniu, opisanym niedawno na łamach „Proceeding of the National Academy of Science USA” (2017), sprawdzono zdolności rozróżniania kolorów u ponad 170 brytyjskich niemowląt. Naukowcy z University of Sussex w Anglii mierzyli, jak długo niemowlęta wpatrywały się w próbki kolorów – miara znana jako czas patrzenia. Najpierw zespół pokazywał niemowlętom wielokrotnie tę samą próbkę, aż czas patrzenia się zmniejszał – znak, że dziecko stawało się coraz bardziej znudzone tym bodźcem. Następnie naukowcy pokazywali niemowlęciu inną próbkę i obserwowali jego reakcję. Jeśli dzieci patrzyły dłużej, uznawano, że barwę próbki odbierały jako nową. Łączne odpowiedzi wykazały, że niemowlaki rozróżniały pięć kolorów: czerwony, zielony, niebieski, fioletowy i żółty.

Odkrycie „sugeruje, że wszyscy zaczynamy od tego samego schematu – tłumaczy główna autorka badania Alice Skelton, doktorantka na University of Sussex. – Przychodzimy na świat wyposażeni w zdolność odróżniania [kolorów], ale kultura i język decydują o ich późniejszym wykorzystaniu.” Przykładowo, niemowlęta uczące się wietnamskiego najprawdopodobniej widzą kolor zielony i niebieski, nawet jeśli w ich ojczystym języku nie używa się odmiennych słów dla tych dwóch kolorów.

W badaniu systematycznie testowano niemowlęcą percepcję kolorów, ujawniając, jak postrzegamy kolory, zanim poznamy słowa, by je opisać, mówi Angela M. Brown, psycholog eksperymentalny z Wydziału Optometrii Ohio State University, która nie brała udziału w nowym badaniu. Wyniki to nowy przyczynek do odwiecznej debaty, o tym, co nas kształtuje – natura czy kultura – i tzw. hipotezy Sapira-Whorfa – koncepcji mówiącej, że nasz obraz świata jest kształtowany przez język.

W ramach planowanych badań Skelton i jej współpracownicy mają zamiar badać niemowlęta z różnych kultur. „Sposób, w jaki język i kultura wpływają na siebie nawzajem, to bardzo ciekawe zagadnienie – mówi badaczka. – Nie znamy jeszcze konkretnych mechanizmów, ale przynajmniej wiemy już, jak zacząć”.

Dziękujemy, że jesteś z nami. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża wyselekcjonowane badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.