Zderzenie gwiazd neutronowych – wizja artystyczna. Zderzenie gwiazd neutronowych – wizja artystyczna. University of Warwick/Mark Garlick / Archiwum
Kosmos

Astronomowie dostrzegli potężną kuźnię telluru

Czarna dziura i gwiazda neutronowa: zarejestrowano ich połączenie
Kosmos

Czarna dziura i gwiazda neutronowa: zarejestrowano ich połączenie

Odkrycie układów podwójnych składających się z czarnej dziury i gwiazdy neutronowej ogłosiły konsorcja naukowe Virgo, LIGO i KAGRA, w których pracują Polacy.

Potwierdzili tym samym, że pierwiastki – szczególnie te cięższe, konieczne do rozwoju życia na Ziemi – powstają z połączeń gwiazd neutronowych.

Uwagę badaczy przyciągnął długi i potężny błysk promieniowania gamma. W kierunku tego kosmicznego krzyku skierowali najpotężniejsze urządzenia obserwacyjne. Dzięki sprawnej kampanii, w którą włączyły się m.in. teleskop kosmiczny TESS czy teleskopy VLT w Chile udało się zidentyfikować źródło rozbłysku: to gwałtowne połączenie dwóch gwiazd neutronowych, które wydarzyło się 900 mln lat świetlnych od nas. Międzynarodowy zespół badaczy pod kierunkiem Andrew Levana z Radboud University w Holandii i University of Warwick w Wielkiej Brytanii przedstawił rezultaty w „Nature”.

Do obserwacji włączył się również Teleskop Kosmiczny Jamesa Webba (JWST) najpotężniejsze podczerwone obserwatorium kosmiczne. Dzięki swojej doskonałej czułości jest on w stanie wypatrzeć najodleglejsze galaktyki. Naukowcy mieli nadzieję, że dzięki niemu uda się zaobserwować także tę, w której doszło do połączenia gwiazd neutronowych. To się jednak nie udało.

Gwiazdy neutronowe to pozostałości po masywnych gwiazdach, które zapadły się w wybuchu supernowej. Jest więc możliwe, że te dramatyczne eksplozje wyrzuciły układ z ich rodzimej galaktyki, a pozostałości orbitowały od tego czasu wokół siebie, połączone grawitacją, przemierzając przestrzeń kosmiczną, stopniowo zbliżając się do nieuniknionego zderzenia.

Poza kamerą do spektakularnych zdjęć JWST posiada jednak również spektrograf, który pozwala rozszczepić podczerwone światło. Z powstałego spektrum astronomowie mogą wyczytać informacje o składzie chemicznym obserwowanego obiektu. W pozostałościach po połączeniu gwiazd neutronowych naukowcy dojrzeli szczególnie wyraźny sygnał telluru. Okazuje się, że zderzenie wyprodukowało ilości tego pierwiastka porównywalne do masy do 300 kul ziemskich. To spektakularne potwierdzenie, że pierwiastki, szczególnie te cięższe, powstają właśnie z połączeń gwiazd neutronowych.

W tym samym procesie powstają również pierwiastki, które okazały się kluczowe dla rozwoju życia na Ziemi, takie jak jod. Obserwowanie procesu ich produkcji w kosmicznych kuźniach jest więc ciekawe nie tylko z perspektywy badań gwiezdnych kolizji.


Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną