Fundacja Batorego / pulsar
Struktura

Podkast 54. Edwin Bendyk: Problem ze sztuczną inteligencją? Kluczem jest kapitalizm

Edwin Bendyk nominowany do Nagrody Grand Press Digital and Technology
Człowiek

Edwin Bendyk nominowany do Nagrody Grand Press Digital and Technology

Szef Fundacji im. Stefana Batorego i nasz redakcyjny kolega otrzymał nominację „za wieloletnią pracę na rzecz budowania jedności kultury, technologii i rozumu”.

Nagroda Nobla 2024 z ekonomii: Daron Acemoğlu, Simon Johnson i James A. Robinson za badania biedy i dobrobytu
Struktura

Nagroda Nobla 2024 z ekonomii: Daron Acemoğlu, Simon Johnson i James A. Robinson za badania biedy i dobrobytu

Królewska Szwedzka Akademia Nauk przyznała Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii w 2024 roku trzem naukowcom za „badania nad tym, jak powstają instytucje i jak wpływają na dobrobyt”. Są nimi: Daron Acemoğlu, Simon Johnson i James A. Robinson.

Podkast

Podkast 50. Przemysław Biecek: ChatGPT wytresowano tak, by uszczęśliwiał człowieka

Co powinno, a co nie powinno nas niepokoić w „nagłym” objawieniu się sztucznej inteligencji? Skąd to powszechne zainteresowanie modelami, które badane są już od wielu lat? Rozmowa z prof. Przemysławem Bieckiem zajmującym się analizą złożonych modeli sztucznej inteligencji, pracującym na Uniwersytecie Warszawskim i Politechnice Warszawskiej. Od lat prowadzi on działania na rzecz wyjaśnialności SI i odpowiedzialności w jej stosowaniu.

Technologia to funkcja kapitału. Nie decyduje o własnych wykorzystaniach. Niekontrolowana, będzie fatalna w skutkach. Ujęta w karby regulacji, da początek pięknemu sojuszowi. Rozmowa z Edwinem Bendykiem – szefem Fundacji Batorego, dziennikarzem i pisarzem, autorem pulsara.

ChatGPT, MidJourney, DALL-E – nazwy tych modeli generatywnych sztucznej inteligencji weszły do codziennego słownika z dnia na dzień. I nie ma też dnia, by nie stawały się synonimem kolejnego zagrożenia.

Czasami udział w tym mają sami pomysłodawcy sieci neuronowych, fundamentalnej idei definiującej architekturę wielu dzisiejszych modeli SI. Jeden z nich, Geoffrey Hinton, wyraził wręcz przerażenie potencjałem w nich drzemiącym. Po czterdziestu latach poszukiwań inteligencji przypominającej biologiczną badacze otrzymali bowiem inteligencję o cechach pozaludzkich. Większą obawą napawa jednak Hintona fakt, że kontrolę nad tym wymykającym się definicjom i oczekiwaniom zjawiskiem sprawują niekontrolowalne, pozbawione refleksji etycznej mega-korporacje.

Zamierzamy w pulsarze analizować konsekwencje nagłego objawienia się modeli generatywnych z należną im uwagą. W pierwszym raporcie Edwin Bendyk zastanawia się, jaki będą miały wpływ na gospodarkę i rynek pracy. Pyta, czy rację mają eksperci oznajmiający nadejście przełomu podobnego do upowszechnienia elektryczności? A może ich prognozy są raczej „projekcją osobistej fascynacji tematem i inżynierskiego przekonania, że to, co technicznie możliwe, nieuchronnie staje się rzeczywistością?”

Żeby nie zdradzać/powtarzać treści tekstu oraz towarzyszącego mu podkastu, powiedzmy tylko, że odpowiedzi na wszystkie te pytania silnie zależą od kontekstu strukturalnego. Konkretniej, od uwarunkowań systemu społeczno-gospodarczego, w którym realizowane są projekty sztucznej inteligencji. A jeszcze konkretniej – od tego, jak zdefiniujemy parametry kapitalizmu. – Technologia jest funkcją kapitału – mówi Bendyk.

Nie sama technologia decyduje o tym, jak będzie wykorzystywana, przekonuje cytowany przez Bendyka Daron Acemoğlu, ekonomista z Massachusetts Institute of Technology. Jeśli stanie się tak, jak to się stało choćby z internetem, obejmowanego przez akty normatywne z opóźnieniem, częściowo i korzystniej dla wielkich graczy niż zwykłych użytkowników, to sztuczna inteligencja posłuży do „optymalizacji” struktur wyzysku pracowników świadczących pracę umysłową i kreatywną – obawiają się Acemoğlu oraz Bendyk.

W rozmowie nasz gość rozszerza wątki poruszone w raporcie. Zastanawia się, kto na zmianach ucierpi, a czyj kapitał wzrośnie. Myśli jednak także o tym, jaki fundamentalnie dobroczynny wpływ może SI mieć na cywilizację. Czy pojawienie się pozaludzkiej inteligencji nie stanie się na przykład, przy spełnieniu paru zasadniczych warunków, początkiem pięknej przyjaźni? – Możliwości pozytywnego sojuszu jest bardzo wiele – mówi. Zwłaszcza w nauce i w dziedzinach, które wyznaczą naszą zdolność do stawiania czoła wyzwaniom związanym z ociepleniem klimatu czy deficytem energii. – Potencjał efektywności jest gigantyczny.

Edwin Bendyk.Anna Amarowicz/pulsarEdwin Bendyk.

Cieszymy się, że słuchacie naszych podkastów. Powstają one także dzięki wsparciu naszych cyfrowych prenumeratorów.
Aby do nich dołączyć – i skorzystać w pełni z oferty pulsara, „Scientific American” oraz „Wiedzy i Życia” – zajrzyjcie tutaj.

WSZYSTKIE SYGNAŁY PULSARA ZNAJDZIECIE TUTAJ