Życie bez początku

Książka Łukasza Lamży „Wszechświat krok po kroku” stanowi kompendium tego, co wiemy o kosmosie i jego urządzeniu. Autor przyjmuje w niej perspektywę od największego do najmniejszego: zaczyna od Wielkiego Wybuchu, kończy na pierwotniakach.

Za kluczowy element wytworzony w toku ewolucji kosmosu uważa planety: tu rozgrywają się sprawy z naszego punktu widzenia najważniejsze. Opisy galaktyk, gwiazd i innych obiektów dowodzą, że Lamża zna i przywołuje najnowszą literaturę przedmiotu. W Układzie Słonecznym wyróżnia 65 ciał planetopodobnych – z racji rozmiarów grawitacja zdołała je zaokrąglić. Należy tu 8 planet, wszystkie wielkie księżyce, planety karłowate itp.

Książka zbudowana jest w ten sposób, że kolejne fenomeny i obiekty wynikają w logiczny i nieskomplikowany sposób z poprzednich. Z jednym wyjątkiem: pisząc o życiu, Lamża dokonuje przeskoku, nie pokazuje, jakim cudem życie powstało z materii nieożywionej. Bo też nauka do tej pory tego nie wie; jeden rozdział poświęcony został rozpatrywanym dziś czterem hipotezom na ten temat. Moim zdaniem autor zbyt kurczowo trzyma się Ziemi, zabrakło rozważań ogólniejszych, np. o czynnikach wpływających na ziemskie narodziny życia albo o ogromnej roli przypadku w jego powstawaniu. Tu właśnie filozof niepotrzebnie wyrzekł się filozofii, być może nie chcąc się oddalać w spekulacje. To jednak odebrało jego dziełu imponujący rozmach widoczny na początku książki.

Pewne zastrzeżenia budzi forma, Lamża niepotrzebnie stara się pisać językiem luźnym, jakby zwracał się do dresiarzy. Nieznośne wydało mi się stosowanie cudzysłowów w stężeniu niespotykanym w tego typu opracowaniach.

Łukasz Lamża, Wszechświat krok po kroku. Opowieść o ewolucji Wszechświata: od ramion spiralnych przez zderzenia kontynentów po tajemnicze życie pierwotniaków, Copernicus Center Press, Kraków 2017