Płaszczka plamista (Potamotrygon motoro). Płaszczka plamista (Potamotrygon motoro). Shutterstock
Strona główna

Donosy

Czy mrówki mogą wykrywać raka? Czy pielęgnice i płaszczki rozumieją matematykę? Jak długą pamięć mają mewy? Ze Skidmore College w USA donosi Krzysztof Szymborski.

Antarktyczne upały
Jak donoszą ze stacji Concordia, położonej w rejonie Kopuły C na Płaskowyżu Antarktycznym, 18 marca br. temperatura podskoczyła tam do –11,5°C, choć normalnie waha się w okolicach –49°C. Klimatolodzy uważają, że to odstępstwo od średniej temperatury może stanowić światowy rekord.

Wielka susza w USA
Jak twierdzą amerykańscy klimatolodzy z University of California w Los Angeles, susza od dwóch dekad nękająca zachodnią część Stanów Zjednoczonych jest największą taką katastrofą klimatyczną od 1200 lat.

Mrówczy węch
Zespół paryskich uczonych, pracujących pod kierunkiem etologa Baptiste’a Piquereta, odkrył, że mrówki z gatunku Formica fusca można tak wytrenować, aby wykrywały po zapachu wczesne stadia raka piersi u ludzi.

Starożytna chirurgia
Profesor Manuel Rojo Guerra z hiszpańskiego Universidad de Valladolid, badając ludzką czaszkę sprzed 3 tys. lat, odkrył, że na jej właścicielu dokonano dwóch udanych mastoidektomii, czyli chirurgicznych reperacji ucha wewnętrznego.

Ludzki genom wreszcie kompletny
Kiedy 21 lat temu triumfalnie ogłoszono rozszyfrowanie (czy raczej zsekwencjonowanie) ludzkiego genomu, w rzeczywistości cel ten osiągnięto w 92%. Sekwencjonowanie pozostałych 8% zostało właśnie zakończone i dziś znamy kolejność bez mała 3 mld zasad azotowych w naszych chromosomach. Badanie brakującej końcówki trwało tak długo m.in. dlatego, że te odcinki DNA nie są informacjami o mających powstawać białkach. Mimo to niekodujące fragmenty mogą odgrywać bardzo ważną rolę w naszym rozwoju ze względu na swoje zadania kontrolne.

Najdalsza gwiazda
Dzięki teleskopowi Hubble’a astronomom udało się sfotografować najdalszą z odkrytych do tej pory gwiazd, którą (za Tolkienem) nazwano Earendel. Leży ona 12,9 mld lat świetlnych od Ziemi i jest (czy raczej była, ponieważ przestała istnieć, zanim jej światło dotarło do Ziemi) 50 razy większa od Słońca. Hubble dostrzegł ją jedynie dzięki soczewkowaniu grawitacyjnemu.

Niepokalane poczęcie
Chińskim badaczom udało się wykazać, że za pomocą metody edycji genów (CRISPR) można wykreować zdrowy zarodek ssaka z niezapłodnionej komórki jajowej. Prowadząc eksperymenty na myszach, stworzyli kilkaset embrionów, które wszczepiano matkom zastępczym. Ostatecznie na świat przyszły trzy młode, ale dorosłości dożyła tylko jedna samica.

Mięsożerni żyją dłużej?
Australijscy badacze z University of Adelaide po przestudiowaniu statystyk dotyczących 170 krajów doszli do przekonania, że istnieje pozytywna korelacja pomiędzy spożyciem mięsa a ludzką długowiecznością. Podejrzliwi wegetarianie mogliby zwrócić uwagę na fakt, że Australia należy do rekordzistów w eksporcie mięsa (16% światowych obrotów) i w 2019 r. na samej wołowinie zarobiła prawie 7,5 mld dol.

Ryby liczą
Naukowcy z Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn poddali wnikliwym badaniom psychologicznym 8 słodkowodnych ryb należących do gatunków pielęgnicy zebry oraz płaszczki plamistej i doszli do przekonania, że stworzenia te „rozumieją” koncept dodawania i odejmowania.

Mewia pamięć
Badacze sponsorowani przez British Trust for Ornithology wyposażyli grupę szkockich mew w nawigacyjne odbiorniki GPS, dzięki czemu odkryli, że ptaki te bardzo dobrze pamiętają, w której knajpie poczęstowano je porcją fish and chips, i powracają do niej nawet ze znacznych odległości. Kilka mew z Hebrydów Wewnętrznych upodobało sobie np. bar Wee Hurrie Chippy w miasteczku Troon i pokonywało 160 km, by się pożywić frytkami z rybą.

Wiedza i Życie 5/2022 (1049) z dnia 01.05.2022; Sygnały; s. 6