Tłumaczka na sali rozpraw podczas procesów norymberskich. Tłumaczka na sali rozpraw podczas procesów norymberskich. Wikipedia
Człowiek

Podkast 38. Paweł Korpal: Tłumacze przetwarzają emocje trzy razy

W jaki sposób drastyczne treści wpływają na psychikę tych, którzy je tłumaczą na inne języki? Czy może się na nich przenieść trauma osób doświadczonych tragedią? Czy profesjonalizm może ustrzec przed współprzeżywaniem? Rozmowa z dr. Pawłem Korpalem, który ukończył filologię angielską i skandynawską oraz psychologię. Pracuje w Zakładzie Studiów nad Przekładem (Wydział Anglistyki) na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jest finalistą Nagrody Naukowej POLITYKI 2022.

Nasz gość postanowił przyjrzeć się osobom, które pracują na styku różnych języków i różnych kultur. Zwłaszcza tym tłumaczom i tłumaczkom, którzy pracują w „czasie realnym” – czyli symultanicznie i konsekutywnie.

Większość z wykonywanych przez nich zadań zawodowych nie wiąże się z ekspozycją na emocje – niewiele ich na konferencjach, zjazdach czy sympozjach. Kiedy jednak pojawiają się w sądach, na komendach, ośrodkach dla uchodźców, gdzie rozgrywają się ludzkie dramaty, najwyższy nawet stopień profesjonalizmu nie zdoła ich odizolować od emocji osób, których słowa przekładają. Trauma ofiar może się stać – po części – traumą translatora lub translatorki. Konsekwencje takich właśnie doświadczeń są przedmiotem zainteresowań dr. Korpala.

Może się wydawać, że zjawisko dotyczy stosunkowo wąskiej grupy zawodowej – ale tak nie jest. Procesy norymberskie, procesy Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii, postępowania sądowe po rzeziach na tle etnicznym i religijnym, próby łagodzenia konsekwencji narastających fal migracji – wszędzie tam translatorzy poddawani byli i są ekstremalnym obciążeniom psychicznym. A zbrodniarzy stojących po stronie Rosji w wojnie w Ukrainie też ktoś będzie musiał w salach międzynarodowych trybunałów tłumaczyć.

Niewiele jeszcze wiadomo o zjawisku przejmowania przez translatorów stanów emocjonalnych osób, z którymi mają do czynienia. Dr Korpal należy do pionierów badań na ten temat. Wspólnie z innymi specjalistami analizuje właśnie wyniki dociekań (prowadzonych m.in. w ramach grantu z Narodowego Centrum Nauki i stypendium Fulbrighta). Zdobyta wiedza poprawi jakość szkolenia osób, które decydują się wykonywać ten zawód – i powie coś ogólniejszego na temat psychologii emocji.

Dr Paweł Korpal za swoje nowatorskie prace otrzymał m.in. stypendium START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, stypendium MNiSW dla wybitnych młodych naukowców oraz Nagrodę Komitetu Językoznawstwa PAN za wybitne osiągnięcie naukowe z zakresu językoznawstwa. Jest też laureatem konkursu Fulbright Senior Award. Oprócz pracy badawczej aktywnie angażuje się w działania organizacyjne i popularyzatorskie w ramach stowarzyszenia Young Academy of Europe (w latach 2019–22 jako członek zarządu).Leszek Zych/PolitykaDr Paweł Korpal za swoje nowatorskie prace otrzymał m.in. stypendium START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, stypendium MNiSW dla wybitnych młodych naukowców oraz Nagrodę Komitetu Językoznawstwa PAN za wybitne osiągnięcie naukowe z zakresu językoznawstwa. Jest też laureatem konkursu Fulbright Senior Award. Oprócz pracy badawczej aktywnie angażuje się w działania organizacyjne i popularyzatorskie w ramach stowarzyszenia Young Academy of Europe (w latach 2019–22 jako członek zarządu).

WSZYSTKIE SYGNAŁY PULSARA ZNAJDZIECIE TUTAJ