Anna Maria Kubicka
Środowisko

Bliższe spotkania

Modliszka zwyczajna (Mantis religiosa) to owad nam świetnie znany, ale do niedawna raczej z popularnonaukowych filmów i publikacji – dziś możemy go spotkać na ulicach polskich miast

W naszym kraju jeszcze kilkanaście lat temu był rzadkością, ale to bardzo szybko się zmienia. W Internecie pojawia się coraz więcej relacji ze spotkań z tym atrakcyjnym drapieżnikiem i choć na pewno jedną z przyczyn jest dzisiejsza łatwość filmowania i robienia zdjęć, to rozszerzenie zasięgu występowania tego owada jest bezsporne. Jak podają naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu najnowsze badania wskazują, że gatunek ten w latach 1995–2021 zwiększył swój zasięg z 3% do 77% powierzchni Polski.

Modliszka zwyczajna (w Ameryce Północnej zwana europejską) to jedyny gatunek modliszki występujący w Polsce. Jest objęty ścisłą ochroną (od 1984 roku), wpisany także do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt w kategorii EN (silnie zagrożony), o czym trzeba pamietać, gdy się modliszkę spotka – należy ograniczyć się do udokumentowania znaleziska i ewentualnie ostrożnego przeniesienia zwierzęcia w bezpieczne miejsce (zarośla, coraz popularniejsza w miastach łąka kwietna), jeśli wędruje na przykład po chodniku. Znalezienie modliszki w takich miejscach może się jak najbardziej zdarzyć, bo to owad ciepłolubny, a miasta są „wyspami ciepła”.

Jeszcze pod koniec XX wieku modliszka występowała w Polsce lokalnie – północną granicą jej występowania była Kotlina Sandomierska. Obecnie jest rzadka tylko na północy kraju. Jak mówi prof. Agnieszka Soszyńska-Maj z Katedry Zoologii Bezkręgowców i Hydrobiologii Uniwersytetu Łódzkiego, szczególnie od 2015 roku zasięg występowania tego owada w Polsce znacząco się powiększył.

Mantis religiosa jest doskonałym myśliwym. Do chwytania ofiar wykorzystuje odnóża pierwszej pary. Ponieważ owady są duże (samice mogą osiągać 9 cm), ich łupem padają również duże szarańczaki i pasikonikowate. Ofiary są zjadane żywcem. W polowaniu modliszkom pomaga m.in. nietypowe dla owadów widzenie stereoskopowe i ruchomość głowy. W dodatku modliszki znakomicie potrafią się kamuflować. Samice podczas kopulacji często dekapitują partnerów, ale nie jest to reguła – zdarza się „tylko” w 30% przypadków.

Dorosłe osobniki modliszki pojawiają się w Polsce od końca lipca do października.

Świat Nauki 10.2024 (300398) z dnia 01.10.2024; Warto wiedzieć; s. 77