Podkast 22. Paweł Boguszewski: W neurobiologii im dalej w las, tym drzewa bardziej podstępne

Wyobraźmy sobie gigantyczny stadion wypełniony nie dziesiątkami tysięcy, a dziesiątkami miliardów osób. I każda z nich o czymś szepcze. A wysoko nad nimi unosi się jeden mikrofon. Co zarejestruje? Czego można się dowiedzieć o treści rozmów prowadzonych na odległych trybunach? O motywacjach ich uczestników?

Przed takim właśnie wyzwaniem stają neurobiolodzy usiłujący podsłuchać neurony tworzące sieć mózgu i odkryć ich zachowania kolektywne. Wydają się być skazani na porażkę? Nie. Różnica między dzisiejszym stanem wiedzy a tym zapisanym w papirusie Edwina Smitha – pierwszym traktacie, w którym pojawia się wątek urazów mózgu – jest oszałamiająca. Tak wielki dokonał się postęp w tej dziedzinie nauki.

Ale mózg to wciąż wielka tajemnica – mówi gość pulsara. W jego badaniu zawodzą, niestety, proste metody redukcjonistyczne. Znajomość budowy jednostki elementarnej – neuronu – tylko w ograniczonym stopniu pomaga zrozumieć funkcjonowanie całości. – Neurobiologia jest nauką, w której im dalej w las, tym drzewa stają się gęstsze, dziksze, wredniejsze i bardziej podstępne.

Po pierwsze, kiedy rozkładamy neurony na części pierwsze, okazują się zaskakująco skomplikowane. Po drugie, ich działanie wydaje się manifestować inaczej w różnych skalach. – Nie będzie teorii wszystkiego mózgu – mówi Boguszewski. – Raczej zestaw praw na różnych poziomach złożoności.