Pulsar patronuje: Docs+Science na 63. Krakowskim Festiwalu Filmowym

Wielu już próbowało opisać i uchwycić sens czy ideę utopii. Jedną z tych osób była Szymborska ze swoją wyobrażoną wyspą, na której wszystko się wyjaśnia. To właśnie poetycka wizja polskiej noblistki towarzyszyła Karolowi Jałochowskiemu, kuratorowi cyklu Docs+Science Krakowskiego Festiwalu Filmowego, w poszukiwaniach najciekawszych dokumentów naukowych.

– To słowo, w którym pobrzmiewają echa zdradzonych rewolucji, milionów zdeptanych życiorysów. Zapisane w języku ideologii wisiało nad polami śmierci i obozami zagłady. To synonim nieosiągalnego, jak dowodzą doświadczenia XX wieku, stanu wszechsprawiedliwości – mówi Jałochowski. – W tej edycji Docs+Science badamy terytorium tej utopii – a także nieco innej, opisanej przez Wisławę Szymborską. Wyspy, „na której wszystko się wyjaśnia”. To tam, nad jeziorem Głębokiego Przekonania, w Dolinie Oczywistości, rośnie drzewo Słusznego Domysłu. To wyspa – można by rzec – ontologiczna, ucieleśniona Teoria Wszystkiego. Mimo powabów jest jednak, jak donosi poetka, bezludna. Dlaczego? Czy wszyscy odkrywcy już ją opuścili? Czy może jeszcze nie dotarli? Na te pytania odpowiadają wybrane przez nas filmy. Nie zawsze wprost, każdy inaczej.

Podczas tegorocznego KFF ponownie odbędzie się także „KFF Talks”, czyli spotkania i dyskusje z wybitnymi postaciami spoza filmowego świata z pogranicza filozofii, nauk ścisłych, przyrodniczych i humanistycznych o kondycji świata i miejscu człowieka we współczesnej rzeczywistości. Debata pulsara będzie poruszała temat Utopii.

Filmowe opowieści w sekcji dokumentalnej

„Martwe ptaki górą” (reż. Sönje Storm) – opowieść o ptakach, motylach, grzybach, mchach i ludziach. Jürgen F. Mahrt (1882–1940) fotografował wszystkie te istoty z jednakową uwagą. Żywe i martwe. Te pierwsze utrwalił na wieczność. Te drugie ujmował w bezruchu, ale w sposób jakby zaprzeczający śmierci. Działał obsesyjnie, przeciw chaosowi wojen i dramatowi gwałtownie zmieniającego się krajobrazu. Jego fotograficzne katalogi kiedyś służyły do nauki przyrody. Dziś – do badania zmian bioróżnorodności. Wizerunki uchwycone przez Mahrta przedstawiają jednocześnie przeszłość i przyszłość.

„Historia naturalna zniszczenia” (reż. Siergiej Łoźnica) – film ukazuje olśniewająco piękne i jednocześnie straszliwe obrazy miast europejskich poddawanych nalotom dywanowym, widziane z pokładu bombowców. Inaczej niż wcześniej, inżynierowie wojny planowali je z naukową precyzją. Tę „choreografię zniszczenia” tworzyli narzędziami matematyki i fizyki... Reżyser w „Historii naturalnej zniszczenia” sięga po często nie prezentowane wcześniej materiały archiwalne, by seriami hipnotycznych obrazów wyrazić to, co w prozie zapisał W.G. Sebald: Horror tych, których los nie został ujęty żadnym równaniem.

„Gdzie lwy ryczały” (reż. Laurine Estrade, Jean-Baptiste Bonnet) – z antropologiczną wnikliwością francuscy dokumentaliści obserwują, jak nad rzeką w okolicach Tautavel odgrywane są zdarzenia sprzed prawie pół miliona lat. Kiedyś uczestniczył w nich mieszkający w pobliskiej jaskini podgatunek Homo erectus. Dziś w spektaklu występuje Homo sapiens.

„Skąd się biorą ludzie” (reż. Gunhild Westhagen Magnor) – Balder i Haakon dopiero przed dwoma laty przybyli na naszą planetę. Z trudem się po niej poruszają. Obowiązują tu niejasne dla nich normy zbiorowości, szaleją fale trudnych do wysłowienia uczuć. Te dwie istoty czeka długa droga. Przez rok przyglądała się im norweska dokumentalistka, która podjęła się niewykonalnego zadania, tj. odpowiedzi na ważkie pytania: Kiedy osobna istota przeistacza się w zwierzę społeczne? Kiedy sieć interakcji zagęszcza się tak, że nie sposób się już z niej wyswobodzić? Ile w nas dziedzictwa genów, a ile kultury?

„Szpieg, który współczuł?” (reż. Steve James) – Ted Hall nie podzielał radości innych naukowców biorących udział w projekcie „Manhattan”, niepokoił go amerykański monopol na broń tak potężną jak bomba jądrowa. Uznał, że świat będzie bezpieczniejszy, jeśli podzieli się wiedzą na jej temat z Rosjanami. „Był głupcem, szaleńcem, wrogiem stanu” – mówili o nim ludzie. „Był projektantem lepszego świata” – mówi córka. Dla Halla współodczuwanie z ludzkością oznaczało niejednoznaczny etycznie akt buntu.

„Nieskończoność. Świat Luigiego Ghirriego” (reż. Matteo Parisini) – poetycki portret Luigiego Ghirriego (1943–1992), mistrza fotografii współczesnej. Jego autor oddaje głos – a zwłaszcza obraz – bohaterowi. Ten zabiera widzów w podróż po obrzeżach codziennej rzeczywistości, widzianych zwykle kątem oka, na pograniczu tego, co sztuczne i tego, co naturalne. W mezoskalę. Ghirri – naukowiec-filozof wśród artystów-fotografów – odnajduje w niej osobny, nieskończony wymiar i próbuje go zapisać w cząsteczkach związków srebra.

Krakowski Festiwal Filmowy jest na ekskluzywnej liście wydarzeń filmowych kwalifikujących do Oscara® w kategoriach krótkometrażowych (fabuła, animacja, dokument) oraz pełnometrażowego filmu dokumentalnego, a także rekomenduje do Europejskiej Nagrody Filmowej w tych samych kategoriach.

Festiwal realizowany jest przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej w ramach programu „Kreatywna Europa”, Miasta Krakowa, Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Województwa Małopolskiego. Współorganizatorem jest Stowarzyszenie Filmowców Polskich, a głównym organizatorem – Krakowska Fundacja Filmowa.

Patronat medialny nad sekcją Docs+Science sprawuje pulsar.

Program znajdziecie tutaj.