Podkast 98. Janek Simon: O naiwnej filozofii lepszego świata

Idea Carpet Invaders w sieci neuronów tworzących mózg Janka Simona pojawiła się przed pierwszym września 2001. Rzutowany na podłogę obraz orientalnego dywanu miał stanowić ramę nawiązującą do Space Invaders – gry znanej bywalczyniom i bywalcom barakowozów z automatami. Instalacja miała jednak swoją premierę w roku 2002, już po ataku na World Trade Center. I pole interpretacji zostało skonsolidowane wokół pytań o stosunki Zachodu ze Wschodem, Chrześcijaństwa z Islamem. Nie inaczej było z kolejnymi projektami Simona – wykraczającymi poza kontekst towarzyszący ich powstaniu, wyprzedzającymi czas, w którym były realizowane.

Dotyczyło to również narzędzi, których używał – np. uczenia maszynowego, z którym eksperymentuje od lat. Najpierw, w projekcie Synthetic Folklore, pozwalał algorytmom działającym w ramach GAN (generative adversarial network) mielić wzory tradycyjnych tkanin oraz dywanów z całego świata i generować nowe kompozycje. Później, w projekcie Meta Folk¬lore, do dwóch wymiarów Simon dołożył trzeci. Uczył sieć na dwunastu tysiącach ręcznie zebranych przedstawień ciała, by w końcu sama zaczęła tworzyć własne.

Każdy generowany obiekt opisywany jest przez 512 parametrów. Simon zmienia ich wartości, dostraja, eksplorując wielowymiarową, abstrakcyjną przestrzeń. To świat algorytmicznego uniwersalizmu. Świat – jak mówi artysta – w którym wszyscy ludzie się mogą dogadać, gdzie przedstawiciele różnych kultur i tradycji odnajdą część wspólną zbiorów ich tradycji. – I nie chodzi o szukanie istniejących wspólnych tradycji, ale o wynalezienie procesu, który doprowadziłby do ich powstania – wyjaśnia Simon.

Mogłaby w ten sposób powstać – to marzenie – obiektywna czy intersubiektywna platforma do rozmowy o dominacji, o kolonializmie, o klimacie. – Moje prace to fantazja na ten temat – mówi gość pulsara. – Naiwna filozofia lepszego świata.