Uprawiajmy sport z głową

W Sekcji Archeo w Pulsarze prezentujemy archiwalne teksty ze „Świata Nauki” i „Wiedzy i Życia”. Wciąż aktualne, intrygujące i inspirujące.

Częste odbijanie głową piłki nożnej powoduje poważne uszkodzenia mózgu sportowca. Wyniki najnowszego badania (2019) wskazują, że główkowanie bardziej odbija się na zdrowiu kobiet niż mężczyzn – objętość zniszczonej istoty białej jest pięciokrotnie większa w przypadku piłkarek.

Badanie daje odpowiedź na to, dlaczego w następstwie urazów mózgu kobiety zgłaszają więcej poważnych symptomów i dłużej wracają do zdrowia niż mężczyźni. Jak twierdzi Michael Lipton, neuronaukowiec z Albert Einstein College of Medicine i współautor artykułu, część badaczy nie przywiązywała wagi do relacji sportsmenek, ponieważ nie istniało fizjologiczne uzasadnienie tej rozbieżności.

Zespół Liptona wykorzystał obrazowanie metodą jądrowego rezonansu magnetycznego, by zajrzeć do mózgu 98 dorosłych piłkarek i piłkarzy grających w amatorskiej lidze piłki nożnej, którzy główkowali z różną częstością w minionym roku. W przypadku kobiet osiem z obszarów istoty białej przekazujących sygnały wykazywało pogorszenie struktury, podczas gdy u mężczyzn zaobserwowano negatywne zmiany w zaledwie trzech takich rejonach (rozmiary uszkodzenia zwiększały się wraz z liczbą zgłoszonych odbić piłki głową). Ponadto badanie wykazało, że w przypadku zawodniczek średnio około 2100 mm³ tkanki mózgowej uległo uszkodzeniu, podczas gdy u zawodników ubytek ten wynosił w przybliżeniu zaledwie 400 mm³.

Lipton jeszcze nie wie, jaka jest przyczyna tych różnic między płciami, lecz rozważa dwie możliwości. Kobiety mogą doświadczać silniejszego odgięciowego urazu kręgosłupa szyjnego na skutek uderzenia w głowę, ponieważ na ogół mają mniej masy mięśniowej stabilizującej szyję i czaszkę niż mężczyźni. Ewentualnie to spadek progesteronu, hormonu, który chroni przed obrzękiem mózgu, może zwiększać podatność kobiet na uraz mózgu podczas określonych faz cyklu menstruacyjnego.

Thomas Kaminski, fizjolog sportowy z University of Delaware, który nie uczestniczył w tym projekcie badawczym, nazywa te ustalenia „prawdziwie przełomowymi”. Badanie w wyjątkowy sposób pokazuje skumulowany efekt regularnego dostawania po głowie, zestawiając go ze skutkami poważnych urazów. Jak zauważa Kaminski: „Bardzo niewielu uczestników badania doznało wcześniej wstrząśnienia mózgu”.

Naukowcy chcą się dowiedzieć, czy zmiany w istocie białej mają długofalowe konsekwencje dla funkcji poznawczych. Dopóki nie będziemy mieć więcej informacji na ten temat, Kamiński opowiada się za proaktywnym podejściem do ograniczenia urazów powodowanych przez odbijanie piłki głową. W sierpniu spotkał się z działaczami Amerykańskiego Związki Piłki Nożnej, by na podstawie naukowych ustaleń opracować wytyczne do wprowadzenia zmian w programie szkoleniowym w ligach młodzieżowych.

Carla Garcia, uczestniczka badania Liptona, twierdzi, że po 47 latach grania w piłkę nożną nie będzie już zmieniać swojej taktyki. Lecz dodaje: „Jeśli jest jakikolwiek sposób, aby uczynić ten sport bezpieczniejszym dla dzieci, to świetnie”.

Dziękujemy, że jesteś z nami. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża wyselekcjonowane badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.