Nowa klasa wirusowych tragarzy łatwiej przekracza barierę krew-mózg

Jedną z trudniejszych do pokonania przeszkód przy upowszechnieniu terapii genowych jest sposób wprowadzenia do organizmu leku-genu, który zastąpiłby uszkodzony fragment DNA. W przeciwieństwie do większości tradycyjnych farmaceutyków nie można go połykać, gdyż z uwagi na białkową strukturę ulegałby strawieniu w żołądku. Należy go przetransportować do wnętrza organizmu na wyrafinowanych wehikułach, których funkcję pełnią wirusy. Kłopot polega nie tylko na pozbawieniu ich zakaźności – muszą być tak zaprogramowane, by dotarły z terapeutycznym bagażem do pożądanego miejsca.

Naukowcy z Broad Institute of Massachusetts Institute of Technology i Harvard University w Cambridge zaprojektowali nową odmianę takich tragarzy, wywodzących się z rodziny adenowirusów. Ich przewaga nad wcześniejszymi jest taka, że są bezpieczniejsze i efektywniej przekraczają barierę krew-mózg, toteż będzie można je wykorzystywać przy terapiach genetycznych w chorobach neurologicznych. Dotychczasowe wektory w układzie nerwowym – adenowirusy z grupy AAV9 – pokonują tę barierę z trudem i zamiast do tkanki docelowej w mózgu, większość wstrzykniętej dawki leku trafia do wątroby. Wywołuje to uszkodzenia tego narządu, a cała kuracja nie przynosi efektów.

Nowa klasa wektorów, stworzona w laboratorium prof. Pardisa Sabeti i nazwana AAV PAL, okazała się trzykrotnie niż AAV9 skuteczniejsza w wytwarzaniu terapeutycznego mRNA i tylko jedna czwarta materiału wirusowego gromadziła się w wątrobie. Zalety te uzyskano dzięki zmianie składu aminokwasów w powłoce wirusów i kapsydzie.

Badania przeprowadzono na makakach, ale naukowcy są dobrej myśli, jeśli chodzi o zastosowanie ich u ludzi. Mają nadzieję, że wyniki pracy – opublikowanej w internetowym wydaniu Med – staną się punktem wyjścia do badań nad jeszcze skuteczniejszymi wektorami wirusowymi.