Zmiana nawyków żywieniowych nawet w wieku 60 lat zwiększa oczekiwaną długość życia

Starzenie się jest naturalnym i nieuniknionym procesem nagromadzenia uszkodzeń molekularnych i komórkowych, co prowadzi do wadliwych funkcji komórek, tkanek i narządów, które osłabiają całe ludzkie ciało.

– Zdrowe starzenie się to wynik zrównoważonego stylu życia, dbania o dietę, aktywność fizyczną oraz dostosowywania się do zmieniających się potrzeb organizmu w miarę upływu lat – wskazuje prof. Carsten Carlberg z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN, badacz z zakresu nutrigenomiki, czyli związku między genami, żywieniem i zdrowiem.

Naukowiec podkreśla, że w rzeczywistości nigdy nie jest za późno na zmianę diety. – Gdy osoby w wieku 20 lat zmieniają swoją dietę z typowej „diety zachodniej” na optymalną dietę bogatą w rośliny strączkowe, produkty pełnoziarniste i orzechy, a także ograniczają spożycie czerwonego i przetworzonego mięsa – ich oczekiwana długość życia wydłuża się średnio o 10,7 lat dla kobiet i nawet 13 lat dla mężczyzn. A zmiana stylu życia nawet w wieku 60 lat zwiększa oczekiwaną długość życia o 8 lat – podaje.

Jaka dieta sprzyja długiemu i zdrowemu życiu?

Długowieczności sprzyja dieta roślinna, którą stosują m.in. mieszkańcy japońskiej wyspy Okinawa, gdzie żyje duża liczba stulatków. – Dieta tych ludzi składa się z diety wegetariańskiej opartej na warzywach korzeniowych, żółtych i zielonych warzywach, wodorostach i algach, żywności na bazie soi, herbacie i różnych roślinach leczniczych. Produkty zwierzęce stanowią jedynie 1 procent tej diety. Oprócz diety opartej na roślinach i umiarkowanej konsumpcji żywności, stulatkowie wykazują wysoki poziom aktywności fizycznej, a także silne więzi rodzinne i społeczne – podaje badacz.

Kolejną zalecaną dietą – rozumianą też jako zdrowe wzorce żywieniowe – jest dieta śródziemnomorska.

– Dieta śródziemnomorska wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem otyłości, a także z wolniejszym postępem związanego z wiekiem pogorszenia funkcji poznawczych. Co więcej, przestrzeganie tej diety wiąże się ze zmniejszoną śmiertelnością i zwiększoną długowiecznością – wskazuje prof. Carsten Carlberg.

Do diety śródziemnomorskiej bardzo podobna jest dieta nordycka, która również stawia na produkty lokalne. Na przykład zamiast oliwy z oliwek stosuje się olej rzepakowy, a źródłem pełnego ziarna są żyto, jęczmień i owies. Jak wskazują badania, przestrzeganie diety nordyckiej wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem chorób krążenia oraz cukrzycy typu drugiego, co prowadzi do wydłużenia życia.

- Odpowiednie nawyki żywieniowe mogą nie tylko opóźnić oznaki starzenia się, ale również zredukować ryzyko wielu chorób przewlekłych, takich jak choroby serca, cukrzyca, otyłość, czy demencja – podkreśla prof. Carsten Carlberg.

Dzieje się tak, ponieważ oprócz składników odżywczych, żywność zawiera również setki bioaktywnych związków, z których wszystkie działają jako cząsteczki sygnalizacyjne, które wpływają na metabolizm i zdrowie

Dlaczego trzeba o tym mówić?

Według szacunków unijnych, do 2030 r. jedna na sześć osób na świecie będzie w wieku 60 lat lub więcej. Co więcej, szacuje się, że do 2050 r. liczba ta podwoi się do 2,1 mld, przy czym liczba osób w wieku 80 lat i starszych potroi się do 426 milionów.

Robert Robaszewski/mat. pr.Prof. Carsten Carlberg

Prof. Carsten Carlberg jest światowej sławy biochemikiem, który specjalizuje się w badaniach nad witaminą D. W Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie kieruje Zespołem Nutrigenomiki, badającym, jak dieta wpływa na ludzki genom i kształtuje pamięć epigenetyczną przez całe życie. Jest też liderem jednej z grupy roboczych w ramach unijnego projektu EIT Food Healthy Aging. Jego zespół ma opracować spersonalizowane plany żywieniowe i konkretne potrzeby żywieniowe na różnych etapach życia w celu poprawy zdrowia i samopoczucia.

Informacje w tekście pochodzą z książki „Aging. How science works” („Starzenie się. Jak działa nauka”), która ukazała się nakładem wydawnictwa Springer. Jej autorami są naukowcy: Carsten Carlberg, Stine M. Ulven (Uniwersytet w Oslo, Norwegia) oraz Eunike Velleuer (Uniwersytet w Düsseldorfie, Niemcy).