Depresja u kobiet może mieć podłoże genetyczne

Zespół kierowany przez Erica J. Nestlera z Friedman Brain Institute, Icahn School of Medicine at Mount Sinai w Nowym Jorku zbadał ilość cząsteczek niekodującego RNA (ang. long noncoding RNA – lncRNA) o nazwie FEDORA w mózgach osób obu płci post mortem. W kilku obszarach mózgu była ona o wiele wyższa u zdrowych kobiet niż u mężczyzn. Co niezwykle intrygujące, ten wzór ekspresji jest odwrócony w przypadku osób cierpiących za życia na depresję: FEDORY jest wyraźnie więcej u kobiet, które zmagały się z tą chorobą niż u tych, których ona nie dotknęła, a takich zmian w ogóle nie obserwowano u mężczyzn.

Najwięcej FEDORY dostrzeżono w komórkach gleju mózgowego – oligodendrocytach i neuronach, choć w tych drugich w wyraźnie mniejszym stopniu niż w tych pierwszych. Naukowcy postawili więc hipotezę, że lncRNA FEDORA może odgrywać kluczową rolę w zależnej od płci regulacji pracy mózgu, którego efektem są zmiany nastroju i występowanie depresji.

Aby przetestować tę hipotezę, naukowcy eksperymentalnie zwiększyli ekspresję FEDORY w korze przedczołowej mózgów myszy. Dokonali tego selektywnie w neuronach lub oligodendrocytach, aby ewentualnie odróżnić efekty działania w każdym z tych typów komórek. Zauważyli, że nadmiar FEDORY w obu przypadkach powoduje zachowanie podobne do depresji wyłącznie u samic. W neuronach zmieniła aktywność elektrofizjologiczną, a w oligodendrocytach wpływała na grubość mieliny – osłonki tych komórek biorącej między innymi udział w przekazywaniu impulsów nerwowych i pełniącej funkcje ochronne neuronów.

Z obserwacji u ludzi i myszy wynikło przy okazji, że lncRNA FEDORA może być głównym regulatorem związanym z występowaniem migreny – znów wyłącznie u kobiet i samic myszy.

lncRNA FEDORA reguluje ekspresję i prawdopodobnie działanie tzw. białek adhezyjnych odpowiedzialnych za kontakty międzykomórkowe. Dlatego naukowcy sądzą, że jedną z przyczyn występowania depresji mogą być nieprawidłowe kontakty pomiędzy komórkami mózgu. Nie jest jednak wciąż jasne, dlaczego dotyczy to wyłącznie kobiet.

Nawet te wstępne wyniki pokazują, że w kontekście depresji mózgi różnych płci nie są jednakowe na poziomie molekularnym. A badania poziomu FEDORY we krwi mogą też w niedalekiej przyszłości zostać zastosowane do diagnostyki tej choroby u kobiet.

Publikacja na ten temat ukazała się w „Science Advances”.