Przestroga dla młodych na nowy rok: 15 czynników ryzyka wczesnej demencji

Na liście kilkunastu szkodliwych czynników naukowcy umieścili nadużywanie alkoholu oraz... samotność. Jeśli więc jesteś przed czterdziestką i planujesz Sylwestra w pojedynkę z otwartą butelką szampana, to takie zestawienie nie wróży najlepiej na przyszłość.

Wczesna demencja u czterdziestolatków

Badacze ze zdziwieniem odkryli, że genetyka nie jest jedyną ani najważniejszą przyczyną rozwoju demencji o wczesnym początku. Nie mówimy tu o przypadkach otępień, które dotykają ludzi w podeszłym wieku, lecz już w czwartej lub piątej dekadzie życia, co wciąż uchodzi za ewenement (dlatego, choć z badawczego punktu widzenia temat zawsze wydawał się fascynujący, większą uwagę kierowano dotąd na starszą populację). Tymczasem na świecie żyje prawdopodobnie ok. 4 mln chorych z demencją o wczesnym początku i szacuje się, że każdego roku przybywa ok. 370 tys. nowych przypadków.

Ostatnie badania, przeprowadzone przez naukowców z University of Exeter oraz Maastricht University, uznano za sensację kończącego się roku, ponieważ zadano w nich kłam obiegowym opiniom na temat przyczyn wczesnej formy otępienia. Chodzi o to, że zdaniem autorów pracy opublikowanej 26 grudnia w „JAMA Neurology” na liście głównych czynników ryzyka znalazły się w pełni modyfikowalne zachowania lub parametry, na które każdy młody człowiek może mieć wpływ. To coś zupełnie nowego w przypadku tej choroby, którą do tej pory wiązano raczej z genetycznym przeznaczeniem (związanym z dziedziczeniem felernego genu APOE).

Depresja, samotność, witamina D

Oczywiście zespół naukowców nie wyklucza i tego czynnika – analizując przeszłość i styl życia wybranych z brytyjskiego Biobanku 350 tys. osób w wieku poniżej 65 lat, brano w pierwszym rzędzie pod uwagę właśnie predyspozycje genetyczne. Jednak okazało się, że podobnie jak w przypadku demencji osób starszych również na ryzyko tych rzadziej spotykanych i nietypowych przypadków młodzieńczych otępień większy wpływ ma styl życia oraz stan zdrowia, zwłaszcza układu krążenia. To pierwsze badanie, które tak jednoznacznie o tym mówi.

Autorzy wymieniają następujące czynniki ryzyka: niski poziom wykształcenia, niższy status społeczno-ekonomiczny, izolację społeczną, niedobory witaminy D, nadużywanie alkoholu, depresję, udar, upośledzenie słuchu oraz choroby serca (np. hipotonię ortostatyczną, czyli nagły spadek ciśnienia krwi przy wstawaniu).

Czytaj też: Jakie choroby dziedziczymy? Czy i kiedy się zbadać?

Nowy rok w zdrowiu, wśród przyjaciół

Prof. David Llewellyn z University of Exeter nazywa tę listę przełomową dla pogłębienia naszego rozumienia demencji, zwłaszcza w kontekście ochrony przed jej objawami. „Istnieje wciąż niezaspokojona potrzeba ukierunkowanego działania, zarówno jeśli chodzi o zapobieganie, jak i leczenie” – podkreśla. Dlatego sukcesem pracy, której był współautorem, jest ustalenie czynników, jakie na dobrą sprawę można w dużej mierze zniwelować w swoim życiu, aby nie zostać ugodzonym utratą pamięci. Lub zacząć żyć tak, aby ryzyko to jak najbardziej zminimalizować.

Połączenie samotności z piciem alkoholu – jak widać z zaprezentowanego zestawu – jest wyjątkowo szkodliwe. A zatem to właśnie sylwestrowa noc może przesądzić o ryzyku wczesnej demencji. Lecz skoro w takim dniu wielu z nas składa noworoczne postanowienia, może być to też okazja, aby obiecując sobie zdrowsze życie, rozważniej planować przyszłość wśród przyjaciół.