Skaner mózgu widzi poglądy polityczne, zwłaszcza te radykalne
Aktywność i budowa mózgu a poglądy polityczne – to temat cieszący się zainteresowaniem od przynajmniej dwóch dekad. Dorobiła się nawet miana subdyscypliny neuronauki, bo często bywa określana jako neuropolityka (czy też polityczna neuronauka). Chyba jednak nigdy w jej dotychczasowej historii nie przeprowadzono badań na tak dużej grupie ludzi. I nie uzyskano tak ciekawych wyników, jak te, które lada chwila ukażą się na łamach czasopisma „PNAS Nexus”.
Mózgi konserwatystów i liberałów pracują inaczej
Naukowcy z Ohio State University za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI) przyjrzeli się aktywności mózgów 174 osób zdrowych dorosłych osób w wieku 18–40 lat (średnia to prawie 21,5 roku) w trakcie odpoczynku, czyli nie robienia niczego szczególnego, oraz wykonywania ośmiu różnych zadań. Wśród nich znalazły się m.in. angażujące różne rodzaje pamięci, jak również empatię (w ich trakcie prezentowano zdjęcia twarzy wyrażających różne emocje) oraz polegające na uczeniu się uzyskiwania nagrody (należy przycisnąć guzik, gdy na ekranie pojawi się biały kwadrat; w zależności od szybkości reakcji badany otrzymuje nagrodę pieniężną albo nie dostaje nic).
Na pierwszy rzut oka wydaje się, że tego typu zajęcia nie mają nic wspólnego z poglądami politycznymi. A jednak, gdy „sztuczna inteligencja” uruchomiona na uczelnianym superkomputerze zaczęła analizować uzyskane przez fMRI obrazy aktywności mózgu pod kątem ich korelacji z zadeklarowanymi przez uczestników eksperymentu poglądami politycznymi (na skali od mocno liberalnych po silnie konserwatywne), ujawniło się coś bardzo interesującego. Mózgi liberałów aktywowały się inaczej niż konserwatystów, a różnicę tę dawało się wychwycić nie tylko podczas wszystkich zadań, ale nawet odpoczynku.
Komputer ujawnia światopogląd
Kolejnym krokiem naukowców była próba przewidzenia – oczywiście z pomocą komputera – poglądów politycznych badanych tylko na podstawie obrazów ich mózgu uzyskanych z fMRI. Okazało się wówczas, że dzięki skanom daje się to robić ciut trafniej, niż za pomocą narzędzi znanych od lat, w tym najsilniejszego odkrytego przez nauki polityczne predyktora: światopoglądu rodziców danej osoby (jego trafność jest mniej więcej na poziomie 70 proc.). Największą moc „zgadywania” miały zaś obrazy z fMRI w połączeniu z takimi wskaźnikami demograficznymi i socjoekonomicznymi, jak wiek, płeć, dochody i wykształcenie.
Kolejny ciekawy wynik: połowa zadań wykazywała tutaj przewagę nad resztą. I tak wciskanie guzika, kiedy na ekranie pojawiał się biały kwadrat, okazało się najlepsze w przewidywaniu skrajnych na skali poglądów. Było również predyktorem ogólnie nieco trafniejszym. Podobne efekty uzyskano w przypadku zadania na rozpoznawanie emocji na zdjęciach twarzy oraz dwóch aktywizujących pamięć epizodyczną (podczas jednego uczestnikom eksperymentu wyświetlano zdjęcia podpisane z przypisanymi do nich imionami, a w trakcie kolejnych prezentacji mieli oni zdecydować, czy twarz i dane imię są dopasowane zgodnie z wcześniej pokazanym wzorem).
Naukowcy wiedzą, że (prawie) nic nie wiedzą
Uczeni z Ohio State University szczerze przyznają, że nie mają bladego pojęcia, dlaczego poglądy polityczne są dość silnie związane z aktywnością mózgu podczas wykonywania tak różnorodnych zadań przez badanych, a nawet wówczas, gdy ci nic szczególnego nie robią. Są natomiast pewni, że bycie konserwatystą czy liberałem znajduje silne odbicie w funkcjonowaniu tego organu.
„Uzyskane przez nas wyniki sugerują, że biologiczne i neurologiczne korzenie poglądów politycznych sięgają znacznie głębiej, niż dotychczas sądziliśmy” – mówi prof. Skyler Cranmer. I dodaje: „Czy możemy rozpoznać zachowania polityczne, przyglądając się wyłącznie mózgowi? Odpowiedź brzmi jednoznacznie: »tak«”.