Naukowcy weryfikują zapisy w Biblii o konfliktach królestw Izraela i Judy
Badania przeprowadzone przez naukowców z różnych krajów i dyscyplin pozwoliły dokładnie wydatować 21 warstw zniszczeń na 17 stanowiskach archeologicznych w Izraelu. Yoav Vaknin, Erez Ben-Yosef i Oded Lipschits z Instytutu Archeologii Tel Aviv University oraz Ron Shaar z Instytutu Nauk o Ziemi z Hebrew University zastosowali nowatorską metodę wykorzystującą ziemskie pole magnetyczne, które zapisuje się w minerałach w momencie ich spalenia (pole magnetyczne jest generowane przez jądro Ziemi na głębokości 2900 km przez płynne żelazo, ale ze względu na jego chaotyczne ruchy, zmienia się w czasie).
Gdzie Chazael triumfował, a gdzie lizał rany
Najciekawsze ustalenia dotyczą działań prowadzonych przez Chazaela, króla Aramu-Damaszku, który rządził od 842 do ok. 800 r. p.n.e. Według Biblii był to władca wyjątkowo bezwzględny – zabił swego poprzednika Ben-Hadada II – i waleczny. Najpierw pokonał króla Jorama pod Ramot w Gileadzie. Później, w 841 p.n.e., został pobity przez Salamansara III pod górą Senir, ale nie pozwolił Asyryjczykom zdobyć Damaszku i kilka lat później znów zaczął się panoszyć na terenie Palestyny i Judei. Zdobył Zajordanię, zajął filistyński Gat, a w końcu podbił też Izrael i pozbawił go armii.
Nowa metoda badawcza potwierdziła, że armia Chazaela zniszczyła kilka miast – Tel Rehov, Tel Zayit i Horvat Tevet oraz Gat (dziś Tel Tzafit u podnóża Judei). Pola magnetyczne we wszystkich tych miejscach były w momencie zniszczeń identyczne, więc musiało dojść do nich podczas tej samej kampanii. Zaskoczeniem było natomiast, że przywódca Aramejczyków nie zdobył Tel Beth-Shean. To miasto wraz z dwoma innymi stanowiskami w północnym Izraelu zostało zniszczone 70–100 lat wcześniej, najprawdopodobniej podczas kampanii faraona Szeszonka, o której wiemy z biblii i inskrypcji w świątyni Amona w Karnaku.
Co zdobył Nabuchodonozor, a co Edomici
Badania geomagnetyczne ujawniły też, że ośrodki miejskie na Pustyni Negew nie zostały zniszczone przez Babilończyków. Owszem, Nabuchodonozor II 16 marca 597 r. p.n.e. zdobył Jerozolimę i ją zburzył, a jej mieszkańców przesiedlił do Babilonu, dając początek niewoli babilońskiej. Wiele innych ośrodków miejskich w Królestwie Judy na Pustyni Negew, w południowych Górach Judzkich i na południowym pogórze Judejskim funkcjonowało jednak dalej. Pola magnetyczne potwierdzają, że do zniszczeń doszło kilkadziesiąt lat po spaleniu Pierwszej Świątyni w Jerozolimie i wysiedleniu mieszkańców tego miasta do Babilonu. Najprawdopodobniej było to dzieło Edomitów – zachodniosemickiego ludu, zamieszkującego krainę położoną na południe od Morza Martwego (ślad po tych zdarzenia znajdujemy w Księdze Abdiasza, gdzie mowa jest o klątwie, jaką za karę na ten lud rzucił Bóg).
Co jeszcze można wydatować
Badacze podkreślają, że nowa metoda jest wyjątkowa nie tylko dlatego, że pozwala łączyć dane historyczne z pozostałościami materialnymi. W przypadku pełnego zabytków archeologicznych Izraela można ją wykorzystywać także do określania wieku starożytnych artefaktów, jako uzupełnienie powszechnie stosowanej metody radiowęglowej.
Wyniki badań opublikowano „Proceedings of the National Academy of Sciences”. Naukowcy zapowiadają, że zasady działania nowatorskiej metody opartej na badaniu pola geomagnetycznego zostaną opisane w zapowiadanym na początek roku kolejnym artykule.