Dziewczynki czy chłopcy – kto szybciej rozumie siebie i innych
Jedną z najbardziej fascynujących cech ludzkiego mózgu jest intensywne rozwijanie, wraz z wiekiem, zdolności poznawczo-społecznych. Przejawia się to m.in. w coraz lepszym rozumieniu tego, co mogą myśleć i czuć inni oraz analizowaniu własnych stanów mentalnych. Na przykład teoria umysłu, czyli określana tak przez psychologów umiejętność przyjęcia perspektywy drugiego człowieka (np. rozumienie, że może on kierować się fałszywymi przekonaniami), pojawia się ok. 3–4 roku życia. A niektóre badania sugerują, że jej początki można obserwować nawet u piętnastomiesięcznych dzieci.
Międzynarodowa grupa naukowców przyjrzała się – jako pierwsza – potencjalnym związkom pomiędzy wiekiem i płcią młodych ludzi oraz mentalizacją (mentalizing), psychologicznym nastawieniem (mindedness) i tzw. Wielką Piątką.
Mentalizowanie: umiejętność refleksji nad stanami umysłu własnymi i innych osób.
Psychologiczne nastawienie: zdolność do autorefleksji i skłonność do dzielenia się z innymi przemyśleniami na temat własnych stanów mentalnych.
Wielka Piątka: teoria cech osobowości wyróżniająca pięć jej składowych: neurotyczność, ekstrawersję, otwartość na doświadczenie, ugodowość i sumienność.
Analiza wyników wykazała, że w wieku 14–15 lat następuje znaczący wzrost zdolności mentalizacji i psychologicznego nastawienia. Później następuje pewna stagnacja, a po niej kolejny „skok” w przedziale 17–18 lat i po 20 roku życia. Jak piszą badacze, jest to zgodne z aktualną wiedzą na temat rozwoju mózgu, szczególnie płatów czołowych, które są kluczowym obszarem dla złożonych funkcji poznawczych. Aczkolwiek owe „skoki” są zależne od płci badanych: nie zaobserwowano ich tak wyraźnie u młodych kobiet. Sugeruje to, że dziewczynki zaczynają rozwijać się pod tym względem przed 14 rokiem życia, czyli wcześniej niż chłopcy. Potwierdza to inna konkluzja płynąca z analizy ankiet: w przedziale 14–16 lat wypadają oni gorzej, a opóźnienie udaje się nadrobić dopiero w wieku 17–18 lat. Można wyciągnąć z tego generalny wniosek, że niemal przez cały okres dojrzewania kobiety są lepsze niż mężczyźni, jeśli chodzi o rozumienie stanów psychicznych innych ludzi, analizowanie własnych oraz umiejętność ich komunikowania.
Co ciekawe, podobnej tendencji nie zaobserwowano w odniesieniu do Wielkiej Piątki. To sugeruje, że cechy osobowości rozwijają się dużo wcześniej i pozostają względnie stabilne do dorosłości.
Okazało się natomiast, że występuje pozytywna korelacja między mentalizacją i psychologicznym nastawieniem a ugodowością, otwartością na doświadczenie i sumiennością. Może wynikać to m.in. z tego, że bardziej otwarci młodzi ludziechętniej wchodzą w interakcje społeczne, co pomaga im rozwijać umiejętności rozumienia stanów psychicznych innych osób i swoich, a także rozmawiać na ten temat.
Publikacja na ten temat ukazała się w PLOS ONE.
To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Jeśli z niej korzystasz, powołaj się na źródło, czyli na www.projektpulsar.pl. Dziękujemy.