Interamna Lirenas: miasto, któremu oddano 300 lat istnienia

Rzymskie miasto Interamna Lirenas w południowym Lacjum (środkowe Włochy) było przeciętnym średnim miastem rzymskim. To jednak ciekawe studium przypadku – przekonują badacze z Cambridge, którzy właśnie opublikowali książkę w serii „Roman Urbanism in Italy”. 13 lat prac badawczych na tym stanowisku dowodzi, że warto weryfikować stare badania nowymi technikami.

W przeszłości archeolodzy brali pod uwagę jedynie analizy luksusowej importowanej ceramiki, z których wynikało, że miasto przeżywało swój rozkwit na przełomie II i I w. p.n.e. a potem zaczęło podupadać. Najnowsze badania, opierające się na analizie zwykłej ceramiki kuchennej wykazały, że miasto opierało się upadkowi aż do drugiej połowy III w. To jednak nie jedyny dowód na to, że miasto funkcjonowało znacznie dłużej, niż przypuszczano.

Dzięki badaniom geofizycznym udało się nakreślić szczegółowy układ miasta, po którym na powierzchni nie został dziś żaden ślad. Jedną z ciekawszych nowo przebadanych konstrukcji był zadaszony teatr na 1500 osób. Ze znalezionej inskrypcji wynika, że przeszedł gruntowaną renowację w I w. p.n.e., dzięki wsparciu Anoptesa, zamożnego wyzwoleńca potężnego Sulpicjusza Galby. To zaprzecza wcześniejszemu przypuszczeniu o upadku miasta w tym czasie. Co więcej, teatr działał jeszcze w III i w IV w., na co wskazuje pochodząca z tego okresu inskrypcja informująca, że niejaki M. Sentius Crispinus został uhonorowany bisellium, czyli podwójnym siedzeniem. To samo dotyczy trzech miejskich kompleksów łaziebnych. Największa z term, położona niedaleko forum, działała w najlepsze w IV w. kiedy to basen dzięki dotacji M. Sencjusza Kryspinusa otoczono nowym portykiem – głosi jedna ze znalezionych tam inskrypcji.

Badania georadarowe wykazały też, że miasto było gęsto zabudowane 190 domami, z których 85 proc. miała poniżej 500 m kw. Było w nim 19 budynków z podwórzami, które służyły za targowiska oraz duży targ, na którym handlowano owcami (Interamna Lirenas prawdopodobnie odgrywała kluczową rolę w handlu wełną w regionie).

W 46 r. p.n.e. miasto pod swój patronat wziął Juliusz Cezar, bo było strategicznie zlokalizowane pomiędzy rzeką a główną drogą z północy na południe. Stanowiło zatem ważny węzeł komunikacyjny między Rzymem a południowymi Włochami i nieźle prosperujące centrum handlowe. Z badań georadarowych wynika, że w pobliżu portu nad rzeką Lirią był magazyn, świątynia i kompleks łaźni. Port też funkcjonował do IV w. Ponieważ archeolodzy nie znaleźli zniszczeń ani warstwy spalenizny wygląda na to, że miasto opustoszało albo zostało celowo opuszczone, gdy pod koniec VI w. Być może w obliczu nadchodzącej inwazji Longobardów.