Wideokast 2. Agnieszka Krzemińska: Mój człowiek nie jest prymitywny
„Wciąż zaskakuje mnie – pisze Agnieszka Krzemińska – jak trudno wielu osobom zaakceptować, że człowiek sprzed tysięcy lat mógł być dojrzałym, myślącym, empatycznym i twórczym bytem – bez pomocy kosmitów, bez cywilizacji, bez państwa. Wielu woli wierzyć, że skoro nie miał dostępu do szkoły, pisma, prawa i urzędów, to nie mógł stworzyć niczego złożonego. W ten sposób nawet te teorie, które udają kontestatorskie, jak hipoteza Grahama Hancocka o zaginionej cywilizacji, tak naprawdę podtrzymują odwieczny schemat – tylko ktoś z zewnątrz, bardziej rozwinięty i cywilizowany, mógł dać impuls do rozwoju. Brzmi znajomo, bo to echa myślenia kolonialnego.
Może właśnie to dziedzictwo sprawia, że wielu osobom tak trudno pogodzić się z samodzielnością naszych pradziejowych przodków. Łatwiej uznać, że w tamtych warunkach nie dało się stworzyć niczego złożonego. A jednak ludzie w dalekich pradziejach tworzyli, walczyli o przetrwanie i opowiadali o sobie – choć nie słowami, tylko czynami, pozostałościami, śladami, które z trudem odczytujemy, czasem błędnie, choć z coraz większym wyczuciem dzięki rewolucji technologicznej. Analizy izotopowe, metody histologiczne, mikroskopowe spektrometry pozwalają zajrzeć do wnętrza kości i zębów z dokładnością do kilku tygodni życia danego osobnika. Możemy powiedzieć, jak długo był karmiony piersią, kiedy wyruszał w sezonową wędrówkę, jak zmieniała się jego dieta i na co chorował. Pomiary wykonywane na plamce o średnicy dwudziestu mikrometrów przekształcają ludzkie szczątki w precyzyjne rejestry doświadczenia. [...]
W tej książce chciałam nie tylko opowiedzieć o tym, co nowego wiemy o pradziejach, ale też pokazać, że nasza wiedza jest procesem pełnym napięć, niepewności, rewizji. Chciałam też oddać sprawczość tym, których przez wieki pozbawiano głosu: kobietom, dzieciom, starcom, ludziom z niepełnosprawnościami, a także wszystkim bezimiennym przodkom, których ślady działania i istnienia dziś próbujemy zrozumieć. Może i nie stworzyli cywilizacji w naszym rozumieniu, ale mieli coś, czego nam dziś często brakuje – głębokie zakorzenienie w świecie, rytmie życia, relacjach wspólnotowych. Na pewno nie byli prości”.
O tym rozmawiamy w naszym wideokaście.
„Homo nie tylko Sapiens. Inna opowieść o naszych przodkach”
Wydawnictwo Literackie
Liczba stron: 312
ok. 50 zł
Cieszymy się, że oglądacie nasze wideokasty. Powstają one także dzięki wsparciu naszych cyfrowych prenumeratorów. Aby do nich dołączyć – i skorzystać w pełni z oferty pulsara, „Scientific American” oraz „Wiedzy i Życia” – zajrzyjcie tutaj.